Στον απόηχο της εθνικής επετείου: Μνήμη, ευθύνες και επιλογές σήμερα

Βρισκόμαστε στον απόηχο της εθνικής επετείου του ΟΧΙ. Οι εκδηλώσεις, οι

σχολικές γιορτές και οι παρελάσεις ολοκληρώθηκαν και, όπως συμβαίνει

συνήθως, η ημέρα αυτή θα ξεχαστεί μέχρι τον επόμενο χρόνο. Και τι μένει;

Τα τελευταία χρόνια, αρκετοί μαθητές, ακόμη κι αν έχουν ακούσει δεκάδες

φορές την ερώτηση «τι γιορτάζουμε;», δυσκολεύονται να απαντήσουν. Η

πληροφορία δεν αφομοιώνεται εύκολα. Στα σχολεία, οι επετειακές

εκδηλώσεις βιώνονται αρκετές φορές ως «υποχρέωση» και όχι ως βίωμα.

Είναι φυσικό: όσο απομακρυνόμαστε χρονικά από τα ιστορικά γεγονότα, τόσο

οι νέες γενιές τα νιώθουν πιο μακρινά.

Παρόλα αυτά, δεν είναι όλα απαισιόδοξα. Υπήρξε φέτος μια εικόνα η οποία

μας απέδειξε ότι υπάρχει ακόμα φως, ότι η ελπίδα δε χάθηκε: Οι μαθητές στη

Θεσσαλονίκη παρέλασαν περήφανα, κάτω από καταρρακτώδη βροχή. Μια

πράξη που απέδειξε πως το νόημα της ημέρας δεν έχει σβήσει από τις καρδιές

όλων των νέων μας.

Την ίδια στιγμή, όμως, διαπιστώσαμε, μετά λύπης, ότι στην τηλεόραση

(κρατικά και ιδιωτικά κανάλια) αφιερώθηκε ελάχιστος έως καθόλου χρόνος

στην επέτειο. Αυτό βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με παλαιότερα χρόνια, όταν

τέτοια αφιερώματα σφράγιζαν αυτές τις ημέρες. Δεν μας εκπλήσσει, βέβαια:

το τι επιλέγεται να προβληθεί σήμερα στα μέσα έχει άλλες προτεραιότητες.

Το ερώτημα, όμως, εν προκειμένω,δεν είναι τι κάνουν εκείνοι.

Το ερώτημα είναι: εμείς, ως γονείς και εκπαιδευτικοί, τι κάνουμε;

Καταρχάς, οφείλουμε να αντιληφθούμε το μερίδιο της ευθύνης, η οποία μας

αναλογεί. Έπειτα, να κατανοήσουμε ότι οι εθνικές επέτειοι δεν είναι

μουσειακά εκθέματα. Δεν αρκεί μια ανασκόπηση ιστορικών γεγονότων. Το

κλειδί για να ανοίξουμε την πόρτα, η οποία ονομάζεται μνήμη, είναι η

συναισθηματική σύνδεση. Αυτό λείπει σήμερα από τα παιδιά και τους νέους

μας. Η ιστορία είναι άνθρωποι που αγαπούσαν, πονούσαν και θυσιάζονταν

για ό,τι σήμερα θεωρούμε δεδομένο. Αν τα παιδιά δεν το νιώσουν αυτό, αν

δεν τους το καταστήσουμε απόλυτα καταληπτό, πώς θα θυμηθούν και κυρίως

πώς θα σεβαστούν τις ιστορικές μας στιγμές; Οι καιροί έχουν αλλάξει. Μαζί

τους έχουν αλλάξει και οι προσλαμβάνουσες των παιδιών. Δεν μπορούμε να

περιμένουμε από τα σημερινά παιδιά τη στάση των παλαιότερων γενεών.

Καθώς, λοιπόν, τα εξωτερικά ερεθίσματα λιγοστεύουν, χρειάζεται εμείς να

ενεργοποιηθούμε και να δώσουμε στα παιδιά την ευκαιρία να αγαπήσουν την

πατρίδα. Όχι μέσα από επιβολή, αλλά μέσα από κατανόηση, περηφάνια και

κριτική σκέψη. Γιατί, αν δεν αγαπήσουν πραγματικά και βαθιά την πατρίδα

τη δική μας, δεν θα μπορέσουν να αγαπήσουν καμία άλλη. Είναι το θεμέλιο

για να μπορέσουμε να σεβαστούμε και τους άλλους λαούς. Μπορούμε να το

παραλληλίσουμε με την αγάπη προς τον εαυτό μας, η οποία αποτελεί βασική

προϋπόθεση για να αγαπήσουμε τους άλλους. Με ποιον τρόπο θα

προσφέρουμε αυτή την ευκαιρία στα παιδιά μας; Το ιδανικό είναι η

προσπάθεια να ξεκινά από πολύ νωρίς στη ζωή των παιδιών, αλλά και αν

ξεκινήσει αργότερα, θα είναι και πάλι πολύτιμη. Προτάσεις υπάρχουν πολλές

και είναι απλές και εύκολες για να υλοποιηθούν μέσα στην καθημερινότητα:

 Επετειακά τραγούδια στο σπίτι, να συνοδεύουν διάφορες

οικογενειακές στιγμές.

 Προβολή ταινιών και ντοκιμαντέρ για όλη την οικογενεια - την

σημερινή εποχή του διαδικτύου η εύρεσή τους είναι υπόθεση

ελαχίστων λεπτών.

 Βιβλία ιστορικού περιεχομένου: Υπάρχουν πλέον προσαρμοσμένα για

κάθε ηλικία.

 Επισκέψεις σε μουσεία και μνημεία αντί για μια συνηθισμένη βόλτα

για καφέ ή παιχνίδι.

 Σχετικές συζητήσεις στο οικογενειακό τραπέζι: τι έγινε, γιατί, πώς

αφορά αυτό εμάς σήμερα;

 Δημιουργικές δράσεις: ζωγραφίζουμε, κάνουμε ένα κολλάζ, μια εύκολη

χειροτεχνία.

Οι εθνικές επέτειοι δεν είναι αναχρονισμός. Ξεθωριάζουν και γίνονται ενίοτε

ξένες όταν εμείς οι ίδιοι τις αφήνουμε να σβήσουν. Η πνευματική

παρακαταθήκη που μας άφησαν οι πρόγονοί μας δεν είναι βάρος και δεν

αφορά μόνο στο παρελθόν. Είναι, πρωτίστως, η πυξίδα η οποία μας δείχνει

τον δρόμο για το μέλλον και αυτό το μέλλον βρίσκεται στα χέρια των παιδιών

μας.

Εύα Μυλωνά,

Εκπαιδευτικός & Πολιτική Επιστήμων