close search results icon

Σίρις Κουλκάρνι για το μέλλον της δημοσιογραφίας: Να γίνουν οι πολίτες μέρος της δουλειάς μας

Ο Σίρις Κουλκάρνι (Shirish Kulkarni), πηγαίνει κόντρα στον γενικό πεσιμισμό και μιλάει με μεγάλο ενθουσιασμό για το μέλλον της δημοσιογραφίας.

Με 25 χρόνια εμπειρίας σε μεγάλους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς της Μεγάλης Βρετανίας, μεταξύ των οποίων το ΙΤΝ και το Sky και σημαντικές επιτυχίες στον χώρο της ερευνητικής δημοσιογραφίας, όπως η αποκάλυψη του σκανδάλου για τις συντάξεις της βρετανικής χαλυβουργίας, ο Σίρις Κουλκάρνι (Shirish Kulkarni), πηγαίνει κόντρα στον γενικό πεσιμισμό και μιλάει με μεγάλο ενθουσιασμό για το μέλλον της δημοσιογραφίας. Σε αυτό συνέβαλε το ότι προσεγγίζει την είδηση με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που είχε μάθει στα newsroom των μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων, τα οποία και εγκατέλειψε εδώ και μερικά χρόνια για να επιστρέψει στην πατρίδα του την Ουαλία. Εκεί, από τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, το Σουόνσι, συντονίζει την πρωτοβουλία People’s Newsroom (Αίθουσα Σύνταξης των Πολιτών) του Bureau of Investigative Journalism, που αποτελεί ίσως την κορυφαία ομάδα ερευνητικής δημοσιογραφίας στη Βρετανία. Φιλοδοξία του είναι να εμπλέξει τις τοπικές κοινότητες, τις νέες γενιές και τις μειονότητες στη συζήτηση για τον επαναπροσδιορισμό της δημοσιογραφίας και την εφαρμογή καινοτομιών στο επάγγελμα που αλλάζει πιο γρήγορα από ποτέ.

Στις 6 Οκτωβρίου ο Κουλκάρνι θα συμμετάσχει στη συζήτηση με θέμα «Χρειαζόμαστε ακόμη τη δημοσιογραφία;» στο πλαίσιο της Διεθνούς Εβδομάδας Δημοσιογραφίας που διοργανώνει το iMEdD στο Ωδείο Αθηνών.

-Παγκοσμίως, η δημοσιογραφία βιώνει μια μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης από το κοινό. Οι έρευνες δείχνουν πως οι πολίτες εμπιστεύονται τους δημοσιογράφους ολοένα και λιγότερο. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;

Οι άνθρωποι σήμερα έχουν πολύ μεγαλύτερη πρόσβαση στην πληροφορία απ’ ό,τι είχαν 20 χρόνια νωρίτερα, εξαιτίας του διαδικτύου φυσικά. Το μονοπώλιο των εφημερίδων και των -συγκεκριμένης λογικής- τηλεοπτικών προγραμμάτων ανήκουν οριστικά στο παρελθόν. Αυτό, από πολλές απόψεις, μάς έκανε καλό. Πια, δεν μας απασχολεί η ελλιπής πρόσβαση στην πληροφορία αλλά το αν οι πολλές πληροφορίες είναι αξιόπιστες. Η απάντηση είναι πως μεγάλο μέρος τους συνεχίζει να προέρχεται από έναν δημοσιογραφικό κόσμο που είναι μέρος του κατεστημένου.

-Πώς μπορούμε να το διορθώσουμε αυτό;

Η απάντηση είναι προφανής, απλώς είναι δύσκολο στους ανθρώπους των media να τη χωνέψουν. Για να μας εμπιστευτούν ξανά οι πολίτες, πρέπει να γίνουν μέρος της δουλειάς μας. Μέρος της διαδικασίας, για την ακρίβεια. Αν ρωτήσεις τους ίδιους τους αναγνώστες ποιες ιστορίες εκεί έξω είναι σημαντικές θα πάρεις πολύ διαφορετικές απαντήσεις από αυτές που δίνουμε οι δημοσιογράφοι. Στο Bureau of Journalism ζητάμε ανά τακτά διαστήματα από το κοινό, να μας προτείνουν ρεπορτάζ. Πέρυσι, κάναμε τρία τέτοια ρεπορτάζ και έσπασαν ρεκόρ αναγνωσιμότητας ενώ άνοιξαν και έναν διαρκή διάλογο με το κοινό.

-Η απάντηση είναι λοιπόν πιο ανοιχτά δημοσιογραφικά ραντάρ;

Αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να δεσμευτούμε με τους πολίτες στην πράξη. Να μπούμε μέσα στις κοινότητες, να ακούσουμε υπομονετικά τις ιστορίες τους, χωρίς να τους κατευθύνουμε για να πάρουμε αυτά τα συγκεκριμένα που εξ’ αρχής θέλουμε. Να τους βάλουμε «μέσα» στο ρεπορτάζ. Αν τους αφήσουμε να κάνουν αυτοί τις ερωτήσεις σε έναν συμπολίτη τους μέσα στην κοινότητα θα δούμε ότι ρωτούν πολύ πιο εύστοχα πράγματα από εμάς.

1-sfmKf.jpg

-Όλα αυτά που περιγράφετε πάντως δεν είναι «ιδέες» των δημοσιογράφων αλλά μια κουλτούρα που έχει παγιωθεί.

Συμφωνώ. Ούτε και είναι δική τους επιλογή η σύνθεση των newsrooms που επίσης πρέπει να αλλάξει. Πρέπει περισσότεροι έγχρωμοι άνθρωποι να αποκτήσουν μια θέση στην αίθουσα σύνταξης. Κι ακόμα, άνθρωποι διαφορετικών θρησκειών, μέλη της LGBTQ κοινότητας, ΑμεΑ, μητέρες – οι οποίες επίσης συναντούν εμπόδια στην δημοσιογραφία -, όλοι και όλες αυτοί πρέπει να εκπροσωπούνται στα newsrooms. Μόνο έτσι μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι υπάρχουν όλες οι οπτικές στα σημαντικά ζητήματα, από την εκπαίδευση και την υγεία μέχρι το έγκλημα.

-Ένα από τα βασικά προβλήματα της διαδικτυακής δημοσιογραφίας σήμερα είναι η θυσία της εγκυρότητας για χάρη της ταχύτητας. Αυτό πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;

Έχοντας δουλέψει στο Sky News επί 15 χρόνια μπορώ καταρχήν να πω ότι οι άνθρωποι δεν νοιάζονται τόσο πολύ για τις ειδήσεις και για τις «έκτακτες ειδήσεις» όσο εμείς οι δημοσιογράφοι, οι οποίοι πραγματικά καιγόμαστε για έκτακτα δελτία. Οι πολίτες θέλουν πάνω από όλα να καταλάβουν τι συμβαίνει. Το να παίρνουν ασταμάτητα ειδοποιήσεις στις συσκευές τους τούς μπερδεύει περισσότερο. Θα λάβουν φυσικά αυτές τις ειδοποιήσεις, με τον ίδιο τρόπο που σκρολάρουν στο twitter τους γιατί όλο αυτό ενεργοποιεί το μαγικό κουμπί της ντοπαμίνης. Θα τους δημιουργηθεί όμως και ένα άγχος, όπως φυσικά άγχος δημιουργείται και στους ίδιους τους δημοσιογράφους. Στο τέλος, το κοινό αρχίζει να αποφεύγει τις ειδήσεις.

Θέλω να πω πως ακόμα και αν εμείς δεν θέλουμε να το πιστέψουμε, οι πολίτες θέλουν περισσότερο περιεχόμενο. Θέλουν να ξέρουν πώς φτάσαμε ως εδώ και όχι τι συμβαίνει κάθε δευτερόλεπτο που περνάει. Πολλές φορές δεν καταλαβαίνουμε το περιεχόμενο ούτε εμείς οι ίδιοι γιατί είμαστε πολύ απασχολημένοι με το κυνήγι της είδησης. Το ερώτημα είναι λοιπόν, για να επιστρέψουμε και στην αρχική ερώτηση, αν όλες αυτές οι πληροφορίες με τις οποίες βομβαρδίζουμε το κοινό, έχουν φέρει τη δημοσιογραφία σε καλύτερη θέση από αυτήν που βρισκόταν πριν δέκα χρόνια. Η απάντηση είναι προφανώς αρνητική.

-Οι περισσότεροι δημοσιογράφοι στον κόσμο είναι συνηθισμένοι σε αυτό το στερεότυπο που αποκαλείται «ο μοναχικός λύκος», ο ρεπόρτερ δηλαδή που ερευνά χωρίς τη βοήθεια κανενός. Όμως, όπως λέτε και εσείς, τα τελευταία χρόνια ανθίζει ένα νέο είδος πιο συνεργατικής δημοσιογραφίας. Ποια είναι η εμπειρία σας από αυτό;

Ήμουν και εγώ κάποτε ένας «μοναχικός λύκος». Πριν από κάποιο καιρό αποκάλυψα ένα σκάνδαλο που ακόμα απασχολεί τη βρετανική κοινωνία, το σκάνδαλο για τις συντάξεις των εργατών σε μια μεγάλη χαλυβουργία. Για μεγάλο διάστημα, ήμουν μόνος μου. Στο τέλος μάλιστα βραβεύτηκα γι’ αυτά τα ρεπορτάζ. Όμως, η αλήθεια είναι πως ο μοναχικός επιτυχημένος λύκος δεν μπορεί ποτέ να είναι όσο αποδοτικός είναι μια ομάδα. Γι’ αυτό πια βλέπουμε μεγάλα μέσα να συνεργάζονται μεταξύ τους για μεγάλα θέματα, και δεν το κάνουν για οικονομικούς λόγους μόνον. Και έτσι, βλέπουμε την αριστερού προσανατολισμού Daily Mirror να συνεργάζεται με το ITV News. Πριν πέντε χρόνια, κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο. Αυτές οι συνεργασίες αποκαθιστούν και την εμπιστοσύνη του κοινού, ειδικά αν τα συνεργαζόμενα μέσα είναι ανομοιογενή μεταξύ τους όσον αφορά την πολιτική τους ταυτότητα.

Οι ημέρες του δημοσιογράφου «μοναχικού λύκου» έχουν τελειώσει. Οι δημοσιογράφοι πρέπει πια να σταματήσουν να δίνουν τόση προσοχή στον εαυτό τους και να θυμηθούν γιατί έγιναν εξ’ αρχής δημοσιογράφοι. Το να τραβήξουν την προσοχή από τον εαυτό τους, σημαίνει να τραβήξουν την προσοχή και από τον μικρόκοσμο όπου ζουν. Δεν θα ξεχάσω την περίοδο που δούλευα στο Sky, τι συνέβαινε κάθε φορά που στην πρωινή σύσκεψη πρότεινα μια ιστορία από την Ουαλία. Όλοι με κοιτούσαν σαν να είμαι εξωγήινος. Και όμως – η Ουαλία είναι χώρα της Αγγλίας την οποία υποτίθεται ότι το Sky πρέπει να καλύπτει. Δεν είναι λοιπόν λογικό να μην μας εμπιστεύεται το κοινό;

2-FktJS.jpg

-Ένα από τα ζητήματα που σας ενδιαφέρουν είναι και η τεχνητή νοημοσύνη. Πιστεύετε ότι είναι εργαλείο ή απειλή για τη δουλειά των δημοσιογράφων;

Νομίζω ξεκάθαρα πως είναι ευκαιρία. Όχι ότι δεν υπάρχουν ανησυχίες. Θα πρέπει να είμαστε απόλυτα διαφανείς στο πώς την χρησιμοποιούμε. Κανείς δεν λέει άλλωστε ότι θα έρθει η τεχνητή νοημοσύνη και θα γράφει πλήρεις έρευνες 3.000 λέξεων. Αυτό που θέλουμε είναι να γράφει τις ειδήσεις που έχουν πολύ συγκεκριμένο φορμάτ – όπως τα αθλητικά νέα της ημέρας ή τις ειδήσεις για την αγορά ακινήτων. Στη Βρετανία αυτό ήδη συμβαίνει, και εφαρμόστηκε πρόσφατα και στα αποτελέσματα των εκλογών. Αυτό δίνει έτσι στους δημοσιογράφους τον χώρο και τον χρόνο να ασχοληθούν με ενδιαφέροντα πράγματα.

πηγή: kathimerini.gr



ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

ΣΧΟΛΙΑ