Παγκόσμια ανησυχία από τους νέους δασμούς Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε χθες εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο επιβάλλει νέους υψηλότερους δασμούς σε δεκάδες χώρες της υφηλίου βάζοντας σε μια νέα δοκιμασία την παγκόσμια οικονομία.

Οι νέοι δασμοί εκτοξεύουν τον πραγματικό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ από 2% στις αρχές του έτους στο 15%, το υψηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1930 όταν ο Νόμος Σμουτ-Χόλεϊ, επιβάλλοντας δασμούς-ρεκόρ σε πάνω από 20.000 εισαγόμενα αγαθά, οδήγησε στην εμβάθυνση και την επιμήκυνση της Μεγάλης Υφεσης.

Οι δασμοί έρχονται μετά την αποτυχία της κυβέρνησης Τραμπ να συνάψει συμπαγείς διμερείς εμπορικές συμφωνίες με τη συντριπτική πλειονότητα των εταίρων της. Αναστέλλοντας τους ανταποδοτικούς δασμούς με τους οποίους τρομοκράτησε την υφήλιο στις αρχές Απριλίου, ο Τραμπ είχε διαμηνύσει ότι θα επιδιώξει να εξασφαλίσει 90 συμφωνίες σε 90 ημέρες - έως την 1η Αυγούστου που εξέπνεε η περίοδος των διαπραγματεύσεων. Αυτό που κατάφερε τελικά ήταν μόλις 8 συμφωνίες σε 120 ημέρες, με το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βιετνάμ, την Ινδονησία, τις Φιλιππίνες, τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, το Πακιστάν και την Ε.Ε. Οι περισσότερες από αυτές τις συμφωνίες ήταν της τελευταίας στιγμής αυτήν την εβδομάδα. Είναι συμφωνίες άδικες, υπερβολικά αόριστες στις λεπτομέρειές τους και ελάχιστα ορθολογικές από εμπορική άποψη.

Νέοι δασμοί

Οσες κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να κλείσουν συμφωνίες με την κυβέρνηση Τραμπ θα δουν τους δασμούς στα προϊόντα που εξάγουν στις ΗΠΑ να αυξάνονται από 10% (ο βασικός παγκόσμιος δασμός) έως 41%. Οι περισσότερες χώρες θα επιβαρυνθούν με δασμούς 15%. Ωστόσο κάποιες χώρες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν διπλάσιους ή ακόμη υψηλότερους. Μεταξύ αυτών και η Ταϊβάν (20%), η Νότια Αφρική (30%), η Σερβία (35%), η Ελβετία (39%), αλλά και κάποιες από τις πιο φτωχές και πιο χτυπημένες από πολέμους χώρες του κόσμου, οι οποίες επί της ουσίας τιμωρούνται από τον Τραμπ. Η πολύπαθη Συρία για παράδειγμα αντιμετωπίζει δασμό 41%, το Λάος και η Μιανμάρ 40%, η Λιβύη 30%, το Ιράκ 35%, ενώ η Σρι Λάνκα 20%.

Στο νέο δασμολόγιο του Τραμπ δεν περιλαμβάνεται το Μεξικό στο οποίο δόθηκε περαιτέρω χρόνος 90 ημερών για διαπραγματεύσεις «λόγω της πολυπλοκότητας της εμπορικής του σχέσης» με τις ΗΠΑ. Χρόνος για διαπραγματεύσεις δεν δόθηκε αντίθετα στον άλλο γείτονα των ΗΠΑ, τον Καναδά, οι εξαγωγές του οποίου θα δασμολογούνται πλέον με συντελεστή 35% αντί 25% που είχε ανακοινώσει ο Τραμπ νωρίτερα φέτος. Καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την τιμωρητική απόφαση δεν έπαιξε τόσο το λαθρεμπόριο της ναρκωτικής ουσίας φαιντανύλη που επικαλείται ως αιτία ο Τραμπ για τους υψηλότερους δασμούς, αλλά το γεγονός ότι η Οτάβα αντιστάθηκε σθεναρά στο δασμολογικό μπούλινγκ των ΗΠΑ, απειλώντας με αντίμετρα, και κυρίως στο ότι διαφοροποίησε πρόσφατα τη θέση της απέναντι στο δράμα του παλαιστινιακού λαού. Δεν ήταν η μοναδική χώρα στην οποία ο Τραμπ επέβαλε υψηλούς δασμούς για λόγους άσχετους με το εμπόριο.

Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της Βραζιλίας θα δασμολογηθεί με συντελεστή 50% παρότι η χώρα της Λατινικής Αμερικής έχει εμπορικό έλλειμμα έναντι των ΗΠΑ. Οι επιπρόσθετοι δασμοί επιβλήθηκαν ως τιμωρία για τη δίκη σε βάρος του ακροδεξιού πρώην πρόεδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο -συμμάχου και μεγάλου θαυμαστή του Ντόναλντ Τραμπ- για την απόπειρα πραξικοπήματος μετά την ήττα του στις εκλογές του 2022. Ανάλογο είναι και το κίνητρο επιβολής δασμού 25% στις εξαγωγές της Ινδίας, η οποία, αν και αποκαλείται φίλη χώρα από τον Τραμπ, τιμωρείται γιατί αγοράζει πετρέλαιο και όπλα από τη Ρωσία. Ας σημειωθεί πάντως ότι 4 μεγάλα ινδικά διυλιστήρια ανακοίνωσαν χθες πως σταματούν την αγορά ρωσικού πετρελαίου. Με τις ανάλογες πολιτικές δασμολογικού εξαναγκασμού ο Τραμπ κατάφερε να γονατίσει το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ του κόσμου, την Ε.Ε., που σύρθηκε την προηγούμενη εβδομάδα σε ταπεινωτική συμφωνία (δασμοί 15%), αν και γι’ αυτό φέρουν σημαντικές ευθύνες οι προσκολλημένες στο αμερικανικό άρμα συντηρητικές κυβερνήσεις των χωρών της και η Κομισιόν.

Ο Τραμπ αντίθετα δεν κατάφερε να αναγκάσει την Κίνα να υποκύψει. Σε αντίθεση με την Ε.Ε., η Κίνα απάντησε επιθετικά από την αρχή στις απειλές του Τραμπ ανταποδίδοντας με δικούς της δασμούς και εμποδίζοντας την πώληση εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών που οι ΗΠΑ επιθυμούν περισσότερο. Η αντιπαράθεση δεν οδήγησε μέχρι στιγμής σε καμία από τις λεγόμενες συμφωνίες του Τραμπ, ενώ το πιο πιθανό είναι ότι οι δυο πλευρές θα παρατείνουν τις διαπραγματεύσεις, «κλοτσώντας το τενεκεδάκι» παρακάτω. Καθώς οι χθεσινοί δασμοί δεν φαίνεται να σηματοδοτούν το τέλος της αλλοπρόσαλλης εμπορικής πολιτικής που ασκεί ο Τράμπ, κάποιοι παρατηρητές έχουν αρχίσει να αμφιβάλλουν αν πραγματικός στόχος του είναι η επιβολή των όρων του στο διεθνές εμπόριο, η ενίσχυση και η επιβεβαίωση της αμερικανικής κυριαρχίας στην παγκόσμια οικονομία. Τονίζουν ότι η εξουσία που του έχει αναθέσει το Κογκρέσο να επιβάλλει και να αίρει δασμούς αξιοποιείται από αυτόν για πολλούς ακόμη σκοπούς, όπως για παράδειγμα η αύξηση των δημόσιων εσόδων χωρίς κοινοβουλευτική εποπτεία και η μετατόπιση του φορολογικού βάρους από τους πολύ πλούσιους στη μεσαία και την εργατική τάξη. Η οικονομία, λένε, βρίσκεται πολύ κάτω στον κατάλογο των λόγων για τους οποίους ο κ. Τραμπ χρησιμοποιεί το όπλο των δασμών διεθνώς.

Ψυχρή αντίδραση

Οι νέοι δασμολογικοί συντελεστές του Τραμπ έγιναν δεκτοί πάντως από τις αγορές με ιδιαίτερη ψυχρότητα, καθώς αποτιμήθηκαν ως χειρότεροι των αναμενόμενων. Τα χρηματιστήρια της Ευρώπης βυθίστηκαν στο κόκκινο καταγράφοντας ενδοσυνεδριακά απώλειες μεγαλύτερες του 2%, ενώ στο άνοιγμά της η Wall Street σημείωνε πτώση μεγαλύτερη του 1,5% καθώς εντείνονται οι ενδείξεις για τις αρνητικές επιπτώσεις των δασμών στην οικονομία. Ο Τραμπ κατά τη συνήθη τακτική του τα ’ριξε στη Fed ζητώντας για πολλοστή φορά από την πλατφόρμα του μείωση επιτοκίων.

πηγή: efsyn.gr