Τράπεζα της Ελλάδας για το στεγαστικό: Φρένο στα Αirbnb και άλλες έξι προτάσεις

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΡΑΒΕΛΙΔΗΣ

Επιδόματα ενοικίου, άνοιγμα κλειστών ακινήτων και «φρένο» στην εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων! Προτάσεις πολιτικής για μείωση τιμών στα ενοίκια και συγκράτηση των τιμών αγοράς, περιλαμβάνει νέα μελέτη που δημοσιεύει η ΤτΕ.

Το υπερβολικό κόστος στέγασης για τους ενοικιαστές έχει σκαρφαλώσει στο 69,8% στην Αττική, 60,1% στην Αθήνα, 72,4% στη Δυτική Ελλάδα και 74% στη Θεσσαλία. Η μελέτη αναδεικνύει επτά προτάσεις για αντιστροφή του κλίματος. Αυτές είναι η στοχευμένη υποστήριξη ευάλωτων νοικοκυριών μέσω επιδομάτων στέγασης και κινήτρων για ιδιοκατοίκηση, η στρατηγική επέκταση των προγραμμάτων κοινωνικής στέγασης και η ενίσχυση των κανονισμών της αγοράς ακινήτων για τη σταθεροποίηση των αγορών ενοικίασης και στέγασης, αυξάνοντας την προσφορά.

Προστασία ενοικιαστών

Επιπλέον, ενώ η τρέχουσα πολιτική κοινωνικής στέγασης της Ελλάδας βασίζεται κυρίως σε επιδόματα στέγασης, η αναθεώρηση των κριτηρίων εισοδήματος είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας αυτών των προγραμμάτων. Μια άλλη επιλογή θα μπορούσε να είναι η ομαλοποίηση της αγοράς ακινήτων μέσω ενισχυμένης προστασίας των ενοικιαστών (όπως στη Σουηδία και στη Γερμανία). Η αντιμετώπιση των ζητημάτων από την πλευρά της προσφοράς περιλαμβάνει την παροχή μακροπρόθεσμης ορατότητας στους κανόνες δόμησης και τους κανονισμούς χωροταξίας, την απλοποίηση των διαδικασιών μεταβίβασης ακινήτων, καθώς και τον μετριασμό του αντίκτυπου των κενών κατοικιών και της βραχυπρόθεσμης αγοράς μίσθωσης ή των επιπτώσεων από το πρόγραμμα Golden Visa, όπως αποδεικνύεται από τις πρόσφατες αλλαγές πολιτικής της Πορτογαλίας.

Μείωση προσφοράς

Ακρίβεια και μειωμένη προσφορά είναι τα τελευταία χρόνια οι μεγαλύτεροι ένοχοι της στεγαστικής κρίσης. Η εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ειδικά σε περιοχές με τουριστικό ενδιαφέρον (περιλαμβάνει και την Αθήνα), που έχει εκτοπίσει μακροχρόνιους ενοικιαστές. Παράλληλα, έχουν αυξηθεί σημαντικά οι αγορές ακινήτων από ξένους επενδυτές, τόσο μέσω του προγράμματος «Golden Visa» αλλά και εκτός, από τους οποίους πολλοί στοχεύουν σε κέρδη από την εκμετάλλευση των ακινήτων επίσης μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων. Το αποτέλεσμα είναι λιγότερα ακίνητα, άρα μείωση προσφοράς κατοικίας, όταν η ζήτηση γίνεται όλο και πιο ισχυρή, με άμεσο αποτέλεσμα τη συνεχή άνοδο των τιμών. Παράλληλα, η παντελής έλλειψη κοινωνικής στέγασης καθιστά την Ελλάδα μοναδική περίπτωση στην Ε.Ε., καθώς όλες οι στεγαστικές ανάγκες ικανοποιούνται μόνο από τον ιδιωτικό τομέα.

Αυτή είναι η δεύτερη προειδοποίηση από την ΤτΕ. Υπενθυμίζεται ότι στην Ετήσια Εκθεση του διοικητή Γιάννη Στουρνάρα, τον Απρίλιο, αναφερόταν ότι οι «παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της προσφοράς και του περιορισμού της επενδυτικής ζήτησης για οικιστικά ακίνητα (βραχυχρόνιες μισθώσεις, Golden Visa) σε περιοχές πρώτης κατοικίας θα μετριάσουν τους ρυθμούς αύξησης των τιμών και των μισθωμάτων και ενδεχομένως θα οδηγήσουν τοπικά και σε διορθώσεις τιμών».

Στρατηγικός σχεδιασμός

Οι ειδικοί έρχονται στο συμπέρασμα ότι είναι απαραίτητη μια ολοκληρωμένη και ισορροπημένη πολιτική προσέγγιση. Στη μελέτη που υπογράφουν ο Νικόλαος Βέττας, ο Γιώργος Γατόπουλος, ο Αλέξανδρος Λουκάς, ο Αντώνης Μαυρόπουλος και ο Σωτήριος Σαπέρας, με τίτλο «Η προσιτότητα της στέγασης για τα ελληνικά νοικοκυριά», επισημαίνεται πως οι μεμονωμένες παρεμβάσεις και τα σποραδικά μέτρα δεν επαρκούν. Αντιθέτως, γίνεται ξεκάθαρο πως είναι αναγκαίος ένας μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός που θα αντιμετωπίζει τόσο την έλλειψη προσφοράς όσο και τις βαθύτερες ανισορροπίες του στεγαστικού τομέα.

Προκλήσεις

Δύο τάσεις είναι εμφανείς: Πρώτον, σε σχέση με το μέγεθος του νοικοκυριού, το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ για τα μονομελή νοικοκυριά, καθώς και για τα πολύ μεγάλα νοικοκυριά με περισσότερα από τέσσερα ενήλικα μέλη. Δεύτερον, σε σχέση με την οικογενειακή κατάσταση, το ζήτημα της οικονομικής προσιτότητας είναι χειρότερο για τις οικογένειες με παιδιά και ιδιαίτερα για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Επιπλέον, τα μονογονεϊκά νοικοκυριά αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή στέγαση, ακολουθούμενα από τα μονομελή νοικοκυριά και στη συνέχεια τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες με παιδιά, τόσο το 2018 όσο και ιδιαίτερα το 2021, όταν σχεδόν το 70% των μονογονεϊκών νοικοκυριών δαπανούν πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για να καλύψουν το κόστος στέγασης.

eleftherostypos.gr