Νέο διπλωματικό πόκερ για την Ουκρανία: Η παράταση Τραμπ, οι όροι Πούτιν και στο βάθος Κωνσταντινούπολη

Με τον δεύτερο γύρο των συνομιλιών Ρωσίας – Ουκρανίας να πλησιάζει, και τον Τραμπ να αφήνει «παράθυρο ευκαιρίας» στον Πούτιν, η Κωνσταντινούπολη γίνεται το επίκεντρο μιας εξαιρετικά εύθραυστης διεθνούς εξίσωσης.

Οπρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε επιφυλακτικός ως προς την επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να δώσει χρόνο στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να αποδείξει τις προθέσεις του στο ουκρανικό ζήτημα.

Όπως δήλωσε την Τετάρτη, θα χρειαστούν περίπου δύο εβδομάδες για να διαπιστωθεί αν ο Πούτιν είναι πράγματι πρόθυμος να κινηθεί προς τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

«Αν πιστεύω ότι πλησιάζω σε μια συμφωνία, δεν θέλω να την τινάξω στον αέρα επιβάλλοντας κυρώσεις», τόνισε ο Τραμπ, ο οποίος ωστόσο τις τελευταίες ημέρες έχει ανεβάσει τους τόνους κατά της Μόσχας, καθώς η Ρωσία εντείνει τις επιθέσεις της στην Ουκρανία με μαζικά πλήγματα από drones και πυραύλους.

Ο ίδιος δήλωσε ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, αφήνοντας αιχμές για την αξιοπιστία του Πούτιν: «Θα δούμε αν απλώς μας παραπλανά ή όχι — κι αν το κάνει, τότε θα αντιδράσουμε διαφορετικά». Παράλληλα, προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί πολιτικά από τη σύγκρουση, αποδίδοντάς την στους προέδρους Μπάιντεν, Ζελένσκι και Πούτιν: «Δεν είναι δικός μου πόλεμος», υποστήριξε χαρακτηριστικά.

Διπλωματικός πυρετός

Την ώρα που ο Τραμπ εμφανίζεται διστακτικός ως προς τις κυρώσεις, το διπλωματικό σκηνικό κινείται σε έντονους ρυθμούς. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ανακοίνωσε ότι ο δεύτερος γύρος των απευθείας ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα πραγματοποιηθεί στην Κωνσταντινούπολη, στις 2 Ιουνίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Μόσχα έχει ήδη προετοιμάσει σχετικό μνημόνιο με τις θέσεις της, το οποίο θα παρουσιαστεί από τον επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας, Βλαντίμιρ Μεντίνσκι.

Ο Λαβρόφ ευχαρίστησε εκ νέου την Τουρκία για τη φιλοξενία των συνομιλιών, ενώ επιβεβαίωσε ότι η Μόσχα είναι πρόθυμη να δώσει «τις απαραίτητες διευκρινίσεις» επί του εγγράφου προς τους Ουκρανούς διαπραγματευτές. Ο Μεντίνσκι, από την πλευρά του, φέρεται να επικοινώνησε ήδη με τον Ουκρανό υπουργό Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, προτείνοντάς του συγκεκριμένη ημερομηνία και τόπο για την ανταλλαγή προτάσεων για την επίτευξη ειρήνης.

Ωστόσο, οι όροι που φέρεται να θέτει ο Πούτιν για μια ειρηνευτική συμφωνία είναι εξαιρετικά αυστηροί και δύσκολα θα γίνουν αποδεκτοί από το Κίεβο ή τη Δύση. Όπως αποκάλυψαν τρεις ρωσικές πηγές στο πρακτορείο Reuters, οι απαιτήσεις της Μόσχας περιλαμβάνουν την ουδετερότητα της Ουκρανίας, γραπτές εγγυήσεις για τη μη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, τη σταδιακή άρση σημαντικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, την επίλυση του ζητήματος των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στη Δύση και θεσμικές εγγυήσεις για τα δικαιώματα των ρωσόφωνων στην Ουκρανία.

Η πρώτη συνάντηση Ρώσων και Ουκρανών διαπραγματευτών έπειτα από τρία χρόνια πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαΐου, επίσης στην Κωνσταντινούπολη, με μοναδικό αποτέλεσμα τη συμφωνία για μαζική ανταλλαγή αιχμαλώτων. Το αν ο δεύτερος γύρος θα αποφέρει ουσιαστική πρόοδο ή θα παραμείνει ένα ακόμη διπλωματικό τέλμα, μένει να αποδειχθεί.

Το νέο μέτωπο

Και όλα αυτά την ώρα που ένα νέο μέτωπο ανοίγει ανάμεσα στη Ρωσία και την Γερμανία. Σε δηλώσεις του κατά την διάρκεια συνάντησή τους με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς αναφέρθηκε στη κοινή παραγωγή πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς Γερμανίας – Ουκρανίας. Την απόφαση για την συνεργασία, αλλά και την άρση των εμποδίων στην χρήση τέτοιων οπλικών συστημάτων από την ουκρανική πλευρά στον πόλεμο -στην οποία η Γερμανία ήταν αντίθετη μέχρι πρότινος-, κατακεραύνωσε άμεσα το Κρεμλίνο.

Λίγο αφότου έγιναν οι ανακοινώσεις από την πλευρά Μερτς, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντιμίτρι Πεσκόφ, ξεκαθάρισε πως η Μόσχα θεωρεί την απόφαση αυτή ως «επικίνδυνη και ανεύθυνη», υποστηρίζοντας πως τέτοιες αποφάσεις το μόνο που κάνουν είναι να τροφοδοτούν και να παρατείνουν τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οι εξελίξεις παραμένουν σε κρίσιμο σημείο, καθώς ο πρώην πρόεδρος Τραμπ δίνει ένα σαφές χρονικό περιθώριο στον Πούτιν, ενώ ταυτόχρονα η Κωνσταντινούπολη γίνεται ξανά το επίκεντρο των διαπραγματεύσεων. Οι αυστηροί όροι της Μόσχας και η παγιδευμένη διεθνής πολιτική σκηνή δημιουργούν ένα εξαιρετικά εύθραυστο περιβάλλον, όπου κάθε κίνηση μπορεί να κρίνει το μέλλον της ειρήνης στην Ουκρανία.