«Γεύση» από την σοφία του Χρυσοστόμου... του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

«Γεύση» από την σοφία του Χρυσοστόμου (Τόμος 5ος - Μέρος 3ο)

του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Διαβάζοντας εδώ και λίγο καιρό απ’ ευθείας τις ομιλίες του Χρυσοστόμου από τους τόμους της σειράς Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας (ΕΠΕ) σημείωνα τα λόγια που μιλούσαν ιδιαίτερα στην καρδιά μου. Μου πέρασε όμως η σκέψη να κάνω και άλλους μετόχους σ’ αυτόν τον θησαυρό της σοφίας, κι έτσι θα τα παρουσιάζω λίγα κάθε φορά. Εγώ σημείωνα μόνο το αρχαίο κείμενο, εδώ όμως θα έχω μόνο την ερμηνεία παρουσιάζοντας όσο μπορώ καλύτερα αυτά που νομίζω ότι εννοεί ο άγιος (στις παρενθέσεις οι επεξηγήσεις και τα σχόλια είναι δικά μου).

(Ο 3ος ψαλμός γράφτηκε από τον Δαβίδ όταν έφευγε καταδιωγμένος από τον γιό του Αβεσσαλώμ). Με τον 3ο ψαλμό είχε σκοπό ο μακάριος Δαβίδ να μας διδάξει και να μας σωφρονίσει, ποτέ να μη κακοποιούμε και να μη περιφρονούμε τις εντολές του Θεού για να μη πάθουμε τα ίδια που έπαθε αυτός (ο Δαβίδ μοίχευσε με την γυναίκα του στρατηγού Ουρία και στην συνέχεια τον σκότωσε) … (λέει ο Θεός) το ξένο σπίτι έβλαψες με το μαχαίρι σου, θα στρέψω το μαχαίρι ενάντια στο δικό σου σπίτι.

«Γυνή πονηρά ανδρί αμαρτωλώ δοθήσεται». Θα δοθεί (η κακιά γυναίκα στον αμαρτωλό άντρα από τον Θεό) σαν πικρό αντίδοτο για να εξουδετερώσει τα υγρά των αμαρτιών του (δηλαδή η ανάποδη γυναίκα μας θα εξουδετερώσει το δηλητήριο από τις αμαρτίες που κάναμε, κι εμείς οι ανόητοι τρέχουμε αμέσως να την χωρίσουμε. Όταν άντρες – ρεμάλια ζητούσαν από τον άγιο Παΐσιο να προσευχηθεί για να παντρευτούν μια καλή γυναίκα τους απαντούσε «όχι καλή, μια κακιά κι ανάποδη θα προσευχηθώ να σας δώσει για να σας στρώσει»).

Όταν οι άντρες της φυλής Βενιαμίν είχαν βιάσει την γυναίκα ενός Εβραίου και αυτή μη υποφέρουσα την υπερβολική ύβρη πέθανε, οι 11 φυλές πολέμησαν την φυλή Βενιαμίν … Όταν σε πολεμούν οι αδελφοί σου μη κατηγορείς τόσο εκείνους, όσο εξέτασε τον εαυτό σου και ερεύνησε για ποιες αμαρτίες σου έγιναν οι αδελφοί σου εχθροί σου (άραγε για ποιες αμαρτίες μας επέτρεψε ο Θεός τον εμφύλιο πόλεμο 1946–49 ;).

Αλλά τι λέω ότι θα μας πολεμούν οι αδελφοί μας όταν και αυτό το σώμα μας που είναι πιο κοντινό και αγαπητό σε μας απ’ όλους, όταν και αυτό μας πολεμάει με πυρετούς και πόνους όταν αμαρτάνουμε. Κι έτσι το σώμα που είναι υπηρέτης της ψυχής την μαστιγώνει όταν αμαρτάνει, όχι επειδή έτσι θέλει να κάμνει το σώμα, αλλά επειδή έτσι διατάζεται (από τον Θεό).

Να σταματήσουμε τις αμαρτίες μας οι οποίες είναι η πηγή των κακών, κι αν δεν ρέουν (μέσα μας) οι χείμαρροι των παθών, αλλά οι ποταμοί του Θεού ευφραίνουν την ψυχή μας … (δεν σημείωσα το παρακάτω αλλά φαντάζομαι θα έλεγε πόσο όμορφη θα είναι τότε η ζωή μας. Λέει κάπου στην Παλαιά Διαθήκη «τον αποβλάκωσε η κακία του» δηλαδή, μεγάλες βλακείες που κάναμε στη ζωή μας μπορεί να οφειλόντουσαν στις αμαρτίες μας).

Βασιλεία είναι για κάθε άντρα η ομόψυχη γυναίκα του, και δεν αγαπάει τόσο ο βασιλιάς την πορφύρα και το διάδημα, όσο (πρέπει να) αγαπάει ο άντρας την γυναίκα του.

Αν τον Δαθάν που μίλησε ενάντια στον Μωυσή τον κατάπιε η γη, και άνοιξε το στόμα της η γη ενάντια σ’ αυτόν που άνοιξε με κακία το στόμα του, πως θα βάσταζε η γη τα πόδια αυτού που καταδίωκε τον πατέρα του ; (τα μαλλιά του Αβεσσαλώμ πιάστηκαν από τα κλαδιά ενός δέντρου και κρεμόταν στον αέρα).

Δεν λυπάμαι για τον εαυτό μου, αλλά κλαίω την απώλεια εκείνων (δεν θυμάμαι γιατί το είπε αυτό, αλλά συνήθως λέει να μη λυπάσαι αυτόν που υποφέρει από την κακία των άλλων, αλλά να λυπάσαι αυτούς που είναι μέσα στην κακία).

Ο Θεός δεν συνηθίζει να πείθεται με τα πολλά λόγια, αλλά από την καθαρή ψυχή και από τα καλά έργα.

Δεν τα λέει αυτά για να επαινέσει τον εαυτό του (φαντάζομαι ο Δαβίδ), αλλά για να μας διδάξει και να μας προτρέψει ώστε να μας ωφελήσει.

Δικαιοσύνη δε εδώ μη θεωρείς ότι είναι κάποιο μέρος της αρετής, αλλά ολόκληρη η αρετή … άρα κι αυτό είναι πολύ μεγάλη αδικία, το να είσαι αλαζόνας και υπερήφανος (όπως ο Φαρισαίος στην παραβολή του Χριστού, κρίθηκε άδικος από τον Θεό, ενώ δεν είχε κάνει αδικίες, απλώς ήταν υπερήφανος).

Πως λοιπόν περιφρονείς τον άλλο άνθρωπο και του στερείς την τιμή που του έδωσε ο Θεός και τον αφήνεις να είναι φτωχός όχι μόνο σε χρήματα αλλά και σε δόξα ; Την ίδια ουσία χάρισε ο Θεός σε όλους μας, την ίδια τιμή (δηλαδή δεν μπορείς ή δεν θέλεις να τον βοηθήσεις με χρήματα, μη τον περιφρονείς τουλάχιστον. Νομίζω σήμερα έχουμε τόσο σακατευθεί από την τηλεόραση κλπ που κινδυνεύουμε να χάσουμε τζάμπα τον παράδεισο).

Αν με την πρέπουσα ευλάβεια ετοιμαζόμαστε να μιλήσουμε όπως αρμόζει στον Θεό και πριν ακόμα λάβουμε αυτά που ζητάμε ήδη έχουμε γίνει όπως τους αγγέλους … Εμείς ενώ είμαστε γονατισμένοι στην προσευχή, το μυαλό μας περιπλανιέται στην αγορά.

(νομίζω έλεγε ο Χρυσόστομος πόσα εμπόδια υπάρχουν για να συναντήσεις τους άρχοντες) Ενώ για την προσευχή δεν απαιτείται τίποτα, μόνο ο νους σου να είναι σε εγρήγορση, και τίποτα δεν σε εμποδίζει να πλησιάσεις τον Θεό… Πολλές φορές δεν χρειάζεται ούτε να μιλήσεις. Ακόμα κι από την καρδιά σου μέσα να μιλήσεις, κι αν τον καλέσεις όπως πρέπει, αμέσως θα σε ακούσει (ο Θεός).

Περισσότερο μας ακούει ο Θεός όταν οι ίδιοι τον παρακαλούμε για τον εαυτό μας, παρά να τον παρακαλούν άλλοι για εμάς. Επειδή αγαπάει την δική μας φιλία, και τα πάντα κάμνει για να την κερδίσει. Όταν βλέπει ότι τον πλησιάζουμε με την προσευχή, μας πλησιάζει κι αυτός (αυτά μου θυμίζουν τα λόγια του Αδελφόθεου Ιάκωβου «ἀντίστητε τῷ διαβόλῳ, καὶ φεύξεται ἀφ' ὑμῶν· ἐγγίσατε τῷ Θεῷ, καὶ ἐγγιεῖ ὑμῖν»).

Και εσύ λοιπόν αν θέλεις να ακούγεται η προσευχή που κάμνεις και για τον εαυτό σου και για τους άλλους, αυτό να κατορθώσεις, να μην έχεις καμιά σχέση με τον κοινό εχθρό όλης της οικουμένης, τον διάβολο (άρα αν θέλουμε ο Θεός ν’ ακούει την προσευχή μας όπως άκουγε την προσευχή του αγίου Παϊσίου, ας μιμηθούμε τον άγιο Παΐσιο στην ακρίβεια της ζωής του).