Εργασία: Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων στην Ελλάδα βιώνουν συνθήκες άγχους – Οι «στρεσογόνοι» κλάδοι

Πολύ σημαντικά είναι τα ευρήματα της δημοσκοπικής έρευνας του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, για την εργασία στην Ελλάδα. Τα «καμπανάκια» ηχούν δυνατά λίγες μόνο ημέρες από την παρουσίαση του νέου εργασιακού νομοσχεδίου που φέρνει περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων.

Η έρευνα αναδεικνύει θέματα που αφορούν την ανάληψη καθηκόντων με αυστηρά χρονοδιαγράμματα και πιεστικές προθεσμίες. Καθήκοντα που απαιτούν την ταχύτατη ολοκλήρωση σύνθετων και απαιτητικών έργων με περιορισμένα περιθώρια για ανάπαυση, προκαλώντας άγχος και εξουθένωση.

Ανησυχητικά είναι τα ευρήματα που αφορούν την ανάληψη καθηκόντων με αυστηρά χρονοδιαγράμματα και πιεστικές προθεσμίες

Στο σύνολο του δείγματος στο ερώτημα αναφορικά με το εάν η εργασία τους απαιτεί την τήρηση αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων το 73% των εργαζομένων απάντησε θετικά.

Σχεδόν 9 στους 10 εργαζόμενους στην Ελλάδα βιώνουν συνθήκες άγχους

Στο ερώτημα εάν εργάζονται υπό συνθήκες άγχους το 19% δήλωσε «ναι, πάντα», το 31% «ναι, τις περισσότερες φορές» και το 37% «ναι, μερικές φορές». Δηλαδή το 87% των εργαζομένων βιώνει στρες και ένταση στην εργασία του.

Την ίδια στιγμή το 51%, δηλαδή ένας στους δύο εργαζομένους, δήλωσε ότι «πολύ συχνά/συχνά» η ψυχολογική πίεση στην εργασία του επηρεάζει την οικογενειακή και την ευρύτερη κοινωνική ζωή του.

Αναλύοντας περαιτέρω τα ευρήματα, το 73% των ηλικιακών ομάδων 17-34 και 35-54 ετών δήλωσε ότι η εργασία του απαιτεί την τήρηση αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων. Μικρότερο (68%) είναι το ποσοστό στην ηλικιακή ομάδα 55+ ετών. Το 47% των ερωτηθέντων της ηλιακής ομάδας 17-34 ετών δήλωσε ότι «πάντα» ή «τις περισσότερες φορές» εργάζεται υπό συνθήκες άγχους. Αντίστοιχες απαντήσεις έδωσε το 50% της ηλικιακής ομάδας 35-54 ετών και το 53% της ηλικιακής ομάδας 55+ ετών.

Η ψυχολογική πίεση στην εργασία επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την οικογενειακή και την ευρύτερη κοινωνική ζωή των ηλικιακών ομάδων 35-54 ετών (57%) και 55+ ετών (52%). Στη νεότερη ηλικιακή ομάδα των 17-34 ετών το ποσοστό είναι επίσης αρκετά υψηλό (41%). Επίσης, το 82% των κατόχων μεταπτυχιακού ή διδακτορικού διπλώματος δήλωσε ότι η εργασίας του απαιτεί την τήρηση αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων. Ακολουθούν οι απόφοιτοι λυκείου (73%) και οι απόφοιτοι ΑΕΙ/ΤΕΙ (71%).

To 87% των εργαζομένων βιώνει στρες και ένταση στην εργασία του

Οι «στρεσογόνοι» κλάδοι

Σε κλαδικό επίπεδο δύο στους τρεις εργαζομένους εργάζονται με αυστηρά χρονοδιαγράμματα, ένδειξη εντατικοποίησης της εργασίας. Ειδικότερα, το 79% των εργαζομένων στην εκπαίδευση, το 77% σε επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, το 76% στη μεταποίηση και σε δραστηριότητες παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης, το 73% στην ενημέρωση και την επικοινωνία, το 72% στις μεταφορές και την αποθήκευση, το 71% σε δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα, το 70% στις κατασκευές και το 67% στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο και στην επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων.

Την ίδια απάντηση έδωσε το 65% των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που απασχολούσαν από 1 έως 9 άτομα, το 70% στις επιχειρήσεις από 10 έως 49 άτομα, το 77% στις επιχειρήσεις από 50 έως 250 άτομα και το 84% στις επιχειρήσεις άνω των 250 ατόμων.

Ότι εργάζονταν υπό συνθήκες άγχους «πάντα» ή «τις περισσότερες φορές» απάντησε το 46% των εργαζομένων στην εκπαίδευση, το 52% στην ενημέρωση και την επικοινωνία, το 56% σε δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα, το 52% σε επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, το 53% στη μεταφορά και την αποθήκευση, το 48% στις κατασκευές, το 52% στη μεταποίηση, το 51% σε δραστηριότητες παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης και το 47% στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο και στην επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων.

H εντατικοποίηση της εργασίας και οι συνέπειες της

Η ψυχολογική πίεση

Επίσης, το 40% των εργαζομένων στις επιχειρήσεις από 1 έως 9 άτομα, το 51% στις επιχειρήσεις από 10 έως 49 άτομα, το 55% στις επιχειρήσεις από 50 έως 250 άτομα και το 62% στις επιχειρήσεις άνω των 250 ατόμων.

Τέλος, το 41% στις επιχειρήσεις από 1 έως 9 άτομα δήλωσε ότι «πολύ συχνά/συχνά» η ψυχολογική πίεση στην εργασία του επηρεάζει την οικογενειακή και την ευρύτερη κοινωνική ζωή του. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 56% στις επιχειρήσεις από 10 έως 49 άτομα, μειώνεται στο 51% στις επιχειρήσεις από 50 έως 250 άτομα και αυξάνεται πάλι στο 62% στις επιχειρήσεις άνω των 250 ατόμων.

Επαγγελματική εξουθένωση

«Η συσσώρευση εργασιακής πίεσης συνδέεται με ένα ευρύ φάσμα αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία. Επαγγελματική εξουθένωση, συναισθηματική εξάντληση, διαταραχές ύπνου, μείωση της παραγωγικότητας λόγω κόπωσης και λαθών, αύξηση απουσιών από την εργασία, υψηλότερα ποσοστά πρόωρης συνταξιοδότησης και αύξηση του κόστους υγείας για τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης» αναφέρουν οι συγγραφείς του τρίτου, από μια σειρά νέων Κειμένων Πολιτικής, που εκδίδει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται ο επανασχεδιασμός της εργασίας με ρεαλιστικές προθεσμίες, η προώθηση της εργασιακής αυτονομίας, η αυστηρή τήρηση περιόδων ανάπαυσης και διαλειμμάτων, καθώς και η καλλιέργεια μιας σύγχρονης επιχειρηματικής κουλτούρας βιώσιμης απόδοσης, αντί για την κουλτούρα εξουθένωσης και υπερεκμετάλευσης της εργασίας.

Εκτός από τις προαναφερθείσες διαπιστώσεις για την ποιότητα της εργασίας στην Ελλάδα, τονίζεται ότι η αγορά εργασίας μεταβάλλεται υπό την επίδραση της τεχνολογικής καινοτομίας και της ψηφιοποίησης, αλλά και λόγω της επείγουσας ανάγκης μετασχηματισμού του αναπτυξιακού υποδείγματος της χώρας με έμφαση στη γνώση και την καινοτομία.

Προτείνεται ο επανασχεδιασμός της εργασίας με ρεαλιστικές προθεσμίες

Η ανάπτυξη δεξιοτήτων

«Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάπτυξη δεξιοτήτων είναι καθοριστικός παράγοντας της ποιότητας της εργασίας, γιατί επηρεάζει θετικά την επαγγελματική εξέλιξη, τις αμοιβές, την ατομική ευημερία, την εργασιακή ασφάλεια και τη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων δεν έχει μόνο επαγγελματική αλλά και μια βαθιά ψυχοκοινωνική διάσταση, καθώς ενισχύει την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και την ψυχολογική ανθεκτικότητα. Επίσης, μειώνει το άγχος που προκαλεί η επαγγελματική επισφάλεια».

Στην έρευνα εξετάζονται τρεις σημαντικές διαστάσεις της ποιότητας της εργασίας στην Ελλάδα: Τη σεξουαλική παρενόχληση και τον εργασιακό εκφοβισμό, την ένταση των καθηκόντων και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων.