Μολύβας (ΝΙΚΗ): Η ενεργειακή μας ανεξαρτησία είναι εθνική επιταγή – Όχι άλλη υποταγή στην πράσινη αυταπάτη

Τα γεγονότα που διαμορφώνουν τις διεθνείς εξελίξεις τα τελευταία χρόνια αναδεικνύουν με ιδιαίτερη έμφαση τη σημασία της ενεργειακής στρατηγικής κάθε χώρας. Η παγκόσμια αναταραχή, που απορρέει από γεωπολιτικές συγκρούσεις και εντάσεις, αποδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για ενεργειακή ανεξαρτησία. Οι θέσεις που έχει η ΝΙΚΗ στο πεδίο της ενέργειας αποκτούν ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το περιβάλλον, στο οποίο η εξάρτηση από εξωτερικές πηγές ενέργειας αποδεικνύεται ολοένα και πιο επισφαλής.

Επί σειρά ετών, οι κυβερνήσεις των ισχυρών δυτικών χωρών προώθησαν την άποψη ότι η αιολική και ηλιακή ενέργεια θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Αυτή η προσέγγιση υιοθετήθηκε και από την ελληνική κυβέρνηση. Ωστόσο, οι πρόσφατες συγκρούσεις στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, καθώς και η διαρκής πίεση στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, κατέδειξαν τα όρια της πολιτικής αυτής. Η ιδέα της ενεργειακής αυτάρκειας μέσω αποκλειστικά «πράσινων» πηγών αποδείχθηκε ανεπαρκής όταν αντιμετώπισε τις πραγματικές ανάγκες και τις διεθνείς κρίσεις. Οι εμπλεκόμενες χώρες στις συγκρούσεις, όπως η Ρωσία και το Ιράν, αποτελούν βασικούς προμηθευτές πετρελαίου και φυσικού αερίου, γεγονός που αποκαλύπτει ότι η εξάρτηση από εξωτερικές πηγές ενέργειας συνιστά σοβαρό στρατηγικό ρίσκο.

Η ενεργειακή πολιτική που υιοθετήθηκε σε πολλές δυτικές χώρες βασίστηκε για περισσότερες από δύο δεκαετίες στην ενίσχυση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας μέσω επιδοτήσεων. Παράλληλα, προβαλλόταν ο ισχυρισμός ότι οι μορφές αυτές ήταν οικονομικά συμφέρουσες, παρά την αυξανόμενη τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Ωστόσο, οι τεχνολογίες αυτές δεν είναι σε θέση να προσφέρουν σταθερή ενεργειακή επάρκεια, καθώς δεν λειτουργούν σε συνθήκες άπνοιας ή απουσίας ηλιοφάνειας. Το γεγονός αυτό, πασίγνωστο σε όσους ασχολούνται με την πρωτογενή παραγωγή ή τη μηχανική, αγνοήθηκε από γραφειοκράτες που δεν έχουν προσωπική εμπειρία σε τέτοιου είδους συνθήκες.

Πολλές δυτικές οικονομίες οδηγήθηκαν στην εθελούσια μείωση ή και εγκατάλειψη της παραγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα εντός των εδαφών τους. Το αποτέλεσμα ήταν να καταστούν ευάλωτες σε εξωτερικές διαταραχές του ενεργειακού εφοδιασμού. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία κατέδειξε την επικινδυνότητα αυτής της επιλογής. Η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο είχε ως συνέπεια να αντιμετωπίσουν οι πολίτες έναν δύσκολο χειμώνα και οι επιχειρήσεις αυξημένα κόστη ενέργειας, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητά τους. Η κατάσταση αυτή αποδείχθηκε ιστορικό στρατηγικό σφάλμα, το οποίο στηρίχθηκε στην πεποίθηση ότι η ενεργειακή ασφάλεια δεν αποτελεί ζήτημα πρώτης προτεραιότητας.

Οι απειλές του Ιράν για το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ και η διακοπή ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία έχουν άμεση επίπτωση στις διεθνείς τιμές. Τα ζητήματα αυτά δεν παραμένουν σε θεωρητικό ή γεωπολιτικό επίπεδο, αλλά έχουν άμεσες συνέπειες για τον οικογενειακό προϋπολογισμό και την ποιότητα ζωής των πολιτών. Οι εντάσεις σε στρατηγικά σημεία της παραγωγής επιτρέπουν στις χώρες του ΟΠΕΚ να επηρεάζουν την παγκόσμια προσφορά ενέργειας, ενώ οι δυτικές κυβερνήσεις επιμένουν σε στρατηγικές που αποβλέπουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων μακροπρόθεσμα. Η μείωση της προσφοράς οδηγεί σε αυξήσεις τιμών και το βάρος αυτών των αυξήσεων το επωμίζονται κυρίως τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον αξίζει το κόστος, όταν αυτό επιβάλλεται στο παρόν για μια υποθετική μεταβολή της θερμοκρασίας σε χρονικό ορίζοντα δεκαετιών.

Η πολιτική αντίδραση σε αυτές τις αυξήσεις περιορίζεται σε ρητορικές επιθέσεις κατά των υδρογονανθράκων, τη στιγμή που αυτοί είναι απαραίτητοι για την ενεργειακή κάλυψη των αναγκών. Η συνεχιζόμενη αδιαφορία για την αξιοποίηση των εγχώριων αποθεμάτων δημιουργεί ένα τοπίο ενεργειακής επισφάλειας. Η μεγαλύτερη τραγωδία είναι ότι αυτή η ευαλωτότητα δεν προήλθε από φυσικά αίτια ή εξωτερικές επιβολές, αλλά αποτέλεσε προϊόν συνειδητής πολιτικής επιλογής, στο πλαίσιο μιας απόλυτης προσήλωσης στην κλιματική ατζέντα.

Για την Ελλάδα, η πορεία πρέπει να είναι ξεκάθαρη: συστηματική έρευνα και εξόρυξη των διαθέσιμων εγχώριων ενεργειακών πόρων. Κάθε διακοπή ρεύματος, κάθε ξαφνική αύξηση της τιμής των καυσίμων, κάθε πρόβλημα στον εφοδιασμό λειτουργεί ως προειδοποίηση για την αναγκαιότητα αυτής της επιλογής. Η χώρα πρέπει να επιδιώξει την ενεργειακή αυτάρκεια με σχέδιο, αποφασιστικότητα και εθνικό στρατηγικό προσανατολισμό. Οι πόροι αυτοί μπορούν να εντοπιστούν και να αξιοποιηθούν στον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου, του Ιονίου, του Κρητικού Πελάγους και στις ορεινές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας. Η επίτευξη ενεργειακής ανεξαρτησίας δεν αποτελεί ιδεολογική επιλογή, αλλά προϋπόθεση επιβίωσης.