Ινδία: Η αναδυόμενη υπερδύναμη δείχνει τα «δόντια» της στην Τουρκία, με την επίσκεψη Μόντι στην Λευκωσία

Για μια επίσκεψη εξαιρετικά σημαντική , την πρώτη Ινδού πρωθυπουργού εδώ και 23 χρόνια, φτάνει την Κυριακή στην Κύπρο ο Ναρέντρα Μόντι, καθως όχι μόνο θα επιβεβαιωθεί το υψηλό επίπεδο και η εταιρική σχέση μεταξύ των δύο χωρών, αλλά θα σταλούν και σημαντικά μηνύματα από τον ηγέτη της πολυπληθέστερης χώρας στον κόσμο και μιας από τις σημαντικότερες παγκόσμιες οικονομίες.

Η επίσκεψη πραγματοποιείται εν μέσω της σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν, που επηρεάζει άμεσα και τα ινδικά συμφέροντα, με τον Ινδό πρωθυπουργό να επιδιώκει τα τελευταία χρόνια την παρουσία της χώρας του στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ενδεικτικό ότι το Πακιστάν έσπευσε να ταχθεί στο πλευρό του Ιράν θέλοντας να συμβαδίσει με τον Ταγίπ Ερντογάν αλλα και να «εκθέσει» το Νέο Δελχί που κρατά ισορροπημένη σταση λόγω της στενής σχέσης με το Ισραήλ.

Τα μηνύματα που στέλνει με την επίσκεψή του ο Ινδός πρωθυπουργός έχουν και ευρύτερες γεωπολιτικές διαστάσεις. Ο Ναρέντρα Μόντι, στις συναντήσεις του με τον πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη και με την ίδια την παρουσία του στην Κυπριακή Δημοκρατία, θα επιβεβαιώσει τη στήριξη της Ινδίας στην υλοποίηση του IMEC με τη συμμετοχή και της Κύπρου. Παράλληλα, θα βρει την ευκαιρία να απαντήσει στην προκλητική στήριξη που προσφέρει ο Ταγίπ Ερντογάν στο Πακιστάν, στη διαμάχη με την Ινδία για το θέμα του Κασμίρ.

Μετά την πρόσφατη θερμή αντιπαράθεση Ινδίας–Πακιστάν, ο Τούρκος πρόεδρος όχι μόνο τάχθηκε δημόσια υπέρ του Πακιστάν, αλλά κάλεσε στην Άγκυρα τον Πακιστανό Πρωθυπουργό, προσφέροντας με κάθε τρόπο τη στήριξή του έναντι της Ινδίας.

Εγκαταλείποντας μια πολιτική ισορροπιών που είχε υιοθετήσει παλαιότερα η Άγκυρα ,η οποία μάλιστα δεν είχε κρύψει τη φιλοδοξία της να διαδραματίσει ρόλο «μεσολαβητή» στη διένεξη για το Κασμίρ, ο Τούρκος πρόεδρος πλέον έχει κόψει εντελώς τις γέφυρες με το Νέο Δελχί.

Η επιλογή αυτή δεν είναι άσχετη με την επιδίωξη δημιουργίας ενός άξονα Τουρκίας–Αζερμπαϊτζάν–Πακιστάν, που θα ελέγχει τη γεωγραφική αυτή περιοχή και θα αποτελεί έναν ισχυρό μοχλό πίεσης και προς τις λεγόμενες «τουρκογενείς» δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας. Οι τελευταίες προκαλούν προβληματισμό στην Άγκυρα λόγω της πρόθεσης τους να απογαλακτιστούν από την ασφυκτική τουρκική επιρροή, όπως φάνηκε πρόσφατα με την υιοθέτηση ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Κυπριακό κατά την Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε.-Κ.Ασίας στην Αστάνα.

Όμως η εχθρική στάση του Ταγίπ Ερντογάν προς την Ινδία οφείλεται και σε άλλους λόγους: Η Ινδία, που πρωτοστατεί μαζί με τις ΗΠΑ αλλά και τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ στη δημιουργία του Διαδρόμου IMEC, επιλέγει την παράκαμψη της Τουρκιας.

Η τουρκική πλευρά θεωρεί αυτή την επιλογή, ως απειλή, καθώς την αποκλείει από έναν κρίσιμο γεωπολιτικά διάδρομο και αποδυναμώνει την επιδίωξή της να μετατραπεί σε κόμβο ενέργειας, εμπορίου και δεδομένων που θα συνδέει την Ευρώπη με την Ανατολή.

Ο Ινδός πρωθυπουργός Μόντι αναμένεται στη συνάντησή του με τον Νίκο Χριστοδουλίδη να εκφράσει την υποστήριξή του στην ένταξη και της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μεγαλεπήβολο σχέδιο του IMEC, με τη Λευκωσία να έχει ήδη εργαστεί συστηματικά προς αυτή την κατεύθυνση.

Ο κ. Χριστοδουλίδης, κατά την επίσκεψή του τον περασμένο μήνα στο Ισραήλ, είχε συζητήσει τον IMEC με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, εξασφαλίζοντας τη στήριξη του Ισραήλ στη συμμετοχή της Κύπρου. Παράλληλα, οι πολύ καλές σχέσεις που έχει αποκαταστήσει ο Νίκος Χριστοδουλίδης με το Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι προσφέρουν ένα ακόμη πλεονέκτημα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Έχοντας θεμελιώσει τα τελευταία χρόνια μια ισχυρή στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Αίγυπτο, τον Αραβικό Κόσμο και άλλες χώρες της περιοχής,προωθώντας παράλληλα μια σημαντική για την Αίγυπτο ενεργειακή συνεργασία και ως μέλος της Ε.Ε., η Κύπρος θωρακίζεται πολιτικά και διπλωματικά έναντι της Τουρκίας και αποτελεί έναν κρίσιμο κρίκο της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Αν και ο IMEC συμφωνήθηκε ως σχέδιο το 2023 επί προεδρίας Μπάιντεν, ο προέδρος Τραμπ συνεχίζει να στηρίζει και προσωπικά το έργο που είναι το εναλλακτικό των μεγάλων εμπορικών διαδρόμων της Κίνας, αλλά και ως μέσο συνεργασίας με τις χώρες του Κόλπου.

Ο IMEC εγκαινιάστηκε κατά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της G20 στο Νέο Δελχί στις 9 Σεπτεμβρίου 2023, με μνημόνιο συνεννόησης που υπέγραψαν οι ηγέτες της Ινδίας, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η υλοποίηση του IMEC προϋποθέτει, βεβαίως, την ειρήνευση στη Γάζα και την ομαλοποίηση των σχέσεων του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία. Ωστόσο, αυτό δεν εμποδίζει τη συνέχιση των επαφών και την ανάληψη δεσμεύσεων από τις χώρες που θα συμμετάσχουν.

Η συμμετοχή της Κύπρου και της Ελλάδας στον IMEC θα δημιουργήσει νέα δεδομένα και για τις παράλληλες διασυνδέσεις από το Ισραήλ προς την Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας, σε μια στιγμή που η Τουρκία απειλεί ότι δεν θα επιτρέψει κανένα έργο στο οποίο δεν θα έχει λόγο.

Οι σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Κύπρου είναι μακρές και παραδοσιακές, με δεσμούς που ανάγονται στην περίοδο Μακαρίου–Νεχρού και στην εποχή του Κινήματος των Αδεσμεύτων, ενώ οι δυο χώρες συνδέονται και λόγω της ισχυρής ινδικής παροικίας στην Κύπρο και του ρόλου της ποντοπόρας ναυτιλίας της Κύπρου.

Η επίσκεψη Μόντι έχει και ιδιαίτερο οικονομικό ενδιαφέρον για την Κύπρο. Οι δύο ηγέτες θα συμμετάσχουν σε Ινδο-Κυπριακό επιχειρηματικό συνέδριο, και σύμφωνα με την Κυπριακή Προεδρία, θα εξεταστούν κατά τη διάρκεια των συνομιλιών που θα ακολουθήσουν τρόποι περαιτέρω ενίσχυσης των σχέσεων, κυρίως στους τομείς της οικονομίας, του εμπορίου, των υποδομών και των επενδύσεων.

Θα συζητηθούν επίσης οι σχέσεις ΕΕ–Ινδίας, ζητήματα που αφορούν τον οικονομικό διάδρομο Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC), η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και στη Νότια Ασία, καθώς και οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό.

Η Κύπρος και η Ινδία έχουν υπογράψει συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας το 2022κατα την επισκεψη του Ινδου ΥΠΕΞ Δρ.Σ.Τζαισανκάρ στην Λευκωσία , που προέβλεπε εκτός άλλων και την διεξαγωγή κοινών ασκήσεων.