Η Ρωσία προκαλεί την Ευρώπη με τα drones: Η αντίδραση του ΝΑΤΟ και οι κίνδυνοι

Φωτογραφία shutterstock

ΗΛΙΑΣ ΣΑΝΤΙΚΟΣ

Η πρόσφατη επιθετική κίνηση με ρωσικά drones στον πολωνικό εναέριο χώρο, σε συνδυασμό με τις ενδυναμωμένες στρατηγικές ασκήσεις στη Βαλτική, αποτελούν σαφή ένδειξη για την κλιμάκωση της ρωσικής επιθετικότητας, προκαλώντας σοβαρές ανησυχίες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Η κίνηση της Μόσχας, να προσβάλει χώρες εκτός της σφαίρας επιρροής της μετά το 1947, αναγκάζει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και το ΝΑΤΟ να επανεκτιμήσουν τις αμυντικές τους στρατηγικές και να ενισχύσουν τα μέτρα προστασίας.

Η ευρωπαϊκή ήπειρος βρίσκεται μπροστά σε μια νέα εποχή αναταραχής, με τη Ρωσία να δοκιμάζει τα όρια της Δύσης και τις ευρωπαϊκές χώρες να αναγκάζονται να επαναξιολογήσουν τις αμυντικές τους στρατηγικές. Από τις στρατηγικές ασκήσεις μέχρι τις προετοιμασίες των πολιτών, το μέλλον της Ευρώπης διαγράφεται αβέβαιο. Η ενίσχυση των αμυντικών δυνάμεων και η καλύτερη οργάνωση πολιτικής προστασίας αποτελούν τα κλειδιά για την αντοχή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος στις νέες απειλές.

Τα F-16 και F-35 της Δύσης απέναντι στα drones του Πούτιν

Αμέσως μετά τη ρωσική παραβατικότητα, η Πολωνία ενεργοποίησε το άρθρο 4 της Συμφωνίας του ΝΑΤΟ, προειδοποιώντας τους συμμάχους για την κλιμάκωση της επιθετικότητας. Η αντίδραση από το ΝΑΤΟ ήταν άμεση. Η Γαλλία απέστειλε μαχητικά Rafale για να ενισχύσει τον πολωνικό εναέριο χώρο, ενώ ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, υπογράμμισε την αφοσίωση των συμμάχων στην υπεράσπιση της Πολωνίας. Παρά την ισχυρή αντίδραση, ωστόσο, τα υπερσύγχρονα F-16 και F-35 του ΝΑΤΟ δεν θεωρούνται αποτελεσματικά απέναντι στα φθηνά και αναρίθμητα ρωσικά drones, υπογραμμίζοντας την αδυναμία της Ευρώπης να αντιμετωπίσει σύγχρονα τεχνολογικά φαινόμενα.

Η στρατηγική «Ετοιμότητα 2030» και οι αμυντικές προετοιμασίες της ΕΕ

Η ρωσική στρατηγική, εμπνευσμένη από την επιτυχία στην Κριμαία το 2014, προκαλεί τον φόβο ότι θα μπορούσαν να παρουσιαστούν νέες ασύμμετρες απειλές στην Ευρώπη. Η Ρωσία έχει αποδείξει ότι μπορεί να προχωρήσει σε ταχεία στρατιωτική δράση χωρίς την ανάγκη τακτικών στρατευμάτων, χρησιμοποιώντας επιδέξια καταδρομικές επιχειρήσεις και σύγχρονα όπλα.

Αυτό το κλίμα αναγκάζει τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ να ενισχύσουν τη συλλογική τους άμυνα. Η στρατηγική «Ετοιμότητα 2030» της Ε.Ε. ενσωματώνει ενισχυμένα μέτρα για την πολιτική προστασία και την άμυνα, καθώς αναμένεται να δαπανηθούν 326 δισεκατομμύρια ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των αμυντικών υποδομών. Η Γερμανία, για παράδειγμα, επενδύει στην αναβάθμιση των καταφυγίων και στη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων τροφίμων, ενώ η Γαλλία προετοιμάζει τους πολίτες της για κάθε ενδεχόμενο, με την καμπάνια για το «κιτ επιβίωσης», το οποίο είναι μέρος των εθνικών προετοιμασιών.

Έρχεται πόλεμος με τη Ρωσία το 2026;

Το έντονα αυξανόμενο κλίμα ανησυχίας στην Ευρώπη δεν περιορίζεται στις στρατιωτικές ενέργειες. Αναφορές στον Τύπο, όπως το άρθρο της εφημερίδας «Le Figaro», έχουν πυροδοτήσει έντονες συζητήσεις για την πιθανότητα ενός μεγάλου πολέμου με τη Ρωσία έως το 2026. Η φημολογία ότι η Γαλλία μπορεί να προετοιμάζεται για σύγκρουση έχει φέρει στην επιφάνεια τις ανησυχίες για την επόμενη φάση της ρωσικής επιθετικότητας και την αντίδραση των ευρωπαϊκών κρατών. Η Γαλλίδα υπουργός Υγείας έστειλε επιστολή στις υγειονομικές υπηρεσίες για προετοιμασία σε περίπτωση «μεγάλης εμπλοκής» έως το 2026, ενώ οι Βρετανοί πολίτες καλούνται να προετοιμαστούν για κάθε ενδεχόμενο.

Προμήθειες για 72 Ώρες: Οι Ευρωπαίοι πολίτες προετοιμάζονται για έκτακτες καταστάσεις

Η ένταση στην περιοχή δεν έχει επηρεάσει μόνο τις κυβερνήσεις και τα στρατεύματα, αλλά και τους πολίτες. Από τη Φινλανδία μέχρι τη Γερμανία, οι πολίτες καλούνται να συγκεντρώσουν προμήθειες πρώτης ανάγκης για 72 ώρες, μέσω της στρατηγικής «Ετοιμότητα 2030». Κάθε νοικοκυριό καλείται να προμηθευτεί βασικά αγαθά, όπως τρόφιμα, νερό, και πρώτες βοήθειες, για να είναι έτοιμο να ανταπεξέλθει σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Παράλληλα, οι πολίτες προειδοποιούνται για τον κίνδυνο φυσικών καταστροφών, πυρηνικών απειλών ή στρατιωτικών επιθέσεων, με τη Γερμανία να ενισχύει τα καταφύγια της Πολιτικής Προστασίας.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, πρότεινε να εξετάσουν τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ το ενδεχόμενο επιβολής ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία, προκειμένου να προστατευθούν οι χώρες της Συμμαχίας από την αυξανόμενη απειλή των ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones). Η πρόταση αυτή έρχεται μετά την παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου από ρωσικά drones την περασμένη εβδομάδα, γεγονός που προκάλεσε ανησυχία στην Πολωνία και άλλα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ.

Ρωσικά drones πάνω από τη Πολωνία

Η Πολωνία, που βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με την Ουκρανία, έχει βρεθεί αρκετές φορές στο στόχαστρο των ρωσικών drones. Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών της χώρας, 16 drones εντοπίστηκαν πάνω από την Πολωνία την περασμένη εβδομάδα, ενώ οι πολωνικές και ολλανδικές αεροπορικές δυνάμεις αναχαίτισαν τα drones με τη βοήθεια των συμμάχων του ΝΑΤΟ. Η προσέγγιση του Σικόρσκι επικεντρώνεται στην ανάγκη να προστατευθεί ο εναέριος χώρος της Πολωνίας, αλλά και των υπόλοιπων κρατών του ΝΑΤΟ, από τις απειλές που προέρχονται από τα drones που προσεγγίζουν τα σύνορα της Ουκρανίας.

Σε δηλώσεις του στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine, ο Σικόρσκι τόνισε: «Η προστασία του πληθυσμού μας θα ήταν μεγαλύτερη αν μπορούσαμε να αναχαιτίσουμε τα drones πέρα από το εθνικό μας έδαφος. Αν η Ουκρανία μας ζητούσε να τα καταρρίψουμε πάνω από το έδαφός της, αυτό θα ήταν επωφελές για εμάς. Αν με ρωτήσετε προσωπικά, θα έλεγα ότι πρέπει να το εξετάσουμε».

Η iστορία της Ουκρανικής Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων

Η πρόταση αυτή έρχεται σε συνέχεια της παλαιότερης συζήτησης για την επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία, που είχε γίνει ευρύτερα γνωστή από τον Ουκρανό Πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αμέσως μετά την έναρξη της ρωσικής πλήρους εισβολής το 2022. Η πρόταση είχε τότε απορριφθεί από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, κυρίως λόγω του φόβου ότι η άμεση στρατιωτική σύγκρουση με τα ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιμάκωση του πολέμου.

Η τρέχουσα πρόταση Σικόρσκι περιορίζεται στην αντιμετώπιση των ρωσικών drones, και σε καμία περίπτωση δεν αφορά γενική ζώνη απαγόρευσης πτήσεων για όλα τα αεροσκάφη. Ωστόσο, η ανάγκη προστασίας του εναέριου χώρου της Πολωνίας και άλλων κρατών του ΝΑΤΟ παραμένει επιτακτική, καθώς τα drones συνεχίζουν να απειλούν τη σταθερότητα στην περιοχή.

Η πρόταση Σικόρσκι και η αντίδραση της Ρωσίας

Η πρόταση του Σικόρσκι αναμένεται να συζητηθεί εντός του ΝΑΤΟ, ωστόσο η Ρωσία δεν έχει αποδεχτεί την κατηγορία ότι τα drones της ενδέχεται να παραβιάζουν τα σύνορα άλλων χωρών. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας υποστηρίζει ότι τα drones δεν είχαν σκοπό να καταστρέψουν στόχους στην Πολωνία και ότι η εμβέλεια τους δεν ξεπερνά τα 700 χιλιόμετρα.

Αναμένονται, λοιπόν, αντιδράσεις από τη Ρωσία, η οποία μπορεί να αντιδράσει με αυξημένη στρατιωτική δραστηριότητα και νέες επιθέσεις κατά των χωρών του ΝΑΤΟ, κάτι που θα μπορούσε να κλιμακώσει περαιτέρω την κατάσταση. Ωστόσο, η πρόταση του Σικόρσκι ενδεχομένως να λειτουργήσει και ως αποτρεπτικός παράγοντας, περιορίζοντας τις κινήσεις των ρωσικών drones και προλαμβάνοντας μελλοντικές επιθέσεις στην περιοχή.

Στρατιωτικές ασκήσεις «Zapad-2025»: Επίδειξη δύναμης της Ρωσίας ή απειλή;

Σε ένα απέραντο πεδίο, περίπου 72 χιλιόμετρα έξω από το Μινσκ, η ατμόσφαιρα θυμίζει πραγματική πολεμική σύρραξη. Βομβαρδιστικά Sukhoi-34 ρίχνουν κατευθυνόμενες βόμβες, προκαλώντας εκρήξεις που σείουν το έδαφος, ενώ νέφη καπνού γεμίζουν τον ουρανό. Ελικόπτερα μάχης ενισχύουν την επίθεση, και drones παρακολούθησης καταγράφουν τη καταστροφή.

Αυτή η εντυπωσιακή σκηνή, όμως, δεν αποτελεί μια πραγματική μάχη, αλλά μέρος των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων Ρωσίας και Λευκορωσίας στο πλαίσιο των γυμνασίων «Zapad-2025» («Δύση 2025»), που διεξάγονται κάθε τέσσερα χρόνια.

Αν και οι αριθμοί των στρατευμάτων που συμμετέχουν φέτος είναι μειωμένοι σε σχέση με το 2022 (όταν είχαν συμμετάσχει 200.000 στρατιώτες), οι εντυπωσιακές εικόνες και η κλίμακα των ασκήσεων ενισχύουν την αίσθηση ότι πρόκειται για μια στρατηγική επίδειξη δύναμης με αποδέκτη την Ευρώπη. Σύμφωνα με το BBC, το γεγονός αυτό εκλαμβάνεται ως μία σαφή υπενθύμιση της στρατιωτικής ικανότητας της Ρωσίας και της Λευκορωσίας σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων στην περιοχή.

Η Μόσχα και το Μινσκ επιμένουν ότι οι ασκήσεις έχουν καθαρά «αμυντικό χαρακτήρα», αποσκοπώντας στην ενίσχυση της ασφάλειας και την αποτροπή εξωτερικών απειλών. Παρόλα αυτά, η στρατηγική αυτή δεν πείθει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες παρακολουθούν με καχυποψία τις εξελίξεις. Ιδιαίτερα οι γειτονικές χώρες, όπως η Πολωνία, αντιδρούν έντονα. Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, χαρακτήρισε τις ασκήσεις ως «εξαιρετικά επιθετικές», ενώ η Βαρσοβία προχώρησε στην απόφαση να κλείσει τα σύνορα με τη Λευκορωσία πριν την έναρξή τους. Η απόφαση αυτή προκάλεσε έντονη αντίδραση από το Μινσκ, αυξάνοντας την ένταση στην περιοχή.

Ρωσία και Λευκορωσία στέλνουν μήνυμα ισχύς προς την Ευρώπη

Η εντυπωσιακή κλίμακα των ασκήσεων «Zapad-2025» έρχεται σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται αδιάκοπα. Τις τελευταίες ημέρες, η Πολωνία και η Ρουμανία κατήγγειλαν παραβιάσεις του εναέριου χώρου τους από ρωσικά drones, γεγονός που οδήγησε σε ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας και κινητοποίηση του ΝΑΤΟ. Ο φόβος ότι τέτοιες ενέργειες ενδέχεται να αποσκοπούν στο να δοκιμάσουν την ενότητα των δυτικών χωρών και τη συνοχή της Συμμαχίας είναι διάχυτος στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Παρά την επιθυμία των διοργανωτών να διατηρήσουν υψηλό επίπεδο διαφάνειας, η εικόνα που προβάλλεται είναι αμφιλεγόμενη. Οι Λευκορώσοι επισημαίνουν την παρουσία στρατιωτικών ακόλουθων από 23 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Τουρκίας και της Ουγγαρίας, κάνοντας λόγο για ασκήσεις που πραγματοποιούνται με ανοιχτό χαρακτήρα. Ωστόσο, το μήνυμα που μεταδίδεται από τις εκρήξεις και τα πυρά της άσκησης φαίνεται να απευθύνεται πρωτίστως στην Ευρώπη. Μήπως η Ρωσία και η Λευκορωσία προσπαθούν να στείλουν το μήνυμα: «Δείτε την ισχύ μας – μια σύγκρουση με τη Μόσχα δεν είναι προς το συμφέρον σας»;

Σύμφωνα με το BBC, η συνδυασμένη στρατηγική, με την ταυτόχρονη αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή και τις πολιτικές πιέσεις που ασκούνται, υπογραμμίζει την προοπτική ενός ενδεχόμενου κλιμακούμενου ανταγωνισμού, που θα μπορούσε να επηρεάσει την πολιτική σταθερότητα της Ευρώπης.

 iefimerida.gr