Η «Γαλάζια Πατρίδα» και «τα Σύνορα της Καρδιάς» ως οικονομικός εθνικισμός: Τούρκοι «τουρίστες» και «επενδυτές» στην Αλεξανδρούπολη

1. Η «Γαλάζια Πατρίδα» και τα «Σύνορα της Καρδιάς» κάνουν τουρισμό και μπίζνες

Η «Γαλάζια Πατρίδα» μαζί με τα «Σύνορα της Καρδιάς», χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό από τον Ερντογάν, τους Κεμαλικούς, το στρατιωτικό κατεστημένο και τους δολοφόνους Γκρίζους Λύκους. Αφορούν, μεταξύ των άλλων, την έκφραση του εθνικιστικού τουρκικού δόγματος αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελληνικής και Κυπριακής Δημοκρατίας και φαντασιώνονται εδάφη που κάποτε ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ή όπου ζουν λαοί που η Τουρκία θεωρεί «αδελφούς».

Με τα παραπάνω σχήματα, πιστές αντιγραφές του Ναζιστικού «Ζωτικού Χώρου», υποδηλώνεται η φυλετική, πολιτιστική, ιστορική, συναισθηματική, θρησκευτική, στρατιωτική, πολιτική και οικονομική επιρροή της Τουρκίας στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, «σε τρεις ηπείρους και επτά εποχές», «σε όλα τα μέρη όπου ζουν αυτοί που τους βλέπουμε σαν αδέρφια και μας βλέπουν σαν αδέρφια», όπως λέει ο ένοικος του παλατιού της Άγκυρας. Ειδικά στη Θράκη και ακόμη πιο συγκεκριμένα στην Αλεξανδρούπολη, τα δύο παραπάνω εθνικιστικά- αναθεωρητικά αφηγήματα, χρησιμοποιούν την οικονομία ως ένα βασικό όπλο.

2. «Τουρίστες» και «επενδυτές» από την Τουρκία στην Αλεξανδρούπολη

Τα δύο τελευταία χρόνια παρατηρείται ραγδαία αύξηση της επισκεψιμότητας Τούρκων στην Αλεξανδρούπολη (και την ευρύτερη περιοχή της Θράκης), η οποία έχει σημαντικό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία. Χιλιάδες Τούρκοι επισκέπτες έρχονται κάθε μέρα στην πρωτεύουσα του Έβρου, είτε μεμονωμένα, ή με οργανωμένες εκδρομές, για να κάνουν αγορές, καθώς η ακρίβεια και ο υψηλός (πολεμικής περιόδου θα μπορούσε να ονομαστεί ) πληθωρισμός στην Τουρκία, έχουν καταστήσει πολλά προϊόντα (τρόφιμα, λάδι, τυριά κ.ά.) φθηνότερα στην Ελλάδα. Επιπλέον η υποτίμηση της τουρκικής λίρας έναντι του ευρώ κάνει τις τιμές στην Ελλάδα ακόμη πιο ελκυστικές, ειδικά για όσους έχουν πρόσβαση σε συνάλλαγμα, είτε έχουν εισοδήματα σε ευρώ/δολάρια είτε ζουν στην ευρωπαϊκή πλευρά της Τουρκίας, οπότε, η Αλεξανδρούπολη λειτουργεί λίγο –πολύ ως ένα μεγάλο «Super Market» για τους Τούρκους.

Επιπλέον υπάρχουν μαζικές αγορές ακινήτων από Τούρκους, συχνά με ευρωπαϊκά διαβατήρια ή μέσω βουλγαρικών και γερμανικών εταιρειών ή μέσω ξένων funds και off shore ιδιοκτησίας τουρκικής καταγωγής πολιτών. Τουρκικά κεφάλαια αγοράζουν συστηματικά ακίνητα, επιχειρήσεις και ξενοδοχεία στην Αλεξανδρούπολη και την ευρύτερη περιοχή του Έβρου, χρησιμοποιώντας κάθε μέσο για να παρακάμψουν τους όποιους περιορισμούς έχουν απομείνει, λόγω του παραμεθόριου χαρακτήρα της περιοχής.

Πραγματοποιείται επίσης αγορά εγκαταλελειμμένων κατοικιών στους υπό δημογραφική κατάρρευση οικισμούς του Έβρου σε πολύ χαμηλές τιμές (π.χ. 10.000-20.000 ευρώ) και αγορά τουριστικών και επενδυτικών ακινήτων στην παραθαλάσσια ζώνη της Αλεξανδρούπολης.

Επίσης, υπήρξαν απόπειρες εξαγοράς ξενοδοχείων, ακόμη και μονάδων πέντε αστέρων, οι οποίες ανεστάλησαν την τελευταία στιγμή από τους Έλληνες ιδιοκτήτες, αλλά οι τουρκικές εταιρείες συνεχίζουν να εμφανίζονταν ως βασικοί υποψήφιοι αγοραστές. Ακόμη, παρατηρείται κινητικότητα για αγορά διαμερισμάτων (για εκμετάλλευση μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης-Airbnb), παραδοσιακών οικημάτων, καθώς και εστιατορίων, κ.ά., τόσο εντός όσο και εκτός της πόλης.

Παράλληλα με τα ακίνητα, οι Τούρκοι οι οποίοι από τουρίστες έχουν μεταμορφωθεί σε μικρό χρονικό διάστημα σε «επενδυτές» προχωρούν στην ίδρυση εταιρειών στην Αλεξανδρούπολη, κυρίως στους τομείς των υπηρεσιών υγείας με τη ίδρυση πολυϊατρείων, ιατρικών εργαστηρίων, μονάδων φυσικοθεραπείας και αισθητικής, καθώς και του εμπορίου με μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων. Επ΄αυτού υπάρχουν καταγγελίες από τοπικούς επιχειρηματίες ότι οι τουρκικές εταιρείες επιτυγχάνουν ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, ενδεχομένως και με τουρκική κρατική «ενίσχυση», που είναι κάτω του κόστους, δημιουργώντας έτσι ανταγωνισμό που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί.

3. Και η Golden visa…..

Η Golden Visa είναι ένα πρόγραμμα που παρέχει σε πολίτες τρίτων χωρών (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) τη δυνατότητα να αποκτήσουν πενταετή άδεια διαμονής στην Ελλάδα, με δικαίωμα ανανέωσης, κυρίως μέσω της επένδυσης σε ακίνητα. Η απόκτηση της Golden Visa είναι ελκυστική για τους Τούρκους πολίτες αφού η άδεια διαμονής επιτρέπει και την ελεύθερη μετακίνηση σε όλες τις χώρες της Ζώνης Σένγκεν (27 χώρες) χωρίς να απαιτείται βίζα, παρέχει μόνιμη βάση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέροντας ασφάλεια και σταθερότητα, ενώ μετά από επτά χρόνια νόμιμης διαμονής, ο επενδυτής έχει δικαίωμα να αιτηθεί την ελληνική υπηκοότητα.

Οι Τούρκοι πολίτες εντάσσονται στο πρόγραμμα της Golden Visa υπό τους ίδιους όρους με οποιονδήποτε άλλο πολίτη τρίτης χώρας. Ωστόσο, στην πράξη, υπάρχουν σημαντικές ιδιαιτερότητες που αφορούν τη γεωγραφική θέση και τον τρόπο πραγματοποίησης της επένδυσης. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος για την απόκτηση της Golden Visa είναι η αγορά ακινήτου και το ελάχιστο ποσό επένδυσης σε ακίνητη περιουσία ορίζεται σε 250.000 ευρώ για τις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της Αλεξανδρούπολης και της Θράκης και 500.000 ευρώ για τις περιοχές υψηλής ζήτησης (π.χ., Κεντρικός, Βόρειος και Νότιος Τομέας Αθηνών, Μύκονος, Σαντορίνη, Θεσσαλονίκη).

Η επένδυση μπορεί να αφορά ένα ή περισσότερα ακίνητα, αρκεί η συνολική αξία της αγοράς να είναι ίση ή μεγαλύτερη από το προβλεπόμενο όριο.

Ενώ το πρόγραμμα είναι ανοιχτό, σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας υπόκεινται σε ειδικές ρυθμίσεις λόγω της θέσης τους ως παραμεθόριες και εθνικά ευαίσθητες ζώνες. Σε αυτές τις ζώνες (π.χ., τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου, ο Έβρος, η Θράκη), οι πολίτες χωρών που δεν ανήκουν στην Ε.Ε., όπως η Τουρκία, πρέπει να λάβουν ειδική άδεια. Αυτή η διαδικασία είναι χρονοβόρα και δεν είναι εγγυημένη η έγκριση, γεγονός που περιπλέκει την άμεση αγορά ακινήτων από Τούρκους πολίτες στην Αλεξανδρούπολη. Ωστόσο οι Τούρκοι επενδυτές συχνά παρακάμπτουν αυτόν τον περιορισμό, με τους τρόπους που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Εκτός από τα ακίνητα, οι Τούρκοι επενδυτές επιλέγουν και άλλες μορφές επένδυσης για να λάβουν την Golden Visa, με μεταφορά κεφαλαίου ύψους 400.000 ευρώ , με αγορά μετοχών ή ομολόγων ύψους 800.000 ευρώ και επένδυση ύψους 400.000 ευρώ σε επιχείρηση με σκοπό την αγορά μετοχών ή αύξηση κεφαλαίου.

Τη στιγμή που γράφονταν οι γραμμές αυτές οι Τούρκοι ήταν στη δεύτερη θέση στις αιτήσεις ( με τους Κινέζους να βρίσκονται στην πρώτη) για τη χορήγηση golden visa…..

3. Οι προκλήσεις

Ας μην κρύβεται κανείς: η οικονομική διείσδυση στην Αλεξανδρούπολη αποτελεί ένα από τα βασικά εργαλεία της Τουρκίας για την προώθηση των ευρύτερων γεωπολιτικών και αναθεωρητικών επιδιώξεών της. Η οικονομία, ο τουρισμός, οι επενδύσεις, χρησιμοποιούνται όχι απλώς για τα προφανή οφέλη, αλλά και ως «soft power» και μοχλός επιρροής για την επίτευξη ηγεμονίας.

Η οικονομική διείσδυση συνδυάζεται συχνά με την διπλωματία, ενισχύοντας την αίσθηση της κοινής ιστορίας και του κοινού οικονομικού χώρου. Οι επενδύσεις επιτρέπoυν στην Τουρκία να χρηματοδοτεί και να υποστηρίζει ενέργειες και μονομερείς κινήσεις ή να προσθέτει πίεση, οι οποίες αφορούν άμεσες γεωπολιτικές επιδιώξεις.

Εν τέλει η τουρκική οικονομική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη, στοχεύει στην συνεχή πολυποίκιλη παρουσία, στην εμπέδωση της αναγκαιότητας του τουρκικού ρόλου…..

Η συνέντευξη του Θ. Μαλκίδη στον παρακάτω σύνδεσμο