Νέους ενεργειακούς φόρους ζητά η Κομισιόν: «Όχι» από Πιερρακάκη - Τα 4 επιχειρήματα στο Ecofin για την Ελλάδα

Τη «μάχη των Βρυξελλών» δίνει πλέον η Αθήνα για να αποσπάσει δεκαετή εξαίρεση από την επιβολή φόρων στα καύσιμα ναυτιλίας και αεροπορίας, αλλά και μόνιμη εξαίρεση των καυσίμων για αγροτική παραγωγή, κόντρα στην πρόταση της Κομισιόν για την αναθεώρηση των ενεργειακών φόρων.

Με τη χθεσινή του παρέμβαση στο συμβούλιο Ecofin, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κυριάκος Πιερρακάκης έθεσε «κόκκινη γραμμή», υποστηρίζοντας ότι απαιτείται δεκαετής εξαίρεση της χώρας μας από τη φορολογία στους τομείς αυτούς: «Οποιοδήποτε μικρότερο χρονικό διάστημα δεν θα ήμασταν διατεθειμένοι να το συζητήσουμε. Και θα πρόσθετα ότι, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, αν δεν εφαρμόσουμε αυτή τη δεκαετή εξαίρεση, θα υπάρξει αρνητικός αντίκτυπος συνολικά στην εδαφική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης» υπογράμμισε.

Τι σημαίνει για την Ελλάδα - Η στρατηγική της Αθήνας

Πίσω από τις λέξεις, η σθεναρή αντίδραση και αντίσταση -στα όρια απειλής για «βέτο» ενδεχομένως- στην προοπτική αύξσησης των φόρων στα καύσιμα στους τρεις κρίσιμους τομείς που έθεσε ο υπουργός, στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς λόγους που καθιστούν την ελληνική θέση αδιαπραγμάτευτη: τη νησιωτικότητα, την ανταγωνιστικότητα, την επισιτιστική ασφάλεια και την εδαφική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στην παρέμβασή του στο Ecofin, ο Κυριάκος Πιερρακάκης ανέπτυξε μια σαφή επιχειρηματολογία, που εκκινεί από την αναγνώριση των στόχων της πράσινης μετάβασης, για να καταλήξει όμως στην απόρριψη της προσέγγισης «one-size-fits-all». Όπως είπε κατά πρώτον «συμμεριζόμαστε πλήρως τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης. Εμείς, ως Ελλάδα, είμαστε στην πρωτοπορία της πράσινης μετάβασης, με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη», πριν συνεχίσει όμως ότι «οφείλουμε (να) κοιτάζουμε τη βιωσιμότητα, την ανταγωνιστικότητα, την κοινωνική συνοχή, την εδαφική συνοχή».

Νησιωτικότητα: Το αδύναμο σημείο που απειλεί η φορολογία

Το κυρίαρχο επιχείρημα του Έλληνα υπουργού είναι το κατακερματισμένο γεωγραφικό ανάγλυφο και η νησιωτικότητα της χώρας:

«Ειδικότερα για την ναυσιπλοΐα και την αεροπλοΐα, αυτό αποτελεί σημαντικό ζήτημα για εμάς, δεδομένης της γεωγραφίας μας, της θέσης μας στον ευρωπαϊκό χάρτη και του μήκους των ακτογραμμών μας», τόνισε ο Πιερρακάκης, υπογραμμίζοντας ότι η φορολόγηση των καυσίμων στην ακτοπλοΐα δεν αφορά απλώς ακριβότερα εισιτήρια για τους τουρίστες, αλλά δραματική αύξηση του κόστους μεταφοράς για τους μόνιμους κατοίκους των νησιών και για όλα τα εμπορεύματα και τα είδη πρώτης ανάγκης.

Αν εφαρμοστεί «οριζόντια» χωρίς εξαιρέσεις η πρόταση της ΕΕ, προφανώς το κόστος των επιβατικών εισιτηρίων και επιχειρησιακών μεταφορών αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, με αναλογικά μεγαλύτερες επιπτώσεις σε καταναλωτές και επιχειρήσεις που βιώνουν ήδη την πρόκληση της νησιωτικότητας.

Ανταγωνιστικότητα: Κίνδυνος στις μεταφορές

Το δεύτερο βασικό επιχείρημα της Αθήνας αφορά την απώλεια ανταγωνιστικότητας έναντι τρίτων χωρών. «Εάν επιβάλλονταν φόροι στους τομείς της ναυσιπλοΐας και της αεροπλοΐας, αυτό θα δημιουργούσε συγκριτικό μειονέκτημα έναντι άλλων μεσογειακών χωρών που δεν έχουν αντίστοιχη φορολόγηση», επισήμανε ο υπουργός Οικονομικών.

Όπως έχει εκφράσει ανησυχίες και ο ναυτιλιακός κλάδος, η επιβολή φόρου στα ναυτιλιακά καύσιμα εκτιμάται ότι θα πλήξει την ανταγωνιστικότητα του ελληνόκτητου στόλου, ειδικά έναντι τρίτων χωρών που δεν θα έχουν αντίστοιχες επιβαρύνσεις. Η φορολόγηση της κηροζίνης θα μεταφραστεί αυτόματα σε ακριβότερα αεροπορικά εισιτήρια, καθιστώντας το τουριστικό πακέτο της Ελλάδας λιγότερο ελκυστικό σε μια άκρως ανταγωνιστική διεθνή αγορά.

Επισιτιστική ασφάλεια: Η επίπτωση στον αγροτικό τομέα

Ο κ. Πιερρακάκης επεκτείνει την επιχειρηματολογία και στον αγροτικό τομέα, ενώνοντας το ζήτημα των μεταφορών με το ευρύτερο ερώτημα της επισιτιστικής ασφάλειας.

«Για τον αγροτικό τομέα συγκεκριμένα, θα έλεγα ότι έχουμε έναν ακόμη υπαρξιακό στόχο: την επισιτιστική ασφάλεια», επισήμανε ο ΥΠΟΙΚ, προτείνοντας «μια μόνιμη εξαίρεση από τη φορολόγηση στα ενεργειακά προϊόντα και την ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιούνται στον αγροτικό τομέα».

Και στην περίπτωση αυτή, ο συνδυασμός αύξησης φόρων στην παραγωγή και μεταφορά αγροτικών προϊόντων θα σήμαινε ότι κάθε προϊόν που φτάνει στα νησιά με πλοίο — από τα τρόφιμα και τα φάρμακα μέχρι τα δομικά υλικά — θα ενσωματώνει το αυξημένο κόστος μεταφοράς, οδηγώντας σε νέο κύμα πληθωρισμού -και μάλιστα τοπικού αυξάνοντας την ανισότητα εντός της ΕΕ αλλά και της ίδιας της χώρας .

Εδαφική συνοχή της ΕΕ: Το πολιτικό όπλο της Αθήνας

Το πιο πολιτικοποιημένο επιχείρημα του Πιερρακάκη προς τους ξένους ομολόγους του πάντως, αφορά ίσως την εδαφική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αν δεν εφαρμόσουμε αυτή τη δεκαετή εξαίρεση, θα υπάρξει αρνητικός αντίκτυπος συνολικά στην εδαφική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης», τόνισε ο υπουργός, εντάσσοντας το ελληνικό αίτημα σε μία ευρύτερη λογική ισόρροπης ενεργειακής μετάβασης που σέβεται τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες.

Η Αθήνα διεκδικεί την αναγνώριση ότι η «πράσινη μετάβαση» δεν μπορεί να γίνει αγνοώντας τις γεωγραφικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες του ευρωπαϊκού Νότου και της νησιωτικής Ελλάδας.

Το κόστος στα νοικοκυριά και στην οικονομία

Η πρόταση της ΕΕ που συζητείται στις Βρυξέλλες προβλέπει την κατάργηση των ιστορικών φοροαπαλλαγών για τα καύσιμα στη ναυτιλία και την αεροπλοΐα. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, με εκτεταμένο νησιωτικό δίκτυο και κρίσιμη εξάρτηση από θαλάσσιες και αεροπορικές συνδέσεις, οι συνέπειες εκτιμάται ότι θα είναι άμεσες και αλυσιδωτές.

Το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (containers) από και προς τον Πειραιά, αλλά και οι εσωτερικές μεταφορές, θα αυξηθούν, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. Το διπλό χτύπημα σε τουρισμό και ναυτιλία ισοδυναμεί με άμεση απειλή για το ΑΕΠ της χώρας.

Η χθεσινή μάχη στο Ecofin πάντως, ήταν μόλις η αρχή. Η Αθήνα μπαίνει στη διαπραγμάτευση με στόχο να «αμβλύνει» τις πιο σκληρές πτυχές της πρότασης, διεκδικώντας πολυετείς περιόδους εξαίρεσης και την αναγνώριση των ειδικών γεωγραφικών συνθηκών.

Εκτός των άλλων, ένα ακόμα επιχείρημα του Κυριάκου Πιερρακάκη αφορά την τεχνολογική ετοιμότητα των κλάδων αυτών και ότι «εναλλακτικά καύσιμα» δεν υπάρχουν ακόμη για ακτοπλοΐα και αεροπλοΐα.

«Δεδομένου ότι τα εναλλακτικά καύσιμα δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί σε κλίμακα στους συγκεκριμένους τομείς, στηρίζουμε πλήρως την παράταση της δεκαετούς εξαίρεσης από τη φορολογία στους τομείς αυτούς», τόνισε ο υπουργός, υπογραμμίζοντας ότι χωρίς διαθέσιμες τεχνολογικές εναλλακτικές, η φορολόγηση θα αποτελέσει πλήγμα και όχι κίνητρο μετάβασης.

Σύμφωνα με ευρωπαϊκά κείμενα, η αναθεώρηση της Οδηγίας Ενεργειακής Φορολόγησης επιτρέπει στοχευμένες μειώσεις φόρων για θέρμανση/ηλεκτρισμό με κοινωνικά κριτήρια, και κατ' εξαίρεση πλήρη απαλλαγή για ευάλωτα νοικοκυριά για έως δέκα έτη. Η ελληνική πλευρά διεκδικεί την ίδια λογική για τις μεταφορές, όπου η εξάρτηση από πλοία και αεροπλάνα δεν αποτελούν επιλογή, αλλά γεωγραφική και κοινωνική αναγκαιότητα.