close search results icon

Λευκός Πύργος: Το τελευταίο δώρο του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος χρησιμοποίησε και ανέδειξε την ιστορία με τις ταινίες και τα μοναδικά του πλάνα.

Λευκός Πύργος: Το τελευταίο δώρο του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Φέρει και συμβολίζει ένα μεγάλο μέρος από την ιστορία της πόλης, σχεδόν από την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας: ο Λευκός Πύργος, από τα γνωστότερα κάστρα της χώρας, χτίστηκε μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1430. Εως τότε, εκεί υπήρχε παλαιότερος πύργος, ως τμήμα του τείχους της πόλης προς τη θάλασσα. Ονόματα και χρήσεις άλλαξε πολλές – τόσο σε ιστορικό όσο και σε συμβολικό επίπεδο. Το 1535 ονομαζόταν «Πύργος του Λέοντος», αργότερα (18ος αι.) «Φρούριο της Καλαμαριάς», έναν αιώνα μετά «Πύργος των Γενιτσάρων» και «Πύργος του Αίματος» (Κανλί Κουλέ). Από οχυρωματικό έργο έγινε τόπος βασανισμού και μαζικών εκτελέσεων.

«Λευκός Πύργος» (Μπεγιάζ Κουλέ) έγινε το 1883, όταν ο τότε σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ Β', ύστερα από πιέσεις και της Αγγλίας, θέλησε να δείξει ένα άλλο, νέο, μεταρρυθμιστικό προφίλ, οπότε έβαλε έναν κατάδικο να τον ασπρίσει (στην κυριολεξία), σε αντάλλαγμα με την ελευθερία του. Ενα «άσπρισμα» (από τα βασανιστήρια και τις φυλακές, στην ελευθερία και στον αγώνα) που έμελλε να γίνει συμβολικό και να συνδεθεί με την Ιστορία της χώρας, σε όλα τα επίπεδα.

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος χρησιμοποίησε και ανέδειξε την ιστορία αυτή με τις ταινίες και τα μοναδικά του πλάνα. Τώρα, εξαιτίας της ταινίας του «Τοπίο στην ομίχλη», ταινία όπου ο μεγάλος μας σκηνοθέτης χρησιμοποίησε το τοπόσημο αυτό της συμπρωτεύουσας ως κινηματογραφικό σκηνικό, ο Λευκός Πύργος μπήκε στον κατάλογο των Θησαυρών της Ευρωπαϊκής Κινηματογραφικής Κληρονομιάς (Treasures of European Film Culture) από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου (EFA)!

«Ο κατάλογος των Θησαυρών της Ευρωπαϊκής Κινηματογραφικής Κληρονομιάς αποτελεί μια δράση της EFA, ενταγμένη στο πλέγμα των πρωτοβουλιών της για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου κινηματογραφικής κληρονομιάς», ενημέρωσε σχετικά χθες το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ). Εξάλλου, η ένταξη του Λευκού Πύργου στον συγκεκριμένο κατάλογο ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας του ΕΚΚ και της Διεύθυνσής του για τις Διεθνείς Οπτικοακουστικές Παραγωγές (Ηellenic Film Commission - HFC), τα οποία για τον σκοπό αυτό συντόνισαν σχετικές ενέργειες με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και με την οικογένεια του Θόδωρου Αγγελόπουλου.

Και πέτυχαν! «Η συστηματική και πολύχρονη συνεργασία του ΕΚΚ, αλλά και της HFC με την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου έχει συμβάλει καθοριστικά στην ανάδειξη του κινηματογραφικού και γενικότερα του πολιτιστικού αποθέματος της Ελλάδος και στη στροφή του βλέμματος της ευρωπαϊκής κινηματογραφίας προς τη χώρα μας», σημειώνει το ΕΚΚ.

Η αλήθεια είναι πως μέσω του πανευρωπαϊκού δικτύου κινηματογραφικής κληρονομιάς συνδέονται ταινιοθήκες, κινηματογραφικά αρχεία και κινηματογραφικοί οργανισμοί «με σκοπό τη διανομή και χρήση πληροφοριών γύρω από επετείους και εκδηλώσεις που αναδεικνύουν και προβάλλουν το ευρωπαϊκό σινεμά και τους δημιουργούς του, αλλά και τη δράση θεσμικών οργανισμών οι οποίοι χαράζουν τη στρατηγική της κινηματογραφικής βιομηχανίας στις χώρες της Ευρώπης», όπως εξηγεί το ΕΚΚ.

Πράγματι, στον κατάλογο των Θησαυρών της Ευρωπαϊκής Κινηματογραφικής Κληρονομιάς είναι ενταγμένες τοποθεσίες που απέκτησαν συμβολικό χαρακτήρα για τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, «κινηματογραφικά τοπόσημα» που συνδέθηκαν με σπουδαίες ταινίες καθώς και με το όραμα των σκηνοθετών τους. Οι τοποθεσίες αυτές φέρουν ούτως ή άλλως ήδη ιστορική αξία, ωστόσο ως «Θησαυροί της Ευρωπαϊκής Κινηματογραφικής Κληρονομιάς» μπαίνουν αυτόματα και σε ένα καθεστώς προστασίας, τώρα και στο μέλλον. Στον εν λόγω κατάλογο υπάρχουν μόλις 35 εμβληματικές κινηματογραφικές τοποθεσίες και τοπόσημα μεταξύ των οποίων: το Ινστιτούτο Λιμιέρ στη Λιόν της Γαλλίας, οι Σκάλες του «Ποτέμκιν» στην Οδησσό της Ουκρανίας, η Πλατεία της Ισπανίας στη Σεβίλη, το Κέντρο του Μπέργκμαν στο νησάκι Φάρο (γνωστό και ως νησί Ινγκμαρ Μπέργκμαν) της Σουηδίας, το Casa Rossa στην πόλη Στρόμπολι της Ιταλίας, το Café des Deux Moulins στο Παρίσι.

Ο Λευκός Πύργος, βέβαια, ήδη από το 1988, βρίσκεται και στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Τόσο η ιστορική του πορεία μέσα στους αιώνες (λέγεται πως όταν ο γενικός πρόξενος της Σερβίας στο Λονδίνο, που επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη το 1884, όταν δηλαδή ο «Πύργος του Αίματος» έγινε «Λευκός», είπε: «Ολοι οι ασπριστάδες της Θεσσαλονίκης δεν θα ξεπλύνουν το αθώο αίμα που χύθηκε εκεί») όσο και η κινηματογραφική του «συμμετοχή» σε πολλές ταινίες, με προεξάρχον το «Τοπίο στην Ομίχλη» του Θ. Αγγελόπουλου, πράγματι ανάγουν τον χώρο αυτό σε κάτι μοναδικό.

Δεν θα ξεχάσουμε πως λίγο πριν από το ξαφνικό φευγιό του, είχαμε συναντήσει τον σπουδαίο σκηνοθέτη, στο πλαίσιο τον Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, και αστειευόμασταν (όσο μπορούσες να αστειευτείς με τον Αγγελόπουλο) λέγοντας πως τη μέρα που έφτασε στην πόλη σκέπασε ομίχλη την προκυμαία. «Μία ομίχλη ποιητική» όπως έχει γράψει χαρακτηριστικά ο Βασίλης Ραφαηλίδης, αναφερόμενος στο «Τοπίο στην Ομίχλη». «Μόνον αυτή, η ομιχλώδης ασάφεια της ποίησης μπορεί να σκίσει το παραπέτασμα της ιστορικής μας ομίχλης και να αποκαλύψει το πραγματικό, ελληνικό τοπίο πίσω από την ομίχλη. Γιατί υπάρχει όντως ένα τοπίο στην ομίχλη, μόνο που πρέπει να σκίσεις το παραπέτασμα της ιστορικής ομίχλης για να το δεις. Ακριβώς όπως κάνει ο μικρός στο τέλος της ταινίας. Ακριβώς όπως κάνει ο Αγγελόπουλος σε όλες του τις ταινίες».

πηγή: efsyn.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

ΣΧΟΛΙΑ