Restart μετά από 13 χρόνια για τον αγωγό πετρελαίου Θεσσαλονίκης – Σκοπίων

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΤΖΑΝΝΕ

Μετά από 13 χρόνια αδράνειας, ο αγωγός αργού πετρελαίου που συνδέει τα διυλιστήρια της Θεσσαλονίκης με εκείνα των Σκοπίων πρόκειται να επανέλθει σε πλήρη λειτουργία, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή ενεργειακής συνεργασίας στα Βαλκάνια.

Ο αγωγός, που κατασκευάστηκε πριν από περίπου δύο δεκαετίες, σταμάτησε να λειτουργεί το 2012, όταν αποφασίστηκε η διακοπή της ροής αργού πετρελαίου προς τη γειτονική χώρα και η μετατροπή του σε τερματικό σημείο. Έκτοτε παρέμενε ανενεργός, με την Helleniq Energy (πρώην Ελληνικά Πετρέλαια) να καταβάλλει συστηματικές προσπάθειες για την επαναλειτουργία του.

Αν και η προοπτική επανενεργοποίησης συζητείται εδώ και καιρό, οι εξελίξεις επιταχύνθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες. Όπως επιβεβαίωσε χθες ο διευθύνων σύμβουλος της Helleniq Energy, Ανδρέας Σιάμισιης, η εταιρεία έχει ήδη λάβει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις από τις αρχές της Βόρειας Μακεδονίας, γεγονός που δίνει ουσιαστικά το «πράσινο φως» για το restart του έργου.

Η ιστορία

Ο πετρελαιαγωγός μήκους 213 χιλιομέτρων κατασκευάστηκε το 2002 για να συνδέσει τα διυλιστήρια της Θεσσαλονίκης με το διυλιστήριο της ΟΚΤΑ στα Σκόπια, ιδιοκτησίας της Helleniq Energy. Η λειτουργία του διακόπηκε το 2013, όταν τα τότε Ελληνικά Πετρέλαια αποφάσισαν να αναστείλουν τη δραστηριότητα του διυλιστηρίου στη γειτονική χώρα, κρίνοντάς την οικονομικά ασύμφορη.

Αντί για τη μεταφορά αργού πετρελαίου, η εταιρεία αποφάσισε να αξιοποιήσει τις εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ ως κόμβο αποθήκευσης και εφοδιασμού των Δυτικών Βαλκανίων με πετρελαιοειδή. Ο νέος σχεδιασμός της Helleniq Energy προέβλεπε την αναβάθμιση και αλλαγή χρήσης του αγωγού, ώστε να μεταφέρει έτοιμα προϊόντα διύλισης αντί για αργό πετρέλαιο. Παρά τις επενδύσεις εκσυγχρονισμού που πραγματοποιήθηκαν, η επανεκκίνηση καθυστέρησε για χρόνια λόγω της εκκρεμότητας στην αδειοδότηση αλλαγής χρήσης, η οποία πλέον έχει ξεπεραστεί.

Από το 2020 υπήρξε αυξημένη κινητικότητα για την επαναλειτουργία του έργου, ωστόσο η διαδικασία κόλλησε στις αποζημιώσεις που διεκδικούσε η Helleniq Energy από τη Βόρεια Μακεδονία, για αθέτηση των συμβατικών της υποχρεώσεων ως προς την αγορά τουλάχιστον 500.000 τόνων πετρελαίου ετησίως την περίοδο 2008–2011. Το ποσό των απαιτήσεων είχε εκτιμηθεί στα 32 εκατ. ευρώ.

Η υπόθεση οδηγήθηκε στο Διαιτητικό Δικαστήριο, το οποίο δικαίωσε την ελληνική εταιρεία.

Γεωπολιτική διάσταση

Η επαναλειτουργία του αγωγού της ΟΚΤΑ αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε μια περίοδο όπου οι ευρωπαϊκές αγορές απομακρύνονται από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και αναζητούν νέες, αξιόπιστες ενεργειακές οδούς. Η κίνηση αυτή ενισχύει τον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου στα Βαλκάνια, προσφέροντας στη γειτονική χώρα μια σταθερή και οικονομικότερη πηγή εφοδιασμού. Παράλληλα, συμβάλλει στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της περιοχής από τη Ρωσία και προωθεί την περιφερειακή συνεργασία.

Η Helleniq Energy ανεβάζει στροφές στον τομέα των υδρογονανθράκων μετά και τις πρόσφατες συμφωνίες με τις αμερικανικές Chevron και ExxonMobil, που, εφόσον υπάρξουν ανακαλύψεις, μπορούν να εξασφαλίσουν στην Ελλάδα εθνικό πλούτο αλλά και μεγαλύτερη ενεργειακή αυτονομία.

Ο Ανδρέας Σιάμισιης, μιλώντας στο συνέδριο του Athens Investment Forum, απέδωσε την επιτυχία των συμφωνιών σε τρεις παράγοντες: την ύπαρξη πολιτικής προβλεψιμότητας και σταθερότητας, τον σωστό στρατηγικό προσανατολισμό των εταιρειών και τις προοπτικές ανάπτυξης που δημιουργούν κλίμα αισιοδοξίας. Όπως ανέφερε, η συμφωνία με τη Chevron έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και για εθνικούς λόγους.

newmoney.gr