Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 αναβιώνει στην Έπαυλη Τόψιν: Μια αναπαράσταση μνήμης

Η βίλα Μοδιάνο ήταν το στρατηγείο του ελληνικού στρατού κι από εκεί έφυγε το τηλεγράφημα παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό - 30 ερασιτέχνες ηθοποιοί αναβιώνουν μια σημαντική στιγμή της ιστορίας της πόλης

«Ώρα 4.39 εσπέρας, ο Ταχσίν πασάς μοι έστειλεν επιστολήν δι' αξιωματικού δηλών μοι ότι δέχεται τις προτάσεις μου. Όθεν διέκοψα αμέσως την προέλασιν και απέστειλα δύο αξιωματικούς προς σύνταξιν σχετικού πρωτοκόλλου καταθέσεως των όπλων και παραδόσεως της πόλεως, προ της οποίας ευρίσκονται ήδη τα στρατεύματα ημών. Κωνσταντίνος».

Σύντομο και περιεκτικό ήταν το τηλεγράφημα που έφτασε στα χέρια του Ελευθέριου Βενιζέλου από τον αρχιστράτηγο και τον διάδοχο του θρόνου Κωνσταντίνο . Το απόγευμα της 26ης Οτωβρίου του 1912 και η Θεσσαλονίκη παραδινόταν στον ελληνικό στρατό . Η οθωμανική κατοχή λάμβανε τέλος και οι ελληνικές σημαίες μπορούσαν πλέον να ανεμίζουν στα σπίτια και τα καταστήματα.

Το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό υπογράφηκε στο Διοικητήριο (κτήριο του υπουργείου Μακεδονίας Θράκης), μετά την τηλεγραφική εντολή του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου προς τον Κωνσταντίνο «να αποδεχτεί την προσφερομένην υμίν παράδοσιν της. Θεσσαλονίκης και να εισέλθητε εις ταύτην άνευ χρονοτριβής». Στη Θεσσαλονίκη έφτασαν οι πληρεξούσιοι αξιωματικοί του αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου, Β. Δούσμανης και Ι. Μεταξάς. Ο αρχηγός του οθωμανικού στρατού, Χασάν Ταχσίν πασάς δέχτηκε όλους τους όρους.

Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος ήταν στην ιστορική βίλα Μοδιάνο στο Τόψιν (σημερινή Γέφυρα) , κτήριο το οποίο σήμερα στεγάζει το Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων . Μία σύντομη επιγραφή πάνω σε μαρμάρινη πλάκα, που κοσμεί την είσοδο της ιστορικής έπαυλης «Τόψιν» ή Μοδιάνο στη Γέφυρα Θεσσαλονίκης, υπενθυμίζει τον ρόλο που διαδραμάτισε τον Οκτώβριο του 1912, κατά την απελευθέρωση.

Η βίλα Τόψιν χτίστηκε το 1904 (ή πιθανότατα κάπου μεταξύ του 1902 και του 1906) σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Πιερό Αριγκόνι. Προοριζόταν για την εξοχική κατοικία του Ιακώβ Μοδιάνο, ενός από τους τρεις γιους του Πάμπλουτου Σαούλ Μοδιάνο, του δεύτερου σε ιδιοκτησία σε ολόκληρη την οθωμανική αυτοκρατορία, γνωστή και από την ομώνυμη στη Θεσσαλονίκη.

Σε αυτό το κτήριο, στη Γέφυρα, αύριο, Δευτέρα 27 Οκτωβρίου, ο χρόνος που θα γυρίσει πίσω… πάνω από έναν αιώνα, στο 1912.

Περίπου 30 ερασιτέχνες ηθοποιοί και μέλη πολιτικών συλλόγων του δήμου Χαλκηδόνος θα ζωντανέψουν, μια σειρά γεγονότων έως την απελευθέρωση της πόλης. Τις συναλλαγές στα σοκάκια, τους ανήσυχους ψιθύρους, τις προσευχές των ανθρώπων. Τις μάχες του Σαραντάπορου και των Γιαννιτσών, τις αγωνιώδεις τηλεγραφικές ανταλλαγές, το πέρασμα του ποταμού Αξιού, τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Έλληνας αρχιστρατήγου διαδόχου Κωνσταντίνου και του Τούρκου διοικητή της Θεσσαλονίκης Χασάν Ταχσίν Πασά, την υπογραφή του. πρωτοκόλλου και τελικά τη μεγαλειώδη είσοδο του ελληνικού στρατού.

Η θεατρική – διαδραστική παράσταση αναβίωσης των ιστορικών γεγονότων του 1912 με τίτλο «Γέφυρα Απελευθέρωσης» είναι μια πρωτοβουλία του δήμου Χαλκηδόνος προκειμένου να προβληθεί, όπως δήλωσε ο δήμαρχος Σταύρος Αναγνωστόπουλος , ο ιστορικός χώρος της έπαυλης Τόψιν, όπου σήμερα Στεγάζεται το Στρατιωτικό Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων αλλά και να παρουσιαστούν τα γεγονότα του 1912 που σημειώθηκαν την ιστορία της Θεσσαλονίκης.

«Είναι η πρώτη φορά που ο δήμος προχωρά σε μια τέτοια παραγωγή με ηθοποιούς από θεατρικές ομάδες της περιοχής μας», ανέφερε ο αντιδήμαρχος Κοινωνικής Μέριμνας και Πολιτισμού, Διαμαντής Διαμαντής . Μιλώντας στη Voria.gr απηύθυνε κάλεσμα στον κόσμο να έχει και να γνωρίσει το Μουσείο και να δει την παράσταση με τα δρώμενα που οδήγησαν στην παράδοση της πόλης.

Οι προετοιμασίες για τη θεατρική παράσταση ξεκίνησαν από τον περασμένο Φεβρουάριο με τη Νέλλυ Δελή , να έχει την καλλιτεχνική επιμέλεια και τη σκηνοθεσία πάνω στο θεατρικό κείμενο της Φωτεινής Ευσταθιάδου και υπό την καθοδήγηση του στρατιωτικού φαρμακοποιού, ιστορικού ερευνητή και συλλέκτη κειμηλίων, συνταγματάρχη, Βασίλη Νικόλτσιου.

Η ιστορική θεατρική παράσταση εξελίχθηκε από τον δήμο Χαλκηδόνος στο πλαίσιο της 113ης επετείου της Απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης και έχει ενταχθεί στο επίσημο πρόγραμμα των επετειακών εκδηλώσεων του τριημέρου 26–28 Οκτωβρίου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Τελεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας.

Πληροφορίες για την παράσταση

Ημερομηνία: Δευτέρα, 27 Οκτωβρίου 2025, 18:00 (ώρα προσέλευσης 17:30)
Χώρος: Στρατιωτικό Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων
Διάρκεια: 90 λεπτά
Η είσοδος είναι ελεύθερη