Αυτοάνοσα νοσήματα: Οι επιστήμονες δοκιμάζουν μια νέα επαναστατική θεραπεία

Οι επιστήμονες εξετάζουν μια επαναστατική νέα μέθοδο για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της σκλήρυνσης κατά πλάκας, του λύκου και άλλων σοβαρών αυτοάνοσων νοσημάτων. Στόχος είναι να επαναπρογραμματίσουν το δυσλειτουργικό ανοσοποιητικό των ασθενών.

Όταν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού επιτίθενται στο ίδιο το σώμα αντί να το προστατεύουν, οι σημερινές θεραπείες μπορούν μόνο να περιορίσουν αυτή τη λανθασμένη αντίδραση, χωρίς όμως να διορθώνουν την αιτία. Οι ασθενείς συχνά χρειάζονται για όλη τους τη ζωή ακριβά φάρμακα με σημαντικές παρενέργειες και, συχνά, ανεπαρκή αποτελέσματα.

«Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή» δήλωσε στο Associated Press ο ρευματολόγος Dr. Maximilian Konig από το Johns Hopkins University, ο οποίος μελετά αυτές τις νέες θεραπείες. Οι συγκεκριμένες προσεγγίσεις προσφέρουν «την ευκαιρία να ελέγξουμε τα νοσήματα με έναν τρόπο που δεν έχουμε ξαναδεί».

Επαναπρογραμματισμός αντί για καταστολή

Οι ερευνητές δεν περιορίζονται πλέον στην απλή καταστολή του ανοσοποιητικού. Παρεμβαίνουν για να το τροποποιήσουν και να διορθώσουν τις δυσλειτουργίες του, με τρόπους πιο ισχυρούς και πιο στοχευμένους από τις υπάρχουσες θεραπείες.

Η CAR-T θεραπεία είναι ακόμη πειραματική και χρησιμοποιείται κυρίως σε ασθενείς που έχουν εξαντλήσει κάθε άλλη επιλογή. Ωστόσο τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Μέσα σε λίγους μήνες, ασθενείς, με σοβαρό λύκο που επηρέαζε τους πνεύμονες και τα νεφρά, ανακτούν τη δύναμη και την ενέργειά τους. Μετά την επαναστατική θεραπεία δηλώνουν απαλλαγμένοι από πόνο και τις παρενέργειες φαρμάκων.

Πώς λειτουργεί η θεραπεία CAR-T

Η CAR-T θεραπεία αναπτύχθηκε αρχικά για δύσκολες περιπτώσεις καρκίνων του αίματος. Τα κύτταρα που δυσλειτουργούν στις λευχαιμίες και τα λεμφώματα είναι Β λεμφοκύτταρα, όμως τα ίδια κύτταρα παίζουν ρόλο και σε πολλά αυτοάνοσα νοσήματα.

Μετά από ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε πειράματα με ποντίκια, ο Dr. Georg Schett από το Πανεπιστήμιο Erlangen-Nuremberg στη Γερμανία χορήγησε για πρώτη φορά την CAR-T σε μια νεαρή γυναίκα με σοβαρό λύκο.

Ένα μόνο έγχυμα αρκούσε ώστε να μπει σε ύφεση χωρίς ανάγκη άλλων φαρμάκων από τον Μάρτιο του 2021. Στη συνέχεια, η ομάδα του δοκίμασε τη μέθοδο σε μερικές δεκάδες ακόμη ασθενείς με νοσήματα όπως μυοσίτιδα και σκληρόδερμα, καταγράφοντας ελάχιστες υποτροπές. Τα αποτελέσματα ήταν τόσο εντυπωσιακά που προκάλεσαν κύμα νέων κλινικών δοκιμών σε όλο τον κόσμο.

Η διαδικασία λειτουργεί ως εξής: Τα Τ κύτταρα – κομβικό μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος – του ασθενούς απομονώνονται από το αίμα και τροποποιούνται στο εργαστήριο ώστε να στοχεύουν τα προβληματικά Β κύτταρα. Μετά από μια διαδικασία που «καθαρίζει» μέρος του ανοσοποιητικού, εκατομμύρια από αυτά τα τροποποιημένα κύτταρα επιστρέφουν στον οργανισμό του ασθενούς σαν «ζωντανά φάρμακα».

Ειδικοί αναφέρουν ότι οι σημερινές θεραπείες δεν μπορούν να εξοντώσουν τα Β κύτταρα που βρίσκονται βαθιά μέσα στο σώμα, ενώ η CAR-T τα στοχεύει όλα, επαναφέροντας το ανοσοποιητικό σε υγιή λειτουργία όταν ανανεωθούν τα νέα κύτταρα.

Άλλες μέθοδοι επαναπρογραμματισμού

Η CAR-T είναι απαιτητική, χρονοβόρα και ακριβή, συχνά ξεπερνά τις 500.000 δολάρια. Γι’ αυτό κάποιες εταιρείες αναπτύσσουν έτοιμες εκδόσεις με κύτταρα από υγιείς δότες.

Μια άλλη προσέγγιση αξιοποιεί τα ρυθμιστικά Τ κύτταρα. Πρόκειται για μια διαδικασία που τιμήθηκε φέτος με Νόμπελ. Αυτά τα σπάνια κύτταρα μειώνουν τη φλεγμονή και περιορίζουν τις λανθασμένες επιθέσεις του ανοσοποιητικού. Βιοτεχνολογικές εταιρείες προσπαθούν να τα ενισχύσουν ώστε να ηρεμούν τις αυτοάνοσες αντιδράσεις.

Επιπλέον, οι επιστήμονες εξετάζουν και μια άλλη ογκολογική τεχνολογία, τα engagers T κύτταρα. Αυτά τα εργαστηριακά αντισώματα λειτουργούν σαν «μεσολαβητές» που κατευθύνουν τα υπάρχοντα Τ κύτταρα να στοχεύσουν τα Β κύτταρα που παράγουν βλαβερά αντισώματα. Σε μια πρόσφατη δοκιμή με το φάρμακο teclistamab, 10 ασθενείς με σοβαρά νοσήματα είδαν σημαντικές βελτιώσεις, ενώ οι έξι μπήκαν σε ύφεση χωρίς φάρμακα.

Η πορεία μπροστά

Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, χρειάζεται πολλή έρευνα ακόμη και τίποτα δεν είναι εγγυημένο. Η CAR-T συνοδεύεται από ερωτήματα που αφορούν την ασφάλεια και τη διάρκεια του αποτελέσματός της, αλλά είναι η πιο προχωρημένη μέθοδος στη διαδικασία έγκρισης.

«Δεν έχουμε βρεθεί ποτέ πιο κοντά σε αυτό που δεν μας αρέσει να λέμε, μια πιθανή ίαση» σημειώνει ο Konig. «Τα επόμενα δέκα χρόνια θα αλλάξουν δραματικά το πεδίο μας».

newsbeast.gr