Ξεχνάει, αποσπάται, καθυστερεί: Όλα όσα δυσκολεύουν τον έφηβο με ΔΕΠΥ – Πώς να τον βοηθήσουμε

Photo: Shutterstock

ΤΕΡΨΗ ΚΟΡΠΑ

Παιδοψυχίατρος

Η εφηβεία είναι μια περίοδος γεμάτη αλλαγές και προκλήσεις — τόσο για το παιδί, όσο και για τον γονιό. Όταν ένας έφηβος έχει ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας), οι προκλήσεις αυτές μπορεί να είναι πιο έντονες, όμως με τη σωστή κατανόηση και στήριξη, η καθημερινότητα μπορεί να γίνει πιο λειτουργική και θετική για όλη την οικογένεια.

Τι είναι η ΔΕΠΥ και πώς επηρεάζει τον έφηβο

Η ΔΕΠΥ είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, όχι θέμα “τεμπελιάς” ή “κακής συμπεριφοράς”. Οι έφηβοι με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται να:

διατηρήσουν την προσοχή τους σε μαθήματα ή υποχρεώσεις,

οργανώσουν τον χρόνο και τα καθήκοντά τους,

διαχειριστούν τα συναισθήματά τους,

ελέγξουν την παρόρμησή τους.

Αυτό μπορεί να επηρεάσει την απόδοσή τους στο σχολείο, τις φιλίες τους και την αυτοεκτίμησή τους.

⮞ Να θυμάστε: το παιδί δεν επιλέγει να έχει αυτές τις δυσκολίες. Όμως, μπορεί να μάθει να τις διαχειρίζεται — με τη δική σας υποστήριξη.

Καθημερινές δυσκολίες που μπορεί να παρατηρήσετε

Ένας έφηβος με ΔΕΠΥ μπορεί να:

Ξεχνάει αντικείμενα (βιβλία, κινητό, μπουφάν).

Καθυστερεί το πρωί ή χάνει την αίσθηση του χρόνου.

Δυσκολεύεται να ολοκληρώσει εργασίες ή να τηρήσει ένα πρόγραμμα.

Αφήνει “μισές δουλειές” ή αποσπάται εύκολα.

Εμφανίζει εκρήξεις θυμού ή έντονη ανυπομονησία.

Αυτά τα συμπτώματα δεν δείχνουν αδιαφορία. Συνήθως είναι αποτέλεσμα γνωστικών και συναισθηματικών δυσκολιών που χρειάζονται καθοδήγηση και σταθερότητα.

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε στο σπίτι

Η καθημερινότητα με έναν έφηβο με ΔΕΠΥ μπορεί να γίνει πιο ομαλή με απλές αλλά σταθερές στρατηγικές:

✔️ Δημιουργήστε ρουτίνα

Ορίστε σταθερό ωράριο για ύπνο, διάβασμα, φαγητό και ξεκούραση.

Χρησιμοποιήστε οπτικά βοηθήματα (π.χ. πίνακες, checklists, χρωματιστά post-it).

Αποφύγετε τις απότομες αλλαγές χωρίς προειδοποίηση.

✔️ Μιλήστε με σαφήνεια

Δίνετε σύντομες και συγκεκριμένες οδηγίες (μία κάθε φορά).

Ζητήστε από τον έφηβο να επαναλάβει τι άκουσε, για να βεβαιωθείτε ότι το κατάλαβε.

Διατηρήστε ήρεμο τόνο — ο θυμός μπλοκάρει τη συνεργασία.

✔️ Δώστε θετική ενίσχυση

Επαινείτε την προσπάθεια, όχι μόνο το αποτέλεσμα.

Επιβραβεύστε μικρές επιτυχίες (“Μπράβο που θυμήθηκες να πάρεις το βιβλίο σου!”).

Αποφύγετε τη διαρκή κριτική — μειώνει την αυτοπεποίθηση.

✔️ Οργανώστε μαζί ένα «συμβόλαιο συνεργασίας»

Φτιάξτε ένα απλό συμπεριφορικό συμβόλαιο με το παιδί.

Καταγράψτε τι θέλετε να βελτιώσει (π.χ. να κάνει τα μαθήματά του χωρίς υπενθύμιση).

Συμφωνήστε ποια ανταμοιβή θα λάβει (π.χ. 30 λεπτά επιπλέον οθόνη).

Προσδιορίστε τι συνέπειες θα υπάρχουν αν δεν τηρηθεί το συμφωνημένο.

Υπογράψτε το μαζί και τοποθετήστε το σε ορατό σημείο.

Κρατήστε σταθερές τις ανταμοιβές και τις συνέπειες, και αλλάξτε τους στόχους όταν ο έφηβος σημειώνει πρόοδο.

Η σχέση με τον έφηβο

Η επικοινωνία και η κατανόηση είναι το θεμέλιο της σχέσης σας. Ακούστε χωρίς να διακόπτετε ή να κρίνετε. Δείξτε ενδιαφέρον για ό,τι τον απασχολεί (όχι μόνο για τις επιδόσεις του). Μην παίρνετε προσωπικά τις αντιδράσεις του — είναι συχνά αποτέλεσμα παρορμητικότητας. Χρησιμοποιήστε χιούμορ και επιβραβεύστε κάθε θετική συμπεριφορά.

Ζητήστε επαγγελματική υποστήριξη

Η διεπιστημονική παρέμβαση μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά. Ανάλογα με τις ανάγκες του εφήβου, μπορεί να περιλαμβάνει:

Φαρμακευτική αγωγή (αν κριθεί αναγκαία από γιατρό)

Ψυχοθεραπεία ή ψυχοεκπαίδευση για το παιδί και την οικογένεια

Σχολική ή ακαδημαϊκή υποστήριξη

Coaching για εφήβους με ΔΕΠΥ, που τους βοηθά να οργανώνονται και να θέτουν ρεαλιστικούς στόχους

Η συνεργασία γονέα – σχολείου – ειδικών είναι το “κλειδί” για τη σταθερότητα και την πρόοδο.

Εστιάστε στα δυνατά σημεία

Πολλοί έφηβοι με ΔΕΠΥ διαθέτουν δημιουργικότητα, ενέργεια, χιούμορ, ευρηματικότητα και ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Αναγνωρίστε τα και ενισχύστε τα — είναι η βάση πάνω στην οποία μπορούν να χτίσουν την αυτοπεποίθησή τους.

«Το παιδί μου δεν είναι η ΔΕΠΥ του. Είναι ένα παιδί με δυνατότητες που χρειάζεται καθοδήγηση και αγάπη».

Με τη δική σας στήριξη…

Με την υπομονή, τη συνέπεια και τη συναισθηματική διαθεσιμότητά σας, μπορείτε να βοηθήσετε τον έφηβό σας:

⮞ να οργανώσει καλύτερα τη ζωή του,

⮞ να κατανοήσει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του,

⮞να αναπτύξει αυτοπεποίθηση και αυτονομία και

⮞να χτίσει ένα δημιουργικό, θετικό μέλλον.

ygeiamou.gr