Ελληνική Λύση: Απουσία νομικού πλαισίου για την κατανάλωση ενεργειακών ποτών από παιδιά και εφήβους

ΕΡΩΤΗΣΗ

Θεσσαλονίκη, 16/10/2023

Του: Κωνσταντίνου Χήτα, Βουλευτή Β΄ Θεσσαλονίκης

ΠΡΟΣ: Τoν κ. Υπουργό Υγείας

Τον κ. Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

ΘΕΜΑ: «Απουσία νομικού πλαισίου για την κατανάλωση ενεργειακών ποτών από παιδιά και εφήβους»

Κύριοι Υπουργοί,

Η κατανάλωση ενεργειακών ποτών εμφανίζει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο από ενήλικα άτομα αλλά και από παιδιά και εφήβους. Τα ποτά αυτής της κατηγορίας, όπως είναι γνωστό, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε διεγερτικές ουσίες, όπως καφεΐνη, ταυρίνη, γκουαρανά, καθώς επίσης και υπερβολικά μεγάλες ποσότητες ζάχαρης. Αρκετές μελέτες αναδεικνύουν τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών και των εφήβων, μερικές από τις οποίες είναι πονοκέφαλοι, αίσθημα παλμών, ναυτία, εμετός, διάρροια, προβλήματα ύπνου, ακόμα και επιληπτικές κρίσεις. Προβλήματα ακόμη εμφανίζουν στη συμπεριφορά τους όσα παιδιά και έφηβοι κάνουν συχνή χρήση των συγκεκριμένων σκευασμάτων, όπως υπερκινητικότητα και επιθετικότητα. Επιπλέον, έρευνα που δημοσιεύθηκε στο American Heart Association (AHA) δείχνει ότι η συχνή κατανάλωση ενεργειακών ποτών μεταβάλλει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης μιας ανωμαλίας που ονομάζεται κοιλιακή ταχυκαρδία κι ευθύνεται για την εμφάνιση πόνου στο στήθος, ενώ σε σημαντικό βαθμό ευθύνεται για αρρυθμίες και καρδιολογικά προβλήματα. Ακόμη, προκαλούν υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος, διαταραχές στον ύπνο των παιδιών και εφήβων. Η κατανάλωση ενεργειακών ποτών κατηγορείται επίσης για την αύξηση της παχυσαρκίας αλλά και για διαταραχές στον μεταβολισμό της γλυκόζης, αντίσταση στην ινσουλίνη ή υπερινσουλιναιμία. Πέραν όλων των παραπάνω, παρατηρήθηκαν από επιστήμονες γαστρεντερικές διαταραχές, αυξημένο άγχος, εξάρτηση και εμμονή με την κατανάλωση ενεργειακών ποτών αλλά και δυσκολία στον περιορισμό ή στη διακοπή τους, αφυδάτωση μέχρι και ξαφνικό θάνατο. Όταν τα ενεργειακά ποτά αναμιγνύονται με αλκοόλ, ο κίνδυνος για την υγεία των εφήβων είναι αρκετά μεγαλύτερος, όπως αποδεικνύουν επίσης πολλές μελέτες. Η αυξημένη κατανάλωση ενεργειακών ποτών μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, ειδικά μεταξύ των νέων, προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Το πιο ανησυχητικό, αυτή τη στιγμή, είναι η έλλειψη νομικής ρύθμισης σχετικά με την ασφάλεια των ποτών αυτών, καθώς και οι επιθετικές τακτικές μάρκετινγκ που απευθύνονται, κυρίως σε εφήβους. Στην Ευρώπη γενικότερα και στην Ελλάδα ειδικότερα, ο όρος «ενεργειακά ποτά» αποτελεί ένα εμπορικό προσωνύμιο και όχι έναν συμφωνημένο νομικό όρο. Για τον λόγο αυτό οι νομοθετικές ρυθμίσεις που διέπουν αυτά τα προϊόντα στην Ευρώπη αφορούν την αναγραφή της περιεκτικότητάς τους σε καφεΐνη και τις συστάσεις για συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες. Αξίζει να σημειώσουμε μεταξύ των άλλων ότι παιδίατροι και γονείς στις ΗΠΑ ζητούν από τις αρμόδιες αρχές να αντιμετωπίζουν τα νέα ενεργειακά ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη, όπως το αλκοόλ και τα τσιγάρα, και να απαγορεύσουν την πώλησή τους σε ανήλικους. Αντίστοιχα, προειδοποίηση στους καταναλωτές, σχετικά με τη κατανάλωση ενεργειακών ποτών, εξέδωσε η Καναδική Υπηρεσία Ασφάλειας Τροφίμων (CFIA), η οποία στην ανακοίνωσή της τονίζει πως «Διάφορες μάρκες ενεργειακών ποτών που περιέχουν καφεΐνη ενδέχεται να μην είναι ασφαλείς, λόγω της περιεκτικότητας σε καφεΐνη και ζητημάτων επισήμανσης».

Με δεδομένα όλα τα παραπάνω,

Ερωτώνται οι κ. κ. Υπουργοί:

Σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προβείτε, προκειμένου να περιοριστεί η κατανάλωση ενεργειακών ποτών από παιδιά και εφήβους;

1. Σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προβείτε, προκειμένου να υπάρχει έλεγχος στην κατανάλωση των συγκεκριμένων σκευασμάτων από παιδιά και εφήβους;
2. Σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προβείτε, προκειμένου να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για τα προϊόντα αυτά, ώστε να μην είναι ανεξέλεγκτη η διάθεση από τη μεριά των εμπόρων αυτών των σκευασμάτων σε παιδιά και εφήβους;

Ο ερωτών Βουλευτής ΧΗΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΘΕΜΑ: Απάντηση στην υπ' αριθμ. 1162/17-10-2023 Ερώτηση

Σχετικά με την παραπάνω Ερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Κων. Χητας, σας διαβιβάζουμε το υπ' αριθμ. πρωτ. 10811/27-10-2023 έγγραφο του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) με τα συνημμένα του, για τα θέματα αρμοδιότητάς μας.

Τέλος, για τα θέματα που θίγονται στην Ερώτηση 1162/17-10-2023 και άπτονται των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, διαβιβάζουμε ηλεκτρονικά την ως άνω Ερώτηση στο εν λόγω καθ' ύλην αρμόδιο Υπουργείο.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΑΥΓΕΝΑΚΗΣ

«Απάντηση στην υπ' αριθμ.1162/17-10-2023 ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου»
Σχετικά με την ανωτέρω κοινοβουλευτική ερώτηση σας ενημερώνουμε για τα κάτωθι:
Απαγορεύεται η διάθεση ενεργειακών ποτών στα κυλικεία των σχολικών μονάδων σύμφωνα με την Υγειονομική Διάταξη με αρ. ΥΙγ/Γ.Π./οικ 81025/2013 (ΦΕΚ2135/τ.Β729-08-2013), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την ΥΙγ/Γ.Π./οικ.96605/2013 (ΦΕΚ 2800/τ.Β’/04-11-2013).
Η διάθεση τους επιτρέπεται στη χονδρική και λιανική πώληση.
Σημειώνεται ότι ο όρος "ενεργειακά ποτά" αποτελεί έναν εμπορικό προσδιορισμό και συνήθως αφορά σε ποτά υψηλά σε καφεΐνη. Σύμφωνα με το άρθρο 145 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, παρ. 5β: "τα ελεύθερα αλκοόλης ποτό που προορίζονται για κατανάλωση χωρίς τροποποίηση και περιέχουν καφεΐνη, από οποιαδήποτε πηγή, σε αναλογία άνω των 150 mg/l, ή βρίσκονται σε συμπυκνωμένη ή ξηρά μορφή και μετά την ανασύσταση περιέχουν καφεΐνη, από οποιαδήποτε πηγή, σε αναλογία άνω των 150 mg/l πρέπει να φέρουν την ένδειξη «Υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη. Δεν συνίσταται για παιδιά ή εγκύους ή θηλάζουσες», στο ίδιο οπτικό πεδίο με την ονομασία του ποτού, ακολουθούμενη από αναγραφή, σε παρένθεση, της περιεκτικότητας σε καφεΐνη, εκφραζόμενης σε mg ανά 100 ml”. Ο ΕΦΕΤ σε επίσημα προγράμματα ελέγχου (2014) είχε προβεί σε αναλύσεις περιεκτικότητας καφεΐνης στα ενεργειακά ποτά και έλεγχο της ετικέτας των ποτών αυτών. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι έλεγχοι δεν έδειξαν παραβάσεις ως προς την ισχύουσα νομοθεσία.
Ο ΕΦΕΤ επίσης είχε εκπονήσει διατροφική μελέτη σχετικά με την κατανάλωση ενεργειακών ποτών από μαθητές λυκείου (Σεπτέμβριος 2011-Φεβρουάριος 2012) (https://www.efet.gr/files/Energy Drinks Survey Resultsl.pdf). Βάσει των αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων από τη μελέτη αυτή, ο ΕΦΕΤ δημιούργησε ενημερωτικό φυλλάδιο για παιδιά, εφήβους, γονείς και κηδεμόνες, με συστάσεις που αφορούν στα ενεργειακά ποτά (επισυναπτόμενο φυλλάδιο), για το οποίο ζήτησε σχετική έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας προκειμένου το φυλλάδιο να χρησιμοποιείται από τους δασκάλους και καθηγητές στο πλαίσιο του μαθήματος «Αγωγή Υγείας», για την ενημέρωση και ευαισθητοποΐηση των μαθητών σχετικά με την κατανάλωση των ποτών αυτών.
Το 2018, ο ΕΦΕΤ συνεργάστηκε με το Γερμανικό Ινστιτούτο Αξιολόγησης της Επικινδυνότητας (German Federal Institute for Risk Assessment - BfR) για την αξιολόγηση επικινδυνότητας των ενεργειακών ποτών. Η μελέτη αυτή (επισυναπτόμενο αρχείο) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι σε κάποιες περιπτώσεις η κατανάλωση ενεργειακών ποτών από παιδιά και εφήβους μπορεί να είναι υψηλή (>1Ι_) και αυτό μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Δεν χρειάστηκε όμως να γίνουν τροποποιήσεις στο ενημερωτικό υλικό του ΕΦΕΤ σχετικά με τα ενεργειακά ποτά μετά από αυτή την αξιολόγηση. Όπως τονίζεται και στο ενημερωτικό φυλλάδιο, "Οι γονείς μπορούν και οφείλουν νο συμβάλλουν στη διαμόρφωση σωστής καταναλωτικής συμπεριφοράς των παιδιών τους. Η ευθύνη για την αγοραστική καταναλωτική συμπεριφορά των εφήβων ανήκει εν μέρει στους γονείς, ενώ και οι ίδιοι είναι εξίσου υπεύθυνοι".
Επισημαίνεται ότι η συνεχής ενημέρωση των μαθητών, του εκπαιδευτικού προσωπικού και των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων για τα ενεργειακά ποτά είναι στο πλαίσιο ευθύνης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Παρά ταύτα ο ΕΦΕΤ έχει ανταποκριθεί στο παρελθόν σε προσκλήσεις σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης προκειμένου να ενημερώσει τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς για το θέμα αυτό.
Παραμένουμε στη διάθεση σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση.
Επισυναπτόμενα:
1. Ενημερωτικό φυλλάδιο του ΕΦΕΤ για τα ενεργειακά ποτά
2. Μελέτη αξιολόγησης επικινδυνότητας ΕΦΕΤ-BfR
Ο Πρόεδρος Δ.Σ του Ε.Φ.Ε.Τ α/α
Ο Αντιπρόεδρος Δ.Σ του Ε.Φ.Ε.Τ