Το Απόθεμα Βιόσφαιρας, η UNESCO, και το «μαγικό βουνό» Πάρνωνας

Αναμφίβολα η ελπίδα για το μέλλον του πλανήτη βρίσκεται κυρίως στην πλευρά των κοινωνικο-οικολογικών αγώνων ώστε να δοθεί μια αληθινή λύση για την οικολογική κρίση.

Η πίεση που ασκεί η ανθρωπότητα στο σύστημα της Γης αυξάνεται όλο και ταχύτερα, από τη δεκαετία του 50 και μετά. Στις αρχές του 21ου αιώνα, έχει φτάσει σε εξαιρετικά ανησυχητικό επίπεδο, και συνεχίζει να αυξάνεται σε όλους σχεδόν τους τομείς.

Περιδιαβαίνοντας ένα μονοπάτι στην καρδιά του «μαγικού βουνού» του Πάρνωνα, είναι αδύνατον να μην αναρωτηθείς βλέποντας αυτό το πανέμορφο κατάφυτο τόπο από έλατα, μαυρόπευκα και άλλα αρχαία δέντρα, πόσο άξιοι κληρονόμοι είμαστε αυτής της ασύλληπτης περιουσίας που λέγεται Γη.

Χωρίς να ξεπερνά τα 2000 μ., δημιουργεί μια τεράστια ορεινή περιοχή που η ψηλότερη κορυφή του συγκροτήματος, η κωνική Μεγάλη Τούρλα, βρίσκεται στο βόρειο άκρο του συγκροτήματος, πάνω από ένα σπάνιας ομορφιάς οροπέδιο. Από το βορειότερο αυτό ορόσημο μέχρι τον οδικό άξονα Λεωνιδίου-Σπάρτης, που σηματοδοτεί το νότιο άκρο του κυρίως Πάρνωνα, απλώνεται μια κεντρική κορυφογραμμή δασωμένων όγκων, με αναρίθμητα και περίπλοκα παρακλάδια, που δημιουργούν τον ορεινό κόσμο της Βόρειας Κυνουρίας.

Η ομορφιά του σε κάνει να σκέφτεσαι ακόμα περισσότερο ότι η κλιματική αλλάγη μπορεί να επιφέρει οικολογικής κατάρρευση. Το αντιλαμβάνεται ακόμα και ο πιο ανυποψίαστος άνθρωπος. Αυτός ο κίνδυνος είναι τώρα τόσο πραγματικός και σοβαρός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάθε στιγμή σε μια απότομη (σε λίγες δεκαετίες) ποιοτική μεταβολή και εν πολλοίς μη αναστρέψιμη.

Κάνω αυτές τις σκέψεις με αφορμή την υποψηφιότητα του Όρους Πάρνωνα – Ακρωτηρίου Μαλέα στο Απόθεμα Βιόσφαιρας της Unesco. Τι είναι το απόθεμα βιόσφαιρας;

Τα «Αποθέματα Βιόσφαιρας» του Προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» (MAB) της UNESCO, είναι περιοχές που δημιουργούνται για την προστασία της βιολογικής και πολιτιστικής ποικιλότητας με ταυτόχρονη προαγωγή της αειφόρου οικονομικής τους ανάπτυξης. Δεν αποτελούν μια ακόμη κατηγορία προστατευόμενων περιοχών αλλά αφορούν μεγάλες γεωγραφικές ενότητες που περιλαμβάνουν συχνά προστατευόμενες περιοχές, εθνικούς δρυμούς, περιοχές Natura και αρχαιολογικούς χώρους με τις αντίστοιχες θεσμοθετημένες προβλέψεις προστασίας.

Το σημαντικότερο κατά την γνώμη μου είναι ότι τα Αποθέματα Βιόσφαιρας εμπλέκουν τις τοπικές κοινότητες και όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς στο σχεδιασμό και τη διαχείριση τους. Και κυρίως μας κινητοποιούν ώστε να προστατέψουμε την διατήρηση της βιοποικιλότητας και της πολιτιστικής πολυμορφίας. Οι περιοχές που έχουν ήδη μπει στο πρόγραμμα της UNESCO φαίνεται πως παρουσιάζουν και οικονομική ανάπτυξη που είναι κοινωνικά, πολιτιστικά και περιβαλλοντικά αειφόρος.

Στην παρουσίαση της υποψηφιότητας του Πάρνωνα από την επιτροπή παρακολουθήσαμε τις τοποθετήσεις του Αναπληρωτή Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, Χρήστο Λαμπρόπουλο, του Δημάρχου Ευρώτα Δήμου Βέρδου, του εκπροσώπου της Αναπτυξιακής Πάρνωνα, οικονομολόγου/Σύμβουλου Τοπικής Ανάπτυξης και συντονιστή της Επιτροπής, Κοσμά Σιδηρόπουλου, της Εκπαιδευτικού σε θέματα περιβάλλοντος, Μαρίας Μυλωνά, του Αν. Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Πελοποννήσου, Παναγιώτη Μαντζουράνη, της Περιβαλλοντολόγου Μsc Διαχείρισης Απορριμμάτων, Χριστίνας Καλαθά, του Γεωπόνου και πρώην Υπουργού, Σταύρου Αραχωβίτη, και του εκπροσώπου του Πολιτιστικού & Εξωραϊστικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου Βοιών, Στάθη Λιβανού.
Τόνισαν όλοι ότι η υποψηφιότητα της περιοχής βασίζεται τόσο στην ιδιαίτερη βιοποικιλότητά της και τις προστατευόμενες περιοχές (Natura) όσο και τα στοιχεία της ιστορίας και του πολιτισμού (Μυστράς, Μονεμβασία, Γεράκι, τσακώνικη διάλεκτος, παραδοσιακοί οικισμοί, βυζαντινές μονές κλπ) που εντοπίζονται στην περιοχή, καθώς και τα ιδιαίτερης αξίας και αναγνωρισιμότητας τοπικά αγροτικά προϊόντα (σφέλα Λακωνίας, εσπεριδοειδή, λάδι, οίνοι (μαλβαζίας και μοσχοφίλερο), μήλα Τριπόλεως-Πιλαφά, κρεμύδια βατικιώτικα κλπ).

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η μακράς διάρκειας διαβούλευση μεταξύ των τοπικών φορέων για τη σύνταξη του φακέλου της υποψηφιότητας και η υποστήριξή της από περισσότερους από 75 τοπικούς φορείς και τους 7 Δήμους, όπως και την Περιφέρεια Πελοποννήσου στη διοικητική περιφέρεια των οποίων χωροθετείται.

Η Διακυβέρνηση της περιοχής αποτελεί επίσης μια καινοτομία, καθώς τη βάση της αποτελεί η Γενική Συνέλευση των φορέων-υποστηρικτών και το Συμβούλιο Διακυβέρνησης προέρχεται από αυτήν. Η Διακυβέρνηση υποστηρίζεται επιστημονικά και τεχνικά από την Αναπτυξιακή Πάρνωνα, που αποτελεί και τον επιχειρησιακό της βραχίονα.

Η Επιτροπή επισήμανε πως η υποψηφιότητα και η αναμενόμενη αποδοχή της από την UNESCO, δεν αποτελεί το τέλος της διαδρομής, καθώς θα ακολουθήσει η σύνταξη του Σχεδίου Διαχείρισης, το οποίο επίσης θα είναι αποτέλεσμα επιστημονικής τεκμηρίωσης και εκτεταμένης διαβούλευσης.

Με τις τοποθετήσεις τους τα μέλη της επιτροπής υποστήριξαν ότι η ένταξή της περιοχής στο δίκτυο των 750 παγκοσμίως αναγνωρισμένων περιοχών από την UNESCO, αυξάνει την αναγνωρισιμότητά της και ενισχύει την ταυτότητά της ως μιας φιλικά προς το περιβάλλον αναπτυξιακής προσέγγισης.

Ο Χρήστος Λαμπρόπουλος, Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Πελοποννήσου και μέλος της Επιτροπής, δήλωσε ότι η Περιφέρεια υποστηρίζει θερμά την πρωτοβουλία που έχουν αναλάβει η Δήμοι και η Αναπτυξιακή Πάρνωνα και θα ηγηθεί της προσπάθειας.

Στη συνέντευξη τύπου παραβρέθηκαν και χαιρέτησαν ο Πρόεδρος του ΔΣ της Αναπτυξιακής Πάρνωνα και Δήμαρχος Νότιας Κυνουρίας Μανώλης Δολιανίτης, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Αναπτυξιακής Πάρνωνα Μαρίνης Μπερέτσος και ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Αρκαδίας Ιωάννης Τρουπής.

Θα μπορούσε να πει κανείς πολλά για την προσπάθεια αυτή όπου φορείς και όλη η τοπική κοινωνία υποστηρίζουν την υποψηφιότητα του Όρους Πάρνωνα – Ακρωτηρίου Μαλέα στο Απόθεμα Βιόσφαιρας της Unesco. Κυρίως όμως τέτοιες πρωτοβουλίες είναι σημαντικές γιατί απομακρύνουν λίγο περισσότερο την μετάβαση σε αυτή τη νέα περίοδο κλιματικής κρίσης όπου μπαίνουν σε κίνδυνο ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και ζώων σε όλο τον πλανήτη. Σκέφτομαι πάντα το βιβλίο «Που θα προσγειωθούμε;», ενός από τους πιο σημαντικούς Γάλλους φιλοσόφους και στοχαστές των τελευταίων ετών, του Μπρούνο Λατούρ, που γράφει πως αν συνεχίσουμε να παραβλέπουμε πως έχουμε εισέλθει σε ένα Νέο Κλιματικό Καθεστώς, δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε ούτε την έκρηξη των ανισοτήτων, ούτε την έκταση της απορρύθμισης στη ζωή μας, στη χώρα μας, στον κόσμο μας.

πηγή: efsyn.gr - Κυριακή Μπεϊόγλου