Παπαγεωργίου: «Πείραμα ζωής και θανάτου στο Αιγαίο» – Το σχέδιο για τον Πρίνο προκαλεί τρόμο

Τη βαθιά του ανησυχία για τη σχεδιαζόμενη επένδυση αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) στο εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου εξέφρασε ο Πέτρος Παπαγεωργίου, μέλος του Διαρκούς Βουλευτηρίου της ΝΙΚΗΣ, σε ραδιοφωνική συνέντευξη που παραχώρησε σε τοπικό σταθμό. Σύμφωνα με τον ίδιο, η συγκεκριμένη τεχνολογική επιλογή ενέχει σοβαρούς περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κινδύνους, οι οποίοι δεν έχουν αποτιμηθεί επαρκώς, ενώ εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα του έργου.

Αναλύοντας τον τρόπο λειτουργίας του έργου, ο κ. Παπαγεωργίου εξήγησε πως το διοξείδιο του άνθρακα πρόκειται να συλλέγεται από βαριές βιομηχανικές μονάδες, όπως εργοστάσια τσιμέντου και χαλυβουργίες. Στη συνέχεια θα υγροποιείται, θα μεταφέρεται με πλοία στο λιμάνι της Καβάλας και μέσω υποθαλάσσιου αγωγού θα διοχετεύεται σε μεγάλα βάθη μέσα στα παλιά γεωτρημένα πετρελαϊκά πηγάδια του Πρίνου, όπου θεωρείται ότι θα παραμένει παγιδευμένο. Το έργο έχει δύο φάσεις: η πρώτη, πιλοτική, θα ξεκινήσει το 2026 και προβλέπει την αποθήκευση 1 εκατομμυρίου τόνων CO₂ τον χρόνο, ενώ η δεύτερη φάση θα αυξήσει τη χωρητικότητα στα 3 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Η συνολική προβλεπόμενη χωρητικότητα είναι 66 εκατομμύρια τόνοι έως το 2050.

Ο κ. Παπαγεωργίου τόνισε ότι παρότι η παραπάνω ποσότητα φαίνεται μεγάλη, είναι στην πραγματικότητα περιορισμένη σε σχέση με τις ανάγκες μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών. Επιπλέον, δεν αποκλείεται η εισαγωγή CO₂ από άλλες χώρες, με κίνδυνο να επιβαρυνθεί η Ελλάδα με «ξένες» περιβαλλοντικές ευθύνες. Εξέφρασε επίσης επιφυλάξεις για το κατά πόσο τα πηγάδια του Πρίνου έχουν πλήρως εκκενωθεί από πετρέλαιο, κάτι που απαιτείται για την πλήρη αξιοποίησή τους ως αποθηκευτικοί χώροι.

Με βάση τα διεθνή κριτήρια για την ασφάλεια τέτοιων έργων, ο κ. Παπαγεωργίου ανέφερε ότι απαιτείται μεγάλη απόσταση από κατοικημένες περιοχές, απουσία σεισμικής δραστηριότητας και ύπαρξη στεγανών γεωλογικών στρωμάτων. Στην περίπτωση του Πρίνου, όπως υποστήριξε, κανένα από τα παραπάνω δεν πληρείται: η περιοχή είναι σε μικρή απόσταση από κατοικίες, το Άγιον Όρος –το οποίο είναι μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς και ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000– βρίσκεται σε κοντινή ακτίνα, ενώ η σεισμικότητα της περιοχής, με εγγύτητα στο ρήγμα της Ανατολίας, αποτελεί μόνιμο και απρόβλεπτο παράγοντα αστάθειας.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στους πιθανούς κινδύνους διαρροής του διοξειδίου. Αν και το CO₂ δεν είναι τοξικό, είναι ασφυκτικό: σε περίπτωση μαζικής διαρροής, μπορεί να προκαλέσει θανάτους ανθρώπων και ζώων, ενώ επιβαρύνει και το υδάτινο περιβάλλον. «Αν μπει στον υδροφόρο ορίζοντα, οξινίζει το νερό, δηλαδή φανταστείτε να ποτίζουμε τις ελιές μας με γκαζόζα», είπε χαρακτηριστικά. Υπογράμμισε, επίσης, ότι το διοξείδιο είναι υγροποιημένο σε υψηλή πίεση και με οποιαδήποτε αστοχία ή σεισμό μπορεί να αεριοποιηθεί βίαια και να διαφύγει, με συνέπειες στο φυσικό και οικιστικό περιβάλλον.

Αναφερόμενος στο σκέλος της τεχνικής αξιοπιστίας του έργου, έθιξε το θέμα της πολυφωνίας στον επιστημονικό κόσμο, λέγοντας πως οι απόψεις διαφέρουν και δεν είναι πάντα απαλλαγμένες από επιρροές. Ανέφερε πως σε άλλες περιπτώσεις, όπως στην εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική, έχει καταγραφεί το φαινόμενο «ευνοϊκών γνωματεύσεων» από επιστημονικούς φορείς λόγω επιχειρηματικών πιέσεων. «Δεν έχω αποδείξεις, αλλά δεν μπορώ να μην προβληματιστώ όταν βλέπω επιστήμονες να λένε το εντελώς αντίθετο από άλλους συναδέλφους τους», τόνισε, σχολιάζοντας και τη στάση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ανατολικής Μακεδονίας που έχει ταχθεί υπέρ του έργου.

Παράλληλα, ο κ. Παπαγεωργίου επισήμανε ότι η τεχνολογία αυτή είναι ενεργοβόρα, αφού απαιτεί τεράστια ποσά ενέργειας για την υγροποίηση και μεταφορά του CO₂, κάτι που μειώνει το καθαρό περιβαλλοντικό όφελος. «Προσπαθούμε να σώσουμε το περιβάλλον παράγοντας επιπλέον CO₂ για να θάψουμε το CO₂. Είναι φαύλος κύκλος», σημείωσε με έμφαση.

Ο ίδιος τόνισε ότι διεθνώς υπάρχει περιορισμένη εμπειρία με τέτοια έργα. Χώρες όπως αυτές της Βαλτικής απαγορεύουν τέτοιες αποθηκεύσεις λόγω κινδύνων, ενώ στην Ελλάδα, όπως είπε, «είμαστε για άλλη μια φορά πειραματόζωα». Ακόμη, υποστήριξε ότι η περιβαλλοντική μελέτη του έργου από την εταιρεία που το προωθεί δεν συμμορφώνεται πλήρως με τις κατευθύνσεις του Center for International Environmental Law (CIEL), αφήνοντας κενά στην προστασία της φύσης και των κατοίκων.

Ερωτηθείς για το εάν μπορεί το έργο να ανακοπεί νομικά, υποστήριξε ότι υπάρχουν διεθνείς συνθήκες όπως το Πρωτόκολλο της Βαρκελώνης και η Συμφωνία του Λονδίνου, καθώς και τροποποιήσεις αυτών, που επιδέχονται νομικής ερμηνείας. Δήλωσε ότι η ΝΙΚΗ εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα και κινείται ήδη για να αναζητήσει νομικές οδούς αμφισβήτησης της επένδυσης, προκειμένου – όπως είπε – να προστατευτεί ο τοπικός πληθυσμός και το περιβάλλον.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στους κινδύνους για την οικονομική ζωή της περιοχής. «Η Θάσος είναι τουριστικός προορισμός. Μια διαρροή ή ακόμη και η φήμη για διαρροή, μπορεί να καταστρέψει τον τουρισμό της περιοχής. Δεν είναι κινδυνολογία, είναι απτή πραγματικότητα», δήλωσε. Επισήμανε τέλος ότι ακόμη και αν όλα πάνε σύμφωνα με τις προβλέψεις, το κόστος παρακολούθησης του έργου (monitoring) μετά τα πρώτα 25 χρόνια θα περάσει στους ώμους των φορολογούμενων.

Κλείνοντας τη συνέντευξη, ο κ. Παπαγεωργίου επανέλαβε πως δεν προσπαθεί να τρομοκρατήσει, αλλά να ενημερώσει υπεύθυνα. «Ο κόσμος πρέπει να ακούει και να ζυγίζει. Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια σε πιθανούς κινδύνους. Χρειάζεται σοβαρότητα, επιστημονική ακεραιότητα και προσήλωση στη διεθνή νομοθεσία. Δεν μπορούμε να παίζουμε με το περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων».