Ο απαξιωμένος εκπαιδευτικός: Η σιωπή της 5ης Οκτωβρίου και το καθρέφτισμα της κοινωνικής αλλοτρίωσης

Ο απαξιωμένος εκπαιδευτικός: Η σιωπή της 5ης Οκτωβρίου και το καθρέφτισμα της κοινωνικής αλλοτρίωσης 

Γιάννης Καλαϊτζίδης

Ανοιχτή επιστολή σε Δ.Ο.Ε, ΟΛΜΕ, Συλλόγους εκπαιδευτικών.

Την ώρα που αφιερώνονται μέρες, άρθρα και εκδηλώσεις για τα ζώα, η Παγκόσμια

Ημέρα Εκπαιδευτικού (5 Οκτωβρίου) πέρασε – για ακόμη μία χρονιά – στα ψιλά.

Καμία ουσιαστική αναφορά, καμία κεντρική δράση, κανένα ενδιαφέρον από την

Πολιτεία και, το πιο ανησυχητικό, καμία ουσιαστική φωνή από τους ίδιους τους

εκπαιδευτικούς. Πώς είναι δυνατόν να διεκδικούμε σεβασμό και αναγνώριση, όταν

δεν διεκδικούμε πρώτα τον ίδιο μας τον ρόλο;

Η απαξίωση ως εσωτερίκευση: Όταν ο δάσκαλος ξεχνά τον εαυτό του

Μήπως οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί έχουν αρχίσει να απαξιώνουν το έργο τους; Μήπως

η διαρκής υποβάθμιση του κλάδου, η έλλειψη στήριξης, οι εξοντωτικές συνθήκες

εργασίας και η απουσία κοινωνικής αναγνώρισης έχουν οδηγήσει σε μια βαθιά

αλλοτρίωση; Όταν ένας επαγγελματίας παύει να βλέπει νόημα στο έργο του και δεν

το υπερασπίζεται δημόσια, δεν φταίει μόνο το "σύστημα" – φταίει και η απώλεια της

συλλογικής φωνής, της πίστης και της πολιτικής συνείδησης του ίδιου του

λειτουργού.

Η κοινωνία ακολουθεί: Όταν δεν σε σέβεσαι, δεν σε σέβονται

Η κοινωνία, δυστυχώς ή ευτυχώς, αντιγράφει τις συμπεριφορές που βλέπει. Όταν οι

εκπαιδευτικοί δεν υψώνουν ανάστημα, όταν δεν επικοινωνούν το πολύτιμο έργο τους,

όταν δεν απαιτούν τον σεβασμό που τους αξίζει, τότε η κοινωνία απομακρύνεται. Το

εκπαιδευτικό επάγγελμα στην Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των χαμηλότερων σε

κοινωνικό γόητρο – κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Είναι αποτέλεσμα δεκαετιών

απαξίωσης, αλλά και συλλογικής σιωπής.

Ο μαθητοκεντρισμός ως εργαλείο αποπολιτικοποίησης

Για χρόνια, το αφήγημα του «πρώτα ο μαθητής» λειτούργησε ως εργαλείο

αποπροσανατολισμού. Φυσικά και ο μαθητής είναι στο επίκεντρο της παιδαγωγικής

διαδικασίας – αλλά με ποιους εκπαιδευτικούς; Υποβαθμισμένους; Εξαντλημένους;

Απογοητευμένους; Ο αυθεντικός μαθητοκεντρισμός προϋποθέτει έναν ισχυρό,

χειραφετημένο, αυτόνομο εκπαιδευτικό, που μπορεί να εμπνεύσει, να

δημιουργήσει, να καινοτομήσει. Η αναβάθμιση της εκπαίδευσης ξεκινά από τη

φροντίδα του εκπαιδευτικού, όχι από την εκμετάλλευσή του στο όνομα κάποιου

παιδαγωγικού "ιδεώδους".

Η ανάγκη για επαναχειραφέτηση

Η έξοδος από αυτόν τον φαύλο κύκλο δεν θα έρθει "άνωθεν". Ο εκπαιδευτικός

οφείλει να ξαναβρεί τον ρόλο του ως ενεργός πολίτης, ως διανοούμενος, ως

παιδαγωγός με συνείδηση αποστολής. Να απαιτήσει χώρο, φωνή, και ρόλο στην

κοινωνία. Να οργανωθεί συλλογικά, να διαμορφώσει προτάσεις πολιτικής, να

αρθρώσει δημόσιο λόγο. Να μιλήσει για τον εαυτό του, για το σχολείο, για την

κοινωνία.

Συμπέρασμα: Πρώτα ο εκπαιδευτικός

Αν πραγματικά θέλουμε ένα σχολείο με επίκεντρο τον μαθητή, πρέπει να

ξεκινήσουμε από τον χειραφετημένο εκπαιδευτικό. Αυτόν που πιστεύει στον ρόλο

του, που διεκδικεί το δικαίωμα να διδάσκει με όρους αξιοπρέπειας, που εμπνέει με το

παράδειγμά του.

Η Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικού ας μην είναι άλλη μία χαμένη ευκαιρία. Ας γίνει

αφορμή για επανεκκίνηση, αυτοκριτική και συλλογική διεκδίκηση. Το αξίζει ο

δάσκαλος, το έχει ανάγκη ο μαθητής, το απαιτεί η κοινωνία