Καύσωνας: «Δύο βαθμοί μπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο»

Τριπλασιασμό στους θανάτους εξαιτίας της κλιματικής κρίσης στις ευρωπαϊκές πόλεις δείχνει νέα μελέτη του Ινστιτούτου Γκράνθαμ στο Imperial College του Λονδίνου, η οποία εξετάζει τις επιπτώσεις του πρώτου μεγάλου καύσωνα του φετινού καλοκαιριού (23 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 2025) στη Γηραιά Ηπειρο.

Η μελέτη αναλύει 12 μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, ανάμεσά τους και η Αθήνα, η οποία παρουσιάζει ιδιαίτερη ευαλωτότητα με τους επιστήμονες να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την πρωτεύουσα, σημειώνοντας πως η λήψη περισσότερων μέτρων είναι πιο άμεση και αναγκαία από ποτέ.

Από τις πιο ευάλωτες πόλεις η Αθήνα

Μιλώντας στην «Κ» ο κ. Γαρυφάλλος Κωνσταντινουδής, λέκτορας και ερευνητής στο Ινστιτούτο Γκράνθαμ, παρουσιάζει τα στοιχεία της μελέτης και αναλύει γιατί η Αθήνα είναι από τις πιο ευάλωτες ευρωπαϊκές χώρες σε συνθήκες καύσωνα.

«Για την Αθήνα, εκτιμήσαμε ότι 96 θάνατοι μεταξύ 23 Ιουνίου και 2 Ιουλίου σχετίζονται άμεσα με την κλιματική αλλαγή. Από αυτό το ποσοστό, το 55% των εκτιμώμενων θανάτων μπορούν να αποδοθούν στην ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή. Με άλλα λόγια, στους θανάτους αυτούς συνέβαλε το γεγονός ότι έχουμε επιτρέψει και συνεχίζουμε να επιτρέπουμε να καταστραφεί το κλίμα του πλανήτη», εξηγεί ο ίδιος.

Η μελέτη τονίζει την ανάγκη για επείγουσα επιτάχυνση των προσαρμοστικών μέτρων στις πόλεις, τη στιγμή που ο ίδιος συμπληρώνει πως η ελληνική πρωτεύουσα αναδεικνύεται σε μία από τις πόλεις με τη μεγαλύτερη ευαλωτότητα (vulnerability) στην Ευρώπη.

Η έκθεση στον θερμικό κίνδυνο ενισχύεται από τις ήδη επιβαρυμένες περιβαλλοντικές και αστικές συνθήκες της Αθήνας.

«Τα σχετικά υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης και το περιορισμένο πράσινο είναι δύο παράγοντες που ενισχύουν τις αρνητικές επιπτώσεις της ζέστης στον πληθυσμό. Με άλλα λόγια, η έκθεση στον θερμικό κίνδυνο ενισχύεται από ήδη επιβαρυμένες περιβαλλοντικές και αστικές συνθήκες, γεγονός που καθιστά την ανάγκη για προσαρμογή ακόμη πιο επιτακτική», τονίζει ο ειδικός.

Η μελέτη τονίζει την ανάγκη για επείγουσα επιτάχυνση των προσαρμοστικών μέτρων στις πόλεις, τη στιγμή που ο ίδιος συμπληρώνει πως η ελληνική πρωτεύουσα αναδεικνύεται σε μία από τις πόλεις με τη μεγαλύτερη ευαλωτότητα (vulnerability) στην Ευρώπη.

«Τα σχετικά υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης και το περιορισμένο πράσινο είναι δύο παράγοντες που ενισχύουν τις αρνητικές επιπτώσεις της ζέστης στον πληθυσμό. Με άλλα λόγια, η έκθεση στον θερμικό κίνδυνο ενισχύεται από ήδη επιβαρυμένες περιβαλλοντικές και αστικές συνθήκες, γεγονός που καθιστά την ανάγκη για προσαρμογή ακόμη πιο επιτακτική», τονίζει ο ειδικός. 

Καμπανάκι για απότομη αύξηση των θανάτων

Με την Ελλάδα να εμφανίζει μία ξεκάθαρα επιβαρυμένη εικόνα εξαιτίας των παραπάνω λόγων, ο δρ Κωνσταντινουδής κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για απότομη άνοδο των θανάτων όταν οι θερμοκρασίες ξεπερνούν ορισμένα κρίσιμα όρια, αυξάνοντας τον κίνδυνο για ευάλωτους ανθρώπους, ιδίως ηλικιωμένους με υποκείμενα νοσήματα, όπως καρδιοπάθειες, διαβήτη και αναπνευστικά προβλήματα.

Μια αύξηση της θερμοκρασίας ενός καύσωνα μόλις κατά δύο ή τέσσερις βαθμούς μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο για χιλιάδες ανθρώπους.

«Μια αύξηση της θερμοκρασίας ενός καύσωνα μόλις κατά δύο ή τέσσερις βαθμούς μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο για χιλιάδες ανθρώπους. Αυτός είναι και ο λόγος που οι καύσωνες αποκαλούνται “silent killers” (σιωπηλοί δολοφόνοι), καθώς οι περισσότεροι θάνατοι από ζέστη συμβαίνουν μέσα σε σπίτια και νοσοκομεία, μακριά από το δημόσιο βλέμμα, και συχνά δεν καταγράφονται ως τέτοιοι στην επίσημη στατιστική», προσθέτει.

Ανάγκη για συντονισμένες δράσεις

Ο ειδικός σε θέματα περιβαλλοντικών και υγειονομικών στατιστικών θεωρεί πως η Αθήνα χρειάζεται να αναλάβει άμεσα συντονισμένες δράσεις για να μειώσει τους θανάτους από τις υψηλές θερμοκρασίες.

Βασικό μέτρο αντιμετώπισης για τον ίδιο είναι η στοχευμένη προστασία των ευάλωτων πληθυσμών όπως ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι, άτομα με χρόνια νοσήματα, άστεγοι και κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες. Παράλληλα, όπως σημειώνει, απαιτείται ενίσχυση της αστικής ανθεκτικότητας μέσω παρεμβάσεων όπως η αύξηση του πρασίνου, η δημιουργία σκίασης σε δημόσιους χώρους, η χρήση ψυχρών υλικών και η ανάπτυξη «δροσερών διαδρομών» που διευκολύνουν την κυκλοφορία των πολιτών κατά τη διάρκεια καύσωνα.

«Η δημόσια ενημέρωση είναι κομβικής σημασίας όχι μόνο για την κατανόηση της επικινδυνότητας της ζέστης, αλλά και για την ευρεία διάδοση πρακτικών συμβουλών αυτοπροστασίας, ιδιαίτερα για όσους ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες», καταλήγει.

πηγή: kathimerini.gr - ΣΟΦΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ