Ποιος φταίει για την «παύση πληρωμών» στους αγρότες;

«Κάνουμε ό,τι μπορούμε να στηρίξουμε τους αγρότες με κάθε τρόπο, αλλά χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η ροή των ευρωπαϊκών πόρων», είπε προχθές Τρίτη, ημέρα των αγροτικών κινητοποιήσεων, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας, ανακοινώνοντας (ακόμα ένα) νέο χρονοδιάγραμμα καταβολής επιδοτήσεων και αποζημιώσεων που σπρώχνει τις πληρωμές προς το τέλος του έτους.

«Η προσπάθειά μας επικεντρώνεται στη διασφάλιση της αξιοπιστίας της χώρας έναντι των ευρωπαϊκών θεσμών, στη διαφάνεια στη διαχείριση των ενισχύσεων», είπε και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, που έχει αναλάβει ρόλο επιτηρητή και στο ΥΠΑΑΤ.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο επίτροπος Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν ήταν στην Αθήνα. Στις κοινές δηλώσεις που ακολούθησαν τις συναντήσεις που είχε διαδοχικά με Χατζηδάκη, Τσιάρα και Μητσοτάκη η ασάφεια ως προς το ποιου ευθύνη είναι η καθυστέρηση των πληρωμών στους εξαγριωμένους αγρότες και κτηνοτρόφους ήταν ο κοινός τόπος τους: «Η ελληνική κυβέρνηση προχωρεί με αποφασιστικά βήματα στην υλοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών, μεταξύ των οποίων η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει τις προσπάθειες και τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, ιδίως τους τελευταίους μήνες, συμπεριλαμβανομένου του νέου Σχεδίου Δράσης, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή καταβολή των ενισχύσεων από τις ελληνικές αρχές, το οποίο η Επιτροπή αξιολογεί επί του παρόντος. Ο καλύτερος τρόπος αποφυγής δημοσιονομικών διορθώσεων είναι ο πλήρης σεβασμός του δικαίου της Ε.Ε.».

Εν ολίγοις, παρότι την Τρίτη αναγκάστηκε να δώσει στους εκπροσώπους των αγροτών χρονοδιάγραμμα για κάποιες πληρωμές εντός του Νοεμβρίου, η κυβέρνηση σε γενικές γραμμές συντηρεί την άκρως παραπλανητική, αν όχι και εντελώς ψευδή εικόνα ότι για την παύση πληρωμών προς αγρότες και κτηνοτρόφους φταίει η Κομισιόν και οι έλεγχοι των ευρωπαϊκών θεσμών -Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, OLAF κ.ά.- στον μηχανισμό διαχείρισης των πόρων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Τα δεδομένα και το ρεπορτάζ της «Εφ.Συν.» σε Βρυξέλλες και Αθήνα, όμως, διαψεύδουν με πολλούς τρόπους τους ρητούς και υπόρρητους ισχυρισμούς της κυβέρνησης:

1. Το «πρωτόκολλο» πληρωμών προς τους δικαιούχους αγρότες και κτηνοτρόφους που εφαρμόζει από ιδρύσεώς του ο ΟΠΕΚΕΠΕ προβλέπει ότι, αφού ελεγχθούν (δειγματοληπτικά) οι αιτήσεις επιδότησης, δίνεται εντολή πληρωμής κάθε δικαιούχου με χρήματα που η ελληνική διοίκηση αντλεί ως δανεισμό (πιστωτική γραμμή) από την Τράπεζα Πειραιώς, ως «διάδοχο» της Αγροτικής που πριν από τη διάσπαση και το ξεπούλημά της έκανε την ίδια δουλειά. Μετά τις πληρωμές, ο ΟΠΕΚΕΠΕ υποβάλλει τις δηλώσεις δαπανών που έχει κάνει στις αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε. (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων και Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης), οι οποίες καταβάλλουν τα αντίστοιχα χρήματα στην ελληνική πλευρά. Αρα, η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να πληρώσει τις ήδη καθυστερημένες ενισχύσεις εδώ και τώρα.

2. Οι έλεγχοι της Ε.Ε. δεν είναι προληπτικοί αλλά κατασταλτικοί. Που σημαίνει ότι αν οι δικές της ελεγκτικές υπηρεσίες ή οι ελεγκτές του ίδιου του ΟΠΕΚΕΠΕ διαπιστώσουν ότι παράνομα ή παράτυπα καταβλήθηκαν επιδοτήσεις σε μη δικαιούχους ή ποσά μεγαλύτερα από αυτά που δικαιούνται, η Ε.Ε. επιβάλλει τις λεγόμενες «δημοσιονομικές διορθώσεις». Δηλαδή αφαιρεί τα αντίστοιχα ποσά από τα χρήματα της ΚΑΠ που δικαιούται η χώρα. Αυτό συνέβη με την εκτελεστική απόφαση της Ε.Ε. τον περασμένο Ιούνιο που επέβαλε «πρόστιμο» 415 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα, το ίδιο συνέβη με τις δέκα συνολικά εκτελεστικές αποφάσεις με τις οποίες κόπηκαν χρηματοδοτήσεις 1 δισ. ευρώ από την Ελλάδα σε πέντε χρόνια (βλέπε «Εφ.Συν.», 29/7/2025, «Χάθηκε 1 δισ. σε 5 χρόνια από τα γεωργικά ταμεία»).

3. Οταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη, διά του ΥΠΑΑΤ, υπέβαλε την τελευταία στιγμή το αναθεωρημένο σχέδιο δράσης (action plan) για τις αλλαγές στο σύστημα και στα κριτήρια υποβολής και επιλογής αγροτικών επιδοτήσεων (δηλώσεις ΟΣΔΕ), στις 4/11, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε την παραλαβή, είπε ότι θέλει δύο μήνες να το αξιολογήσει και διαβεβαίωσε ότι ο έλεγχος «δεν επηρεάζει τη διαδικασία πληρωμών». Δηλαδή, η ελληνική κυβέρνηση μπορούσε να προχωρήσει στην καταβολή της βασικής ενίσχυσης και άλλων ειδικών επιδοτήσεων.

4. Η απορρόφηση του ΟΠΕΚΕΠΕ από την ΑΑΔΕ που μονομερώς, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση της Κομισιόν και των υπηρεσιών της που πιστοποιούν κάθε εθνικό οργανισμό ο οποίος αναλαμβάνει την παραλαβή, τον έλεγχο και την πληρωμή των επιδοτήσεων, αποφάσισε η κυβέρνηση, επίσης δεν επηρεάζει, από πλευράς Βρυξελλών, τις πληρωμές των αγροτών. Πέντε και πλέον μήνες μετά την εξαγγελία του πρωθυπουργού ότι θα καταργήσει τον «σάπιο και διεφθαρμένο ΟΠΕΚΕΠΕ» -αν και κανείς δεν έχει αμφιβολία πλέον ότι το… πλεόνασμα σήψης το πρόσθεσε η γαλάζια διακυβέρνηση- η Κομισιόν δεν έχει πάρει κείμενο τελικής ρύθμισης (ένα δεύτερο action plan) για να διαπιστώσει αν η ΑΑΔΕ που θα «καταπιεί» τον ΟΠΕΚΕΠΕ είναι κατάλληλη για τη διαπίστευση. Ωστόσο, στελέχη της υπογραμμίζουν ότι καταληκτική ημερομηνία γι’ αυτό είναι η 12η Μαρτίου 2026. Αρα, μέχρι τότε ο μεν ΟΠΕΚΕΠΕ παραμένει η «πύλη» επικοινωνίας με την Ελλάδα, η δε ελληνική κυβέρνηση πρέπει να έχει φέρει την τελική ρύθμιση και να έχει υποβάλει το οργανόγραμμα του οργανισμού που θα «τρέχει» τις αιτήσεις και τις πληρωμές. Θα προλάβει η κυβέρνηση ή θα διακινδυνεύσει μια οριστική «παύση πληρωμών» προς αγρότες, κτηνοτρόφους, αλιείς, μελισσοκόμους;

5. Το μόνο ειλικρινές στις παραπλανητικές αναφορές των κυβερνητικών στελεχών είναι ότι το βασικό τους πρόβλημα είναι «η διασφάλιση της αξιοπιστίας της χώρας έναντι των ευρωπαϊκών θεσμών». Αμφίβολο αν θα το πετύχουν, μια και οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι ο οργανισμός καταπολέμησης της απάτης, ο OLAF, που έκανε την εμφάνισή του στον ΟΠΕΚΕΠΕ, δεν περιορίζεται στους ετήσιους ελέγχους ρουτίνας, αλλά ξεσκονίζει όλες τις πληρωμές από το 2020 και μετά. Ας ελπίσουμε ότι τα αποτελέσματα των ερευνών του δεν θα οδηγήσουν σε πλήρες πάγωμα πληρωμών από την ΚΑΠ.

Από πλευράς Κομισιόν, πάντως, τονίζεται ότι πρόθεση της Ε.Ε. είναι η συνεργασία και η συνεχής ροή χρημάτων στους τίμιους αγρότες, γι’ αυτό αντιμετωπίζουν την υπόθεση των σκανδάλων του ΟΠΕΚΕΠΕ ως business as usual. Οι αιτήσεις συνεχίζουν να στέλνονται στις Βρυξέλλες, η Κομισιόν συνεχίζει να καταβάλλει τα ποσά που αιτούνται και από τους ελέγχους θα φανεί αν χρειαστεί διόρθωση. Πάντως, διευκρινίζεται ότι οι διορθώσεις αυτές δεν αφορούν τους ίδιους τους αγρότες (οι οποίοι θα πρέπει να έχουν πληρωθεί πρώτα από την Αθήνα), αλλά την Ελλάδα ως κράτος-μέλος, αφού η Επιτροπή συνδιαλέγεται μόνο με τον διαπιστευμένο φορέα της χώρας, εν προκειμένω τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Από εκεί και πέρα, οι παράλληλες έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και του OLAF είναι σε πλήρη εξέλιξη.

*πηγή: efsyn.gr - από την έντυπη έκδοση της "Εφημερίδας των Συντακτών" - ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ