Με τρία νέα όπλα για ελέγχους, e-commerce και crypto στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής η ΑΑΔΕ - Πώς θα επιλέγονται οι στόχοι

Τα myDATA και τα «ρομποτάκια» εντοπισμού της φοροδιαφυγής ήταν μόνο η αρχή. Στο «οπλοστάσιο» της ΑΑΔΕ μπαίνουν πλέον προγνωστικά μοντέλα ΑΙ που… «προβλέπουν» την φοροδιαφυγή εν τη γενέσει της. Αξιοποιώντας όλα τα big data και megadata τα οποία -επί πέντε και πλέον χρόνια ήδη- συλλέγει συνεχώς η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, από τιμολόγια, αποδείξεις, τζίρους, δελτία ελέγχων παραβάσεων κλπ που αναρτώνονται online σε πραγματικό χρόνο στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες της.

Με ευρωπαϊκή τεχνική υποστήριξη και στενή συνεργασία με τη Σουηδική Φορολογική Αρχή, η ΑΑΔΕ παρουσίασε σε ειδική εκδήλωση τι κάνουν και πώς λειτουργούν τα τρία νέα «όπλα» τα οποία ανέπτυξε κατά της φοροδιαφυγής.

Τα νέα αυτά εργαλεία είναι:

· πιλοτικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης/μηχανικής μάθησης για στοχευμένη επιλογή υποθέσεων,

· ενιαία μεθοδολογία ανάλυσης κινδύνου για εντοπισμό παραβάσεων και

· ειδικός οδηγός ελέγχων για ηλεκτρονικό εμπόριο και κρυπτονομίσματα.

Συγκεκριμένα:

1) το «έξυπνο» φίλτρο AI

Στην «καρδιά» του νέου συστήματος βρίσκεται ένα πιλοτικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης που ιεραρχεί υποθέσεις με βάση την πιθανότητα φορολογικής απόκλισης, ώστε οι έλεγχοι να συγκεντρώνονται εκεί όπου τα δεδομένα δείχνουν υψηλότερο ρίσκο. Το μοντέλο αξιοποιεί σύγχρονες τεχνικές πρόβλεψης και ενσωματώνεται στη διαδικασία επιλογής υποθέσεων της ανάλυσης κινδύνου, όπως περιγράφεται στα επιχειρησιακά και στρατηγικά κείμενα της ΑΑΔΕ για τη χρήση AI και προγνωστικών μοντέλων.

2) Νέου τύπου "risk analysis"

Η «ανάλυση κινδύνου» (risk analysis) για εντοπισμό φορολογικών παραβάσεων, αλλάζει. Η ΑΑΔΕ υιοθετεί ενιαία μεθοδολογία με αντικειμενικά κριτήρια, διασταυρώσεις ενώ η επιλογή υποθέσεων γίνεται πλέον από τις κεντρικές υπηρεσίες και ειδικές ομάδες αναζήτησης στόχων, ώστε να υπάρχει συνέπεια και διαφάνεια στο ποιοι και γιατί ελέγχονται πρώτοι. Το σύστημα risk analysis αντλεί δεδομένα από Taxisnet, myDATA, περιουσιολόγιο και τρίτες πηγές (τράπεζες, ΓΕΜΗ, ΕΦΚΑ κ.ά.) και εφαρμόζει αυτοματοποιημένη εκτίμηση κινδύνων, με δυνατότητα τυχαίας δειγματοληψίας για διασφάλιση απρόβλεπτου.

3) "Update" στο manual για ελέγχους σε e‑commerce και crypto

Το εγχειρίδιο οδηγιών της ΑΑΔΕ, με το οποίο στο εξής οι ελεγκτές θα βάζουν στο «μικροσκόπιο» το ηλεκτρονικό εμπόριο και κρυπτονομίσματα, τυποποιεί πηγές πληροφόρησης και βήματα ελέγχου για συναλλαγές σε ψηφιακές πλατφόρμες και αγορές crypto, κλείνοντας κενά που είχαν δημιουργηθεί από την ταχεία ανάπτυξη των καναλιών αυτών.

Η επιχειρησιακή στόχευση των ελέγχων επεκτείνεται σε εντοπισμό αδήλωτων εισοδημάτων και αποκλίσεων σε ΦΠΑ και επενδυτικές ροές, με ρητή αναφορά στα crypto ως πεδίο προτεραιότητας στους πρόσφατους ελέγχους.

Κλείσιμο

Τα δεδομένα που τροφοδοτούν ελέγχους

Τα νέα τεχνολογικά εργαλεία δίνει στην ΑΑΔΕ τη δυνατότητα αξιοποίησης στοιχείων που χάνονταν στους ελέγχους που σχεδιάζονταν και γίνονταν «με το χέρι». Οι συνεχείς ροές δεδομένων από το myDATA, το ψηφιακό πελατολόγιο, το ψηφιακό δελτίο αποστολής και την ηλεκτρονική τιμολόγηση, επιτρέπουν στις ελεγκτικές υπηρεσίες να παρατηρούν σε πραγματικό χρόνο την αγορά και τις συναλλαγές. Τα συστήματα αυτά λειτουργούν ως «πομποί» σημάτων κινδύνου για στοχευμένους ελέγχους,

Πώς επιλέγονται οι στόχοι

Στο επιχειρησιακό σκέλος, η επιλογή υποθέσεων γίνεται πλέον μέσω κεντρικοποιημένου συστήματος που «μοριοδοτεί» κινδύνους για υποθέσεις προς έλεγχο, με βάση ανάλυση πολλαπλών κριτηρίων, παρέχοντας πλήρη εικόνα και εποπτεία των ελέγχων στη διοίκηση της ΑΑΔΕ.

Το σύστημα οικοδομείται με βάση τον συνδυασμό μοντέλων (γραμμικά, δέντρα αποφάσεων, νευρωνικά δίκτυα) για στοχευμένους ελέγχους ανά κλάδο -ανάλογα και με τη διαθεσιμότητα αξιόπιστων δεδομένων- διατηρώντας παράλληλα όμως και τις «παραδοσιακές» τακτικές τυχαίων δειγματοληπτικών, για να εντοπίζονται και «εκτός προγράμματος» νέες εστίες ή μορφές φοροδιαφυγής.

Τι αλλάζει το 2026

Για επιχειρήσεις και επαγγελματίες, το 2026 έρχεται πλήρης εφαρμογή του ψηφιακού πελατολογίου και του ψηφιακού δελτίου αποστολής, μαζί με την ηλεκτρονική τιμολόγηση και το myDATA, αυξάνει την ευθυγράμμιση δηλωθέντων στοιχείων με τον πραγματικό κύκλο συναλλαγών, ιδίως σε κλάδους υψηλού κινδύνου. Η στοχοθεσία ελέγχων με risk analysis επιδιώκει ενίσχυση της συμμόρφωσης και αποδοτικότερη κατανομή πόρων, σύμφωνα με τα επιχειρησιακά σχέδια της Αρχής.

Τα σχέδια αυτά προβλέπουν και περαιτέρω αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης, διεύρυνση πηγών δεδομένων και ανάπτυξη περισσότερων προγνωστικών μοντέλων εντοπισμού παραβατικών συμπεριφορών με μαζικές ψηφιακές διασταυρώσεις. Το επιχειρησιακό πλάνο περιλαμβάνουν τον κεντρικό συντονισμό ελέγχων στο πεδίο και την εξ αποστάσεως παρακολούθηση διακίνησης εμπορικών φορτίων (κυρίως από τον Θάλαμο Επιχειρήσεων που έχει δημιουργηθεί στην οδό Λεάνδρου στην Κολοκυνθού), επιτρέποντας τον σχεδιασμό και εξαπόλυση ελέγχων απ’ άκρου εις άκρον της χώρας.

Για το σκοπό αυτό η ΑΑΔΕ αναπτύσσει και Eιδική Μονάδα Μαζικών Ψηφιακών Διασταυρώσεων που αξιοποιεί προχωρημένους αλγορίθμους και αναλυτές δεδομένων, επεξεργαζόμενη πληροφορίες από συστήματα τιμολόγησης και ανοιχτές ψηφιακές πηγές που θα εντοπίζουν «ύποπτες» ασυμφωνίες ή ασυνέχειες στη ροή των στοιχείων που συλλέγει στους servers της η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Στόχος είναι η κλιμάκωση των αυτοματοποιημένων διασταυρώσεων την επόμενη χρονιά, με έμφαση σε ΦΠΑ, αδήλωτα εισοδήματα και ψηφιακά ίχνη παράνομων συναλλαγών.

Ποιοι είναι πίσω από το έργο

Το έργο χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο της Τεχνικής Βοήθειας και υλοποιήθηκε με τη συνδρομή του SG Reform, σε συνεργασία με τη Σουηδική Φορολογική Αρχή, εξασφαλίζοντας μεταφορά τεχνογνωσίας από ώριμη διοίκηση. Η επίσημη παρουσίαση με τη συμμετοχή της διοίκησης της ΑΑΔΕ ανέδειξε τον προσανατολισμό της φορολογικής διοίκησης σε τεχνολογίες AI και big data για πιο αποτελεσματικό εντοπισμό υψηλού κινδύνου υποθέσεων φοροδιαφυγής.