Τι είναι ο άνθρωπος;

Τι είναι ο άνθρωπος; Άνω θρώσκω ήταν η πρώτη λέξη που έμαθα όταν πλησίασα την αρχαία ελληνική γλώσσα και μάλλον προσπαθούσα με την μηδαμινή μου γνώση να προσεγγίσω την ερμηνεία αυτής της λέξης – επιδερμικά ως έφηβη – όμως αργότερα κατενόησα το βάθος και το βάρος της.

Ναι σήμερα γνωρίζω ότι άνθρωπος είναι αυτός που βλέπει ψηλά, ίσταται όρθιος στις δυο του βάσεις και έχει τη δύναμη να ατενίσει στρέφοντας το κεφάλι του και περιστρέφοντας το βλέμμα του στον ουρανό. Μα αυτό είναι μόνο ο άνθρωπος; Ένας απλός δίπους που έχει αυτή τη δυνατότητα από τα λοιπά όντα του ζωικού βασιλείου; Σε τι διαφέρει άραγε από τα υπόλοιπα έμβια; Στην λογική σκέψη, στη φρόνηση, στη διάνοια, στη ψυχή;

Ασφαλώς εκ φύσεως έχει υψηλό βαθμό συνειδητότητας των πράξεων του, λογίζεται και ύστερα πράττει ή πρώτα πράττει και ύστερα λογίζεται καταστρατηγώντας τη φυσική του προδιάθεση;

Είναι ένα ον που είναι πλασμένο να μην κάνει μηχανικές κινήσεις, να μην αυτοματοποιεί τις πράξεις του ή μήπως ταυτίζεται με τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης που λειτουργούν μηχανικά; Έχει συναίσθημα, ψυχικό βάθος, επλάσθη από το δημιουργό να εκφράζει τα συναισθήματά του, τη χαρά του με το γέλιο, τη θλίψη του με τα δάκρυα, έχει συναισθήματα πράγματι ή μήπως αφυδατώθηκε στον αγώνα της επιβίωσης του;

Είναι δυαδική υπόσταση, ένα άρρηκτο σύμπλεγμα ανάμεσα στο «φαίνεσθαι και το είναι». Συχνά αποκρύπτει ευσχήμως τη ταυτότητα του, τοποθετεί τη προσωπίδα του και εσύ αγωνιάς να αναζητήσεις τη πραγματική του υπόσταση. Στιγμές στιγμές αναρωτιέμαι αν είναι φενάκη, ένα είδωλο που κινείται απρόσωπα μέσα στο αμέτρητο πλήθος. Εγκλείεται στον εαυτό του, «θωρακίζει το εγώ του», σφραγίζοντας με άμυνες το κόσμο του, φοβούμενος μην πληγωθεί. ‘Η πληγώνει για να μην πληγωθεί.

« Ήθος ανθρώπω δαίμων» αναφέρει ένας Ίωνας φιλόσοφος που πάει να πει ο χαρακτήρας του ανθρώπου είναι ο θεός του πεπρωμένου του.

Ώριμη πια σε ηλικία και ακόμα με ανεπαρκή σοφία είμαι σε θέση να πω πως αυτό είναι ο άνθρωπος – ο χαρακτήρας του – το ήθος του. Η δυνατότητα του να λαμβάνει τα μηνύματα από το περιβάλλον του, να τα επεξεργάζεται με σοφία, να τα αξιολογεί και να τα εκδηλώνει μέσω των ορθών του ενεργειών. Ο άνθρωπος είναι μια ενάρετη ύπαρξη που ξέρει να σκέφτεται, ξέρει να αγαπά, ξέρει να νιώθει. Δεν είναι τραγικό πρόσωπο, δεν είναι παράδοξο πλάσμα γιατί ξέρει να δημιουργεί, να φαντάζεται, να ταξιδεύει στο χωρόχρονο, να υπάρχει, να ζει.

Άραγε όμως ξέρει όλα αυτά να τα εφαρμόζει;