Θ. Τζάκρη - Παρέμβαση σε Ημερίδα με θέμα: «Εξωδικαστικός μηχανισμός – Νέα Πτώχευση: Μια δεύτερη ευκαιρία;»

Σήμερα έλαβε χώρα στα Ιωάννινα η Ημερίδα με θέμα: «Εξωδικαστικός μηχανισμός –Νέα Πτώχευση: Μια δεύτερη ευκαιρία;» που συνδιοργάνωσε το Κέντρο Διαμεσολάβησης Ηπείρου με το Επιμελητήριο Ιωαννίνων.

Ομιλητές της Ημερίδας ήταν οι:

▪ Μαριαλένα Αθανασοπούλου, Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους

▪ Ανδρέας Νικολακόπουλος, Βουλευτής ΝΔ, Δικηγόρος

▪ Θεοδώρα Τζάκρη, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, Δικηγόρος/ Διαμεσολαβήτρια

▪ Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Αν. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ, Δικηγόρος, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. Θεσσαλονίκης

▪ Ελένη Κόζη, Δικηγόρος, Διαχειρίστρια Φερεγγυότητας Α Βαθμίδας

▪ Νανά Παπαδογεωργάκη & Ελένη Πλέσσα Δικηγόροι, Διαμεσολαβήτριες, Εκπαιδεύτριες στην Διαμεσολάβηση

▪ Δημήτρης Μπούκας Δικηγόρος, Διαμεσολαβητής, Πιστοποιημένος DPO

Η κυρία Τζάκρη, στην παρέμβασή της, είπε: «Υπάρχει μια ιστορική παραδοξότητα, μετά από 10 δύσκολα χρόνια που προκάλεσαν όχι μόνο κοινωνική και οικονομική κρίση, αλλά κατέληξαν και σε μια βαθιά ανθρωπιστική κρίση της ελληνικής κοινωνίας, αντί να προσφερθούν εργαλεία ανακούφισης του πληθυσμού, προτάχθηκε ένας αιμοσταγής πτωχευτικός νόμος. Ο νόμος 4738/2020 είναι ψευδεπίγραφος καθώς τιτλοφορείται “παροχή 2ης ευκαιρίας” ενώ είναι ο σκληρότερος πτωχευτικός νόμος που γνώρισαν οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές νομοθεσίες.

Εμφανίζεται λοιπόν ο νέος πτωχευτικός νόμος ως δεύτερη ευκαιρία παραπλανητικά ενώ είναι ένας πτωχευτικός νόμος της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο οποίος κονιορτοποίησε τον ισχύοντα στην Ελλάδα επί 150 χρόνια περίπου πτωχευτικό κώδικα.».

Στην συνέχεια αναφερόμενη στον νόμο της κυβέρνησης Μητσοτάκη ισχυρίστηκε ότι κινήθηκε σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που η κοινωνική ανάγκη έδειξε, αντί να προστατεύσει τον ταλαιπωρημένο από τα 10 χρόνια της κρίσης τα δύο χρόνιας της πανδημίας και του εγκλεισμού Έλληνα πολίτη, τον οδηγεί στην πτώχευση με εξαιρετικά συνοπτικές διαδικασίες.

Η δήθεν παροχή δεύτερης ευκαιρίας ουσιαστικά είναι βίαιος εξαναγκασμός σε πτώχευση, όχι μόνο των εμπόρων όπως συνέβαινε μέχρι πρότινος με τον πτωχευτικό κώδικα, αλλά κάθε Έλληνα πολίτη (αγρότη, δημοσίου υπαλλήλου, συνταξιούχου, φοιτητή, ελεύθερου επαγγελματία κλπ), ο οποίος μετά τα χρόνια της δυσπραγίας δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει τα έντοκα χρέη του.

Η κυρία Τζάκρη, ακολούθως, εξήγησε ότι ο πτωχευτικός νόμος της κυβέρνησης Μητσοτάκης ουσιαστικά αποστερεί από τον πολίτη και την δικαστική προστασία, διότι η ουσιαστική και αποτελεσματική δικαστική προστασία που είχε ο πτωχευτικός κώδικας καταργήθηκε, καθώς στην θέση του ήρθε μια νέα δικονομία που με συνοπτικές διαδικασίες κατάσχεσης στέλνει το ακίνητο των οφειλετών «στο σφυρί», με σύντμηση όλων των προθεσμιών για την άσκηση ένδικων βοηθημάτων.

Μέσα σε λίγες μόνο μέρες εξαντλούνται όλες οι προθεσμίες για τα ένδικα βοηθήματα, πρακτικά ο οφειλέτης μέσα σε ένα δίμηνο χοντρικά μπορεί να χάσει το σπίτι του, χωρίς να μπορεί να κάνει τίποτα.

Στην συνέχεια, επεσήμανε ότι οι ρυθμίσεις του νέου πτωχευτικού νόμου αυστηροποιούνται και προς την κατεύθυνση της ευθύνης των εγγυητών και των συνοφειλετών, αφού αντιμετωπίζονται ως πρωτοφειλέτες για αδικαιολόγητα μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και μετά την πτώχευση του πρωτοφειλέτη.

Δημόσιοι υπάλληλοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες που αδυνατούν μέσα σε αυτή την τελευταία συγκυρία (πολέμου, πανδημίας, εγκλεισμού) να αποπληρώσουν τα χρέη τους θα κυκλοφορούν με το στίγμα του πτωχεύσαντα, όπου στην οικονομική καταστροφή θα προστίθεται και ένας προσωπικός διασυρμός. Μια ρετσινιά που θα τους ακολουθεί επί χρόνια, επισκιάζοντας όχι μόνο την επαγγελματική αλλά και την κοινωνική τους ζωή.

Η κυρία Τζάκρη ασκώντας κριτική στον νόμο, είπε: «Είναι πρόδηλο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των οφειλετών δεν είναι “μπαταξήδες”, δεν είναι δηλαδή στρατηγικοί κακοπληρωτές, ο πτωχευτικός νόμος Σταικούρα- Μητσοτάκη είναι μια βίαιη προσπάθεια φτωχοποίησης της μεσαίας τάξης, των μεσοστρωμμάτων δηλαδή που θέλει να λέει ο κ.Μητσοτάκης ότι υποστηρίζει.

Ο νόμος, για την μεγάλη μερίδα των δανειοληπτών- φυσικών προσώπων που έχουν χρέη ύψους από 100.000 έως 200.000 ευρώ και το οικονομικό προφίλ του μέσου συνταξιούχου ή δημοσίου ή ιδιωτικού υπαλλήλου με ένα ακίνητο ως κύρια οικία, και που δεν επιθυμούν με τίποτα να διακινδυνεύσουν την απώλεια των περιουσιακών τους στοιχείων, είναι ήδη ένα εφιαλτικό σενάριο.

Με την εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου δεν προστατεύεται η πρώτη κατοικία τους.

Όποιος πτωχεύει χάνει όλη την περιουσία και διαγράφει τις οφειλές του, ενώ εάν υπάρχει εισόδημα πάνω από το ακατάσχετο αυτό δεσμεύεται για 1 έως 3 έτη.

Για όσους έχουν εισόδημα 7.000 ευρώ έως 17.500 ευρώ ο νόμος προβλέπει τη δυνατότητα για παραμονή στο ακίνητο ως μισθωτές, με καταβολή ενοικίου για 12 χρόνια. Ωστόσο, το εισόδημα αυτής της τάξης μεγέθους δεν αφορά στην μεγάλη πλειοψηφία των δανειοληπτών που πλέον δεν προστατεύεται.

Στις περιπτώσεις αυτές η κύρια οικία θα μεταβιβάζεται σε φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης.

Το κράτος θα επιδοτεί μέρος του ενοικίου ύψους περίπου 70 ευρώ – 210 ευρώ.

Σε περίπτωση μη καταβολής τριών μισθωμάτων ο οφειλέτης θα αποβάλλεται από το ακίνητο και θα χάνει το δικαίωμα επαναγοράς του.

Θα υπάρχει δυνατότητα επαναγοράς του ακίνητου μετά από 12 χρόνια αλλά δεν θα προσμετρώνται τα καταβληθέντα ενοίκια.

Ωστόσο ο σχετικός μηχανισμός δεν είναι ακόμη έτοιμος. Δηλαδή, ακόμα και το ελάχιστο “δικαίωμα στέγης” που προβλέπεται, επί της ουσίας δεν υφίσταται.

Ο νέος πτωχευτικός νόμος ξεκίνησε ως ένα λάθος και εξελίσσεται σε φιάσκο.

Οι πλειστηριασμοί μετά την επαναλειτουργία των δικαστηρίων έχουν ήδη ξεκινήσει. Μάλιστα σε αυτή τη φάση πραγματοποιούνται μόνο όσοι ήταν σε ώριμο στάδιο πριν από την πανδημία και είχαν παγώσει. Ωστόσο, όσο το σύστημα θα απελευθερώνεται, τόσο οι αναγκαστικές εκτελέσεις θα αυξάνονται.

Με δεδομένο ότι μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί κάτι λιγότερο από το ένα τρίτο του φετινού στόχου, που προσεγγίζει τους 40.000 προγραμματισμένους πλειστηριασμούς για το 2022, όλες οι πλευρές συντονίζονται για την επίσπευση των διαδικασιών, ώστε μέχρι το Φθινόπωρο να έχουν ολοκληρωθεί περίπου 30.000, υπολογίζοντας από την αρχή του έτους.

Η κυβέρνηση δουλεύει καθαρά και απροκάλυπτα υπέρ των αλλοδαπών fund, που με μακροχρόνιο lobbying επιδιώκουν την μεγιστοποίηση των κερδών τους, έανθρωπιστική κρίση, όμοια με αυτή που βίωσε η Ισπανία, όπως αποκαλύφθηκε μάλιστα στο πρόσφατο νομοσχέδιο για το ΤΧΣ τελικά.».

Η κυρία Τζάκρη, προχωρώντας στην ομιλία της είπε: «11 fund έχουν κεφάλαιο μηδέν ευρώ και αγόρασαν δάνεια δισεκατομμυρίων ευρώ των Ελλήνων.

4 fund έχουν κεφάλαιο 1.000 ευρώ και αγόρασαν άλλα fund μερικά δις.

6 fund έχουν κεφάλαιο 100.000 ευρώ.

4 fund έχουν κεφάλαιο 1 εκ. ευρώ.

1 fund 10 εκ ευρώ.

Όλα μαζί τα fund με κεφάλαια ούτε 15 εκ ευρώ αγόρασαν και εισπράττουν κόκκινα δάνεια 135 δις ευρώ στο 10-15% της αξίας τους από τις τράπεζες που ανακεφαλαιοποιήθηκαν 3 φόρες από τον ελληνικό λαό που χάνει ακόμη και την πρώτη κατοικία του στον πλειστηριασμό!».

Κλέινοντας την ομιλία της, είπε:

«Στην παρούσα συγκυρία της μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης, το μόνο το οποίο δεν θα έπρεπε να γίνει είναι να ισχύσει αυτός ο πτωχευτικός νόμος.

Δεν υπάρχει στην παγκόσμια οικονομική ιστορία προηγούμενο όπου σε μια χειμαζόμενη οικονομία και σε μια χειμαζόμενη κοινωνία να θεσπίζεται αυστηρότερο δίκαιο αφερεγγυότητας. Αυστηρότερος δηλαδή πτωχευτικός νόμος.

Έχουμε μια αρνητική παγκόσμια πρωτοτυπία η οποία ερμηνεύεται μόνο με ταπεινά πολιτικά ελατήρια και ενδεχομένως με ιδιοτελή κίνητρα.

Η τελευταία ελπίδα είναι η δικαστική εξουσία, η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να μετριάσει, αλλά οριακά μόνο και για μικρό χρονικό διάστημα τις επιπτώσεις του βάρβαρου αυτού πτωχευτικού νόμου.

Φαίνεται ότι αν δεν ανακοπεί αυτή η πορεία εφαρμογής του πτωχευτικού νόμου, μέσα σε λίγους μήνες θα οδηγήσει σε αναγκαστική εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, όλων εκείνων που τα έχουν απόλυτη ανάγκη.

Στο φως της δημοσιότητας εμφανίζονται πλειστηριασμοί επαύλεων και πολυτελών κατοικιών. Στην πραγματική ζωή όμως τα περιστατικά αυτά είναι οι σπάνιες και ελάχιστες εξαιρέσεις, αφού ο νέος πτωχευτικός νόμος αποστερεί απαραίτητα περιουσιακά στοιχεία (σπίτια, αγροτεμάχια κλπ) από βιοπαλαιστές και αγωνιστές της ζωής, από μεροκαματιάρηδες ανθρώπους δηλαδή, οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν βαρύνονται με την οικονομική κρίση και την οικονομική τους δυσπραγία.».

Στην κριτική αποτίμηση που προέβη, ισχυρίστηκε ότιο εξωδικαστικός μηχανισμός δεν παρέχει κανόνες και δικλείδες για την προστασία ούτε του οφειλέτη ούτε των συμφερόντων του Δημοσίου, και δεν παρέχει φυσικά προστασία της πρώτης κατοικίας.

Οι τράπεζες διαμορφώνουν το περιεχόμενο της πρότασης ρύθμισης, την οποία επιβάλουν και στο Δημόσιο.

Η ίδια λογική του απόλυτου καθορισμού των πάντων από τις τράπεζες υπάρχει και στην διαδικασία εξυγίανσης.

Οι τράπεζες αποφασίζουν το πλαίσιο εξυγίανσης, το Δημόσιο ουσιαστικά δεν έχει λόγο.

Κι έτσι οι τράπεζες καθορίζουν πλήρως και επιβάλουν το πρόγραμμα τους στην επιχείρηση που δεν αφορά μόνο την αποπληρωμή των χρεών, αλλά τη συνολική πολιτική, το businessplan, δηλ. μειώσεις προσωπικού, πώληση τμημάτων της επιχείρησης κλπ.

Με αυτό τον τρόπο θα οδηγηθούν επιχειρήσεις σε αναγκαστική εξυγίανση, σε συγχωνεύσεις και εξαγορές.

Ουσιαστικά επιχειρείται η διευκόλυνση και επιτάχυνση των πτωχεύσεων και ιδίως των ρευστοποιήσεων, καθώς και η ενίσχυση της θέσης των πιστωτών, ιδίως δε των τραπεζών. Σε κάθε περίπτωση στη διαδικασία διάσωσης-εξυγίανσης επιχειρήσεων τίθεται ως βασικός κανόνας, χωρίς καμία εξαίρεση, ότι δεν θα χειροτερεύσει η θέση των πιστωτών.».

Στο τέλος, η κυρία Τζάκρη επεσήμανε ότι η πολιτική απάντηση μιας στοιχειωδώς ευαίσθητης διακυβέρνησης θα υπαγόρευε την άμεση κατάργηση αυτού του ανουσιουργήματος.

Στην θέση του θα μπορούσαν να ισχύουν οι διατάξεις της αφερεγγυότητας του ενωσιακού δικαίου.

Δηλαδή νομοθετικών προβλέψεων που οι πολιτισμένες χώρες της Ευρώπης στο σύνολό τους (Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Ισπανία κλπ) έχουν υιοθετήσει και εφαρμόζουν.

Σε όλους τους νόμους των χωρών που υπηρετούν τον χώρο του οικονομικού δικαίου τρία πράγματα είναι αυτονόητα και θα έπρεπε να αποτελέσουν άμεση νομοθετική πρωτοβουλία:

Π ρ ώ τ ο ν αντί για σύντμηση των προθεσμιών εξέλιξης του πλειστηριασμού και αποξένωσης των φτωχών και αδύναμων πολιτών από τα περιουσιακά τους στοιχεία θα έπρεπε να υπάρχει επιμήκυνση αυτών των προθεσμιών προκειμένου να τους δοθεί μια στοιχειώδης “προθεσμία χάριτος” για να αποπληρώσουν με μεροκάματα τα σωρευμένα χρέη τους.

Πόσο μάλλον που η ελπίδα οικονομικής ανάκαμψης στο απώτερο μέλλον θα τους επέτρεπε να πληρώσουν σε μια καλύτερη οικονομική συγκυρία.

Σήμερα που δεν έχουν αυτή την δυνατότητα η άσκηση πίεσης σημαίνει μόνο απαλλοτρίωση της περιουσίας τους.

Δ ε ύ τ ε ρ ο ν παγκοσμίως εδώ και τρεις δεκαετίες τουλάχιστον το παραδοσιακό δίκαιο του ξεπερασμένου πτωχευτικού δικαίου έχει αντικατασταθεί από το δίκαιο της εξυγίανσης, του πολιτισμένου κόσμου.

Δηλαδή αντί να εκκαθαρίζονται και να απαλλοτριώνονται οι περιουσίες των οφειλετών, τους δίνεται το χρονικό περιθώριο και η νομική δυνατότητα να εξυγιάνουν τις οικονομικώς επιβαρυμένες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά τους.

Τ ρ ί τ ο ν θα πρέπει να υπάρξει μια νομοθετική παρένθεση – παρέμβαση που θα επιτρέψει στην δυσπραγούσα κοινωνία και την χειμαζόμενη αγορά να ξεπεράσει τις συνέπειες της πανδημίας, που εξακολουθούν ακόμη, του πληθωρισμού που καλπάζει και του ενεργειακού κόστους που είναι δυσθεώρατο, πριν την εφαρμογή οποιασδήποτε διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης εναντίον οποιουδήποτε πολίτη.

Δηλαδή η εφαρμογή των άτεγκτων πτωχευτικών νόμων στην παρούσα συγκυρία με τον πληθωρισμό να καλπάζει και το κόστος ενέργειας να αυξάνει γεωμετρικά, δεν αποτελεί μόνο πράξη πολιτικής ανηθικότητας, αλλά είναι και ακραία αναποτελεσματική οικονομικά.

Δεν προκαλείται μόνο κοινωνική οδύνη, αλλά απομειώνεται και η αξία περιουσιών, επ’ ωφελεία ελάχιστων αλλοδαπών χρηματοοικονομικών φορέων (fund και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων) που στην παρούσα συγκυρία λειτουργούν με όρους παγκόσμιου μαυραγορητισμού.