Μεταφορά μολυσμάτων από ταξιδιώτες

Κωνσταντίνος Καζαντζής

ΕΛ.Γ.Ο. «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας.

Σε πρόσφατη ιταλική μελέτη (του 2022), κατόπιν συνεργασίας πλήθους υπηρεσιών και Πανεπιστημίων της χώρας, αξιολογήθηκαν τα δεδομένα και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την εισαγωγή μολυσμένου φυτικού υλικού και χωροκατακτητικών εξωτικών ειδών οργανισμών, από ταξιδιώτες μέσω των αποσκευών τους.

Βρέθηκε ότι σε πολυάριθμα σημεία εισόδου στην χώρα (π.χ. αεροδρόμια, λιμάνια, κ.λπ.), υπάρχει έκθεση σε βιολογικές εισβολές, από ταξιδιώτες που συχνά αγνοούν τους ισχύοντες κανονισμούς και τους κινδύνους που συνδέονται με τις ενέργειές τους. Συγκεκριμένα, μελετήθηκαν κατά το διάστημα 2016-2021 μεγάλες ποσότητες φυτικών προϊόντων που βρέθηκαν στις αποσκευές επιβατών από χώρες εκτός Ε.Ε. και κατασχέθηκαν στους συνοριακούς σταθμούς ελέγχου της περιοχής της Καμπανίας. Καταγράφηκαν 168 διαφορετικά είδη φυτών, αλλά και πλήθος κατηγοριών φυτικού υλικού όπως φρούτα, φλοιοί, αποξηραμένα φύλλα κ.λπ., τα οποία αναλύθηκαν εργαστηριακώς για τον έλεγχο παρουσίας εξωτικών παρασίτων.

Οι αναλύσεις επεσήμαναν την ύπαρξη πολλών μη ιθαγενών οργανισμών, ορισμένοι από τους οποίους θεωρούνται άκρως επικίνδυνοι, όπως:

• προνύμφες του Anastrepha obliqua (Diptera: Tephritidae) σε φρούτα μάνγκο (Mangifera indica),
• προνύμφες Bactrocera dorsalis (Diptera: Tephritidae) σε φρούτα γκουάβα (Psidium guajava), Momordica charantia και μάνγκο (Mangifera indica),
• προνύμφες του Leucinodes aricensis (Lepidoptera: Crambidae) στους καρπούς του Solanum aethiopicum,
• ενήλικα άτομα Sternochetus frigidus (Coleoptera: Curculionidae) σε μάνγκο (Mangifera indica),
• προνύμφες του Glyphodes pseudocaesalis (Lepidoptera: Crambidae) σε καρπούς jackfruit (Artocarpus heterophyllus),
• προνύμφες Earias vittella (Lepidoptera: Nolidae) σε καρπούς μπάμιας (Abelmoschus esculentus),
• προνύμφες Maruca vitrata (Lepidoptera: Crambidae) σε λοβούς Lablab purpureus, και άλλα πολλά.

Σύμφωνα με την εν λόγω ερευνητική εργασία, είναι προφανές ότι οι ταξιδιώτες (όσο καλά και να είναι οργανωμένο το σύστημα επιθεώρησης στα σύνορα) είναι από τους κύριους υπεύθυνους για τη μεταφορά μολυσμένου φυτικού υλικού, συμβάλλοντας εν αγνοία τους στην αύξηση του κινδύνου εισαγωγής εξωτικών ειδών οργανισμών.

Απαιτείται λοιπόν μεγάλη προσοχή και ευσυνειδησία από τους ταξιδιώτες που θέλουν να μεταφέρουν στις αποσκευές τους φρούτα και λαχανικά (ιδιαιτέρως εξωτικών ειδών).

Υπό αυτή την έννοια και δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης, καθίσταται ακόμη πιο απαραίτητο να επιβληθούν αυστηρότεροι έλεγχοι και μεγαλύτερη προσοχή, διασφαλίζοντας τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις των φυτοϋγειονομικών κανονισμών από τους φορείς που εμπλέκονται στη μεταφορά φυτικού υλικού.

Τα ίδια φυσικά ισχύουν και για την Ελλάδα, ως καταφανέστατος κόμβος συνάντησης τριών ηπείρων.