Από τα Γιαννιτσά στη Θεσσαλονίκη και το Πολύκαστρο: Η Μακεδονία θυμάται και τιμά»

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΗΣ, ΑΞΙΟΥΠΟΛΕΩΣ & ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟΥ 

 Από την 23η Οκτωβρίου της Γουμένισσας στην 28η Οκτωβρίου του Πολυκάστρου

ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ μας (όπως και σε όλη την Μακεδονία) αυτές τις μέρες μας εγκαρδιώνουν επάλληλα επετειακά γεγονότα καίριας ιστορικής σημασίας για τον νεότερο (και τον σύγχρονο) Ελληνισμό.

Πριν από δεκαετίες και δεκαετίες, ενθουσίαζαν τους πολλούς, καθώς ο λαός μας (εμείς δηλαδή) έπρεπε να λησμονήσει εθνικές ταλαιπωρίες και να δεί με λιγότερη μιζέρια ενσυναίσθησης τραυματικές εθνικές ταλαιπωρίες, για να προσομοιωθεί με μοντέλα (τρόπους δηλαδή) αναπτυξιακών ανασχεδιασμών της ιστορικής του επιβίωσης.

Σήμερα ―όσο κι αν φουντώνουν τα πνευμόνια τους οι “εκφωνητές” και οι “αποφωνητές” των εορτών― μόλις που ενθουσιάζουν δευτερόλεπτα αντηχήσεων στα αισθητήρια της έξω και της έσω ακοής. Ατυχώς άλλοι ήχοι ενθουσιάζουν τα περικάρδια του συλλογικού και ατομικού εγχρονισμού, της συλλογικής και ατομικής αποκοίμησης.

Ωστόσο ―έστω κι αν η απρόφθαστη επικαιρική ρυθμικότητα των πολλαπλών πληροφοριών (αυτό το ναρκωτικό παραγέμισμα κοινωνικής προσομοίωσης) αποτρέπει την φόρτιση και προπαντός την απαραίτητη σύγχρονη καθοδηγητική ερμηνεία του ιστορικού εθνικού ήθους― πάντως μας χρειάζονται οι εθνικές και οι τοπικές επέτειοι. Η αμνημοσύνη έχει κάτι κοινό με την άνοια. Και ο κόσμος μας, εποχούμενος σταδιακά στο άρμα της ΤΝ, κάτι πρέπει να κρατήσει από την νοημοσύνη των παλαιοτέρων, από την εγκαρδίωση των ηρώων, από τα ολοζώντανα “αγάλματα” όχι μόνο της γλυπτικής του εθνικού μας Παρθενώνα αλλά και της άλλοτε αγνής εθνικής συμμετοχικής κοινωνίας.

***

ΜΟΛΙΣ προχθές (20 Οκτωβρίου) τιμήθηκαν στα γειτονικά Γιαννιτσά (ΠΕ Πέλλας - Ι.Μ.Εδέσσης) τα «Ελευθέρια» εκείνης της πόλεως (1912), για την νίκη του Στρατού μας από τις σημαντικότερες του Α´ Βαλκανικού Πολέμου, με τον γενετικό της διήμερο λυσσώδη αγώνα κομβικής σημασίας για την επακόλουθη απελευθέρωση των Γιαννιτσών και της ευρύτερης περιοχής. Τα Γιαννιτσά ήταν οχυρωμένα μεταξύ της φερώνυμης λίμνης και του όρους Πάικο κι αποτελούσαν τότε ανάχωμα στην προέλαση του στρατού μας προς τα βορειότερα ή τα ανατολικότερα. Εκπορθήθηκαν τότε τα Γιαννιτσά, ελευθερώθηκε τις επόμενες μέρες η περιοχή της Γουμένισσας, οπότε άνοιγε ο δρόμος και η διάβαση του Αξιού για την Θεσσαλονίκη, για να συνεχίζουμε να γράφουμε με χρυσά ελληνικά γράμματα την ελευθερωμένη συμπρωτεύουσά μας του βορρά. 

Στην προχθεσινή παρέλαση των Γιαννιτσών, συμμετείχαν μαθητές κι από τους δικούς μας Ευζώνους, συνοδευόμενοι από το Δήμαρχο Παιονίας κ. Κωνσταντίνο Σιωνίδη, τον Αντιδήμαρχο Διοικητικών & Οικονομικών Υπηρεσιών κ. Αθανάσιο Τζούρτζο και τον Πρόεδρο της Δημοτικής Κοινότητας Ευζώνων κ. Νικόδημο Τσανικίδη, που είχε την οργανωτική πρωτοβουλία μαζί με τους γονείς των παιδιών που τα συνόδευαν. Είχε κι αυτό τη σημασία του. Ανέπεμπε τιμητικά στο ευζωνικό τμήμα του στρατού μας που συμμετείχε στη Μάχη των Γιαννιτσών και αμφίδρομα στην αποφασιστική εκείνη νίκη για την απελευθέρωση της περιοχής. Άλλωστε και στους δικούς μας Ευζώνους έρχεται και συμμετέχει σε τοπικούς εθνικούς εορτασμούς αντιπροσωπεία μαθητών από τα Γιαννιτσά με τη σχολική τους σημαία, μια υποστήριξη στην καίρια συνοριακή μας πύλη προς τα Σκόπια.

Στις 23 Οκτωβρίου τιμήθηκαν τα «Ελευθέρια» της Γουμένισσας και όλης της Παιονίας. Η Γουμένισσα δεν απελευθερώθηκε με μάχη, αλλά με την έγκαιρη άφιξη τμήματος στρατού από τα μόλις ελευθερωμένα Γιαννιτσά, όπου κυριολεκτικά έτρεξε τότε η τοπική μας δημογεροντία και επέμενε αποφασιστικά για την έγκαιρη έλευσή του. Μια απελευθέρωση στρατηγικής σημασίας, ώστε να αποτραπεί η κατάληψη της κωμόπολης από κατερχόμενα τμήματα Βουλγαρικού στρατού και να κρατηθούν ελεύθερες οι διελεύσεις του Αξιού για τον στρατό μας στην πορεία του προς Θεσσαλονίκη.

Στις 26 Οκτωβρίου όλος ο Ελληνισμός χαιρόμαστε τα «Ελευθέρια» της Θεσσαλονίκης και της Ελληνικής Μακεδονίας μας, που συμπίπτουν με την εόρτια μνήμη του αγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου. Καίρια σημειολογική σύμπτωση εορτής και απελευθέρωσης. Ανυπολόγιστη ευλογία του πολιούχου Αγίου, κυριολεκτικά νεότερη ιστορική δικαίωση για την αρχική σύνθεση του εμβληματικού τροπαρίου (“Μέγαν εύρατο εν τοις κινδύνοις σε υπέρμαχον Θεσσαλονίκη…”). Όπως βεβαίως αποτιμώνται και τιμώνται η πανεθνική ενθουσιασμένη συμψυχία, η ενωμένη κοινή πορεία [πριν τραγωδήσουμε νεότερους διχασμούς] και η απρόβλεπτη αρωγός συνδρομή κάθε Έλληνα (βλ. Μιχάλη Πυρίντζου «Η συμβολή δύο Ελλήνων γιατρών του Βουλγαρικού στρατού στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης», https://maxitis.gr/mixalis-purintzos-i-sumvoli-duo-giatron-tou-boulgarikou-stratou-stin-apeleutherosi-tis-thessalonikis/). Πασιφανή τα πανεθνικά της εθνικο-ιστορικής, της γεωστρατηγικής, της οικονομικο-πολιτικής σημασίας εκείνης της ευλογημένης επανεισόδου της πατρίδας και της χώρας μας στη σημερινή μας συμπρωτεύουσα. Βεβαίως, γι᾽ αυτό το μέγιστο και εθνικής σημασίας πρωτεύον όφελος απωλέσαμε την άνοδο προς το Μοναστήρι και ακουσίως «μεταθέσαμε» για τον Ιούνιο της επόμενης τότε χρονιάς (20-21 Ιουνίου 1913, Β´ Βαλκανικός) την απελευθέρωση του Κιλκίς, καταληφθέντος από τους Βουλγάρους το 1912 αιφνιδιαστικά, αλλά προσωρινά.

Στις 28 Οκτωβρίου κάθε χρόνο τιμούμε το ξεκίνημα του Έπους του 1940. Άλλοι λαοί αυτονόητα τιμούν την απελευθέρωσή τους από την Κατοχική κατάρα του Β΄ ΠΠ. Εμείς ειδικά τιμούμε το συνεπαρμένο ξεκίνημα, την απερίγραπτη ηρωική ορμή και την επική ομοψυχία όλου του έθνους, αυτό το συλλογικό «ψύχωμα» όλου του ηρωικού μας στρατού και του ηρωικού μας λαού, που θα διεμβολιζόταν (χωρίς όμως να ματαιωθεί) στα θλιβερότερα μετακατοχικά χρόνια. Ίσως γι᾽ αυτό προτιμήθηκε ως πανεθνικά συμβολικός ο επετειακός εορτασμός του ηρωικού “ΟΧΙ”. Μαζί με εκείνην την σοφή Συνοδική απόφαση του 1952 για συνεορτασμό της δεύτερης μεγάλης Εθνικής Επετείου με την εορτή της Αγίας Σκέπης (μεγαλειώδες όραμα του αγίου Ανδρέα του διά Χριστόν σαλού).

***

ΟΛΑ ΑΥΤΑ συνεπάγονται για την ιστορία μας (και εν πολλοίς για την ευρύτερη ιστορία) όχι κάποιες υποπεριπτώσεις ηρωισμού ιστορικά αναγνωρισμένου, όχι στιγμιότυπα πατριωτισμού, αλλά πολλές κεφαλαιώδεις σελίδες ηρωικών μορφών και ηρωικών πανεθνικών διαδράσεων.

Υποκλινόμαστε στους ήρωες και στις ηγετικές μορφές.

Τιμούμε τα γεγονότα και τις διαχρονικές τους συνέπειες επετειακά.

Αποτελούν την δική μας εθνική κρατική συμμετοχή στον ευρύτερο γεωστρατηγικό χάρτη.

Μέσα σε λίγες μόλις ημέρες κάθε χρόνο, αναδύεται στην εθνική μας συνείδηση μια διαδρομή μόλις τριάντα χρόνων από το 1912 μέχρι το 1940, με καίριες διαπολεμικές εξάρσεις, με τις οποίες συνεχιζόταν γενεαλογικά και δικαιωνόταν ιστορικά η πορεία του Ελληνισμού.

Στην περιοχή της Μητροπόλεώς μας, στη Γουμένισσα (τοπική εορτή της Παιονίας) και την Αξιούπολη (κομβική ενοριακή εορτή Αγίου Δημητρίου), γιορτάζουμε τις επετείους εορτές της 23ης και της 26ης Οκτωβρίου ως ανάσες της ολοφάνερης εκκλησιαστικής-εθνικής ζωντάνιας απέναντι σε τυραννική σκλαβιά αιώνων.

Την τελευταία επέτειο της 28ης Οκτωβρίου την τιμούμε σε κάθε Δ.Κ. της Παιονίας πανηγυρικά, ιδιαίτερα όμως στο Πολύκαστρο (θεσμική Εκκλησία-Δήμος-Σύλλογοι-Στρατός) και ως πανεθνική επανόρθωση ομοψυχίας και γοήτρου απέναντι στις τραγωδίες του μεσοπόλεμου εθνικού διχασμού, της Μικρασιατικής τραγωδίας και των οδυνηρών διεθνικών καταφρονήσεων έναντι της πατρίδας μας.

Ειδικά στη Γουμένισσα (εύλογα ανακηρυγμένη ως «ιστορική έδρα» του νεότερου ευρέος Δήμου Παιονίας) η 23η Οκτωβρίου ορίστηκε από το 2011 και τιμάται ως τοπική εορτή των «Ελευθερίων» της κωμοπόλεως και της περιοχής, με επίσημη Δοξολογία στο Μητροπολιτικό Ναό, επιμνημόσυνη Δέηση στο εμβληματικό Μνημείο των Μακεδονομάχων και αντιπροσωπευτική παρέλαση Σχολείων της Παιονίας (Γουμένισσας, Αξιούπολης, Πολυκάστρου, Ευρωπού και Πλατανιάς) και Συλλόγων ενώπιον των επισήμων στην Πλατεία 23ης Οκτωβρίου.

Επακολουθεί η επετειακή 28η Οκτωβρίου, με τοπικούς εορτασμούς και το βασικό εορτασμό στην έδρα του Δήμου, το Πολύκαστρο, με επίσημη Δοξολογία στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος, επιμνημόσυνη Δέηση στο Ηρώο και την πολιτική (σχολείων και συλλόγων) και στρατιωτική παρέλαση, με πολυπληθέστερη συμμετοχή λαού. Ο αυτονόητος κεντρικός εορτασμός του ηρωικού πανεθνικού “ΟΧΙ” στο Πολύκαστρο ταιριάζει και με ειδικότερες αντιστασιακές δράσεις σε δημοτικές κοινότητες της περιοχής.

***

ΤΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ στιγμιότυπα αποτυπώνουν μέρος από τον φετινό λειτουργικό-εκκλησιαστικό εορτασμό και τον συνακόλουθο επετειακό εορτασμό των ημερών, έκτυπο μέρος της τοπικής ιστορίας. Στις 23/10 προσήλθαν στη Γουμένισσα (εκ των πολιτικών και των δημοτικών Αρχών) ο Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας-Θράκης κ. Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, οι Δήμαρχοι Παιονίας κ. Κωνσταντίνος Σιωνίδης, Κιλκίς κ. Δημήτριος Κυριακίδης και Πέλλας κ. Ευστάθιος Φουντουκίδης, εκπρόσωπος του Αντιπεριφερειάρχη Κιλκίς ο Αντιδήμαρχος Διοικητικού-Οικονομικού κ. Αθανάσιος Τζούρτζος, Αντιδήμαρχοι, ο Πρόεδρος του Δημ. Συμβουλίου Παιονίας κ. Ιωάννης Παντικίδης και άλλα Μέλη, ο Διευθυντής της ΔΕΥΑΠ κ. Τριαντάφυλλος Ναλμπάντης, ο Αντιδήμαρχος Πολιτιστικών & Δ.Ε. Αξιούπολης κ. Κύρος Καλαβάζης, ο Αντιδήμαρχος Δ.Ε. Γουμένισσας κ. Βασίλειος Καπετάνης, οι Πρόεδροι της Δ.Κ. Γουμένισσας κ. Βασίλειος Καραδολάμης και της Τ.Κ. Γρίβας κ. Δημήτριος Μπακάλης, ο Διοικητής της ΑΟΜ (Νοσοκομείου) Γουμένισσας κ. Νικόλαος Χατζηαντωνίου, (εκ δε των στρατιωτικών και των λοιπών ενστόλων Αρχών) εκπρόσωποι του Στρατηγού-Διοικητή της 2ης Μ/Π και του Διοικητή του 33ου Μ/Κ Σ.Π., ο Διοικητής των Π.Υ. Κιλκίς Πύραρχος κ. Χρήστος Γκαντίδης και της ΠΥ Γουμένισσας κ. Ελευθέριος Μελλίδης, ο Αστυνομικός Υποδιευθυντής Κιλκίς κ. Βάιος Μπιζιώτης, ο αναπλ. Δκτής Γουμένισσας Αστυνόμος Α´ κ. Διαμαντής Πεντέρης και άλλοι πολιτικοί και στρατιωτικοί παράγοντες.

Στις 28/10 στο Πολύκαστρο τίμησαν την εθνική επέτειο σύσσωμη η Δημοτική, Στρατιωτική και Αστυνομική θεσμική ηγεσία και στελέχωση του Δήμου Παιονίας και της έδρας-πόλεως του Πολυκάστρου, με επικεφαλής τον Δήμαρχο Παιονίας κ. Κωνσταντίνο Σιωνίδη, τον Διοικητή του 33ου Μ/Κ Συντάγματος Πεζικού κ. Μενέλαο Νικολαίδη και τον Διοικητή του Α.Τ. Πολυκάστρου Αστυνομικό Υποδιευθυντή κ. Αντώνιο Λιακόπουλο. Σύσσωμη σχεδόν σε επίπεδο θεσμικών η στελέχωση του Δήμου Παιονίας, με τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Ιωάνη Παντικίδη και όλους τους κ.κ. Αντιδημάρχους των κεντρικών ευθυνών, η σύνθεση επιτελών του 33ου Μ/Κ Σ.Π. με αξιωματικούς και η αντίστοιχη του Α.Τ. Πολυκάστρου και, βεβαίως, η παρουσία των σημαιοφόρων και των παραστατών των Εκπαιδευτηρίων της πόλεως και των δραστηρίων Πολιτιστικών Συλλόγων.

Τιμήσαμε και πάλι τον εορτασμό με αγρυπνία-ιερουργία στο Παρεκκλήσιο του Επισκοπείου και το πρωί προέστημεν της πανηγυρικής Δοξολογίας, επευχηθέντες την ακαταμάχητη σωτήρια προστασία και δαψιλία της Υπερμάχου Στρατηγού του Γένους μας.

ΑΠΟ τον εορτασμό των “Ελευθερίων” της Γουμένισσας οι πάντες απεθαυμάσαμε τον πανηγυρικό της ημέρας όπως τον εκφώνησε στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου η μαθήτρια Λυκείου Όλγα Τουλκερίδου, δισεγγονή του μακαριστού εφημερίου Γερακώνας π. Αριστοτέλους, εγγονή επιτρόπου του Μητροπολιτικού Ναού. Επρόκειτο για ένα θαυμάσιο λόγο, που ανασυνέθεσε αξιολογικά τα δεδομένα, τις συγκυρίες, τα γεγονότα και τις συνέπειες με επικαιροποιημένα διδάγματα, πέρα από αφηγηματικές τυποποιήσεις. Γι᾽ αυτό και την συνεχάρημεν δημόσια, μνημονεύοντας τις ρίζες της, επαινώντας την εκφραστικότητα του ύφους και του περιεχομένου και επευχόμενοι ειδικά στους μαθητές σωφροσύνη, πίστη και φιλοπατρία, αντίσταση ψυχής σε εθισμούς ισοπέδωσης, φιλοτιμία και δημιουργικότητα προσφοράς.

Με ανάλογο επικαιρικό παλμό και περιεκτικότατη εστίαση θεματικής πληρότητας εκφωνήθηκε στην Κεντρική Πλατεία και κατενώπιον του εμβληματικού Ηρώου από την κα Στέλλα Δουλγέρη, εκπαιδευτικό του 2ου Δημοτικού Σχολείου Πολυκάστρου.

† Ο Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου Δημήτριος