Πώς οι τουρίστες, τα εισαγόμενα προϊόντα και τα ενοίκια κρατούν ψηλά τον πληθωρισμό

Οι τουρίστες που δεν διστάζουν να πληρώσουν 5 ευρώ για έναν καφέ στη Μύκονο ή 25 ευρώ για ένα γεύμα σε νησί, οι καταναλωτές που γεμίζουν το καλάθι τους με ακριβές ξένες μάρκες αντί για φθηνότερα ελληνικά προϊόντα, τα ενοίκια που παραμένουν στα ύψη και οι λογαριασμοί ρεύματος που δεν λένε να πέσουν, είναι οι βασικοί λόγοι που ο πληθωρισμός στην Ελλάδα επιμένει να «σκαλώνει» γύρω στο 3%. Κι αν η γενική εικόνα δείχνει μια σταθεροποίηση, οι επιμέρους κατηγορίες που αγγίζουν την τσέπη του καταναλωτή παραμένουν πολύ πιο «καυτές».

Η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε ετήσιο πληθωρισμό 2,9% τον Αύγουστο, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να εμφανίζονται εκεί που το πορτοφόλι «ποντάρει» καθημερινά: στα εστιατόρια, στα καφέ και στις τουριστικές υπηρεσίες (+6,2%), στα ενοίκια κατοικιών (+10,9%), στα φρούτα (+11,6%) και στον καφέ (+18,5%)

Η πρόσφατη ανάλυση της Τράπεζας της Ελλάδος επισημαίνει πρώτα απ’ όλα τον ρόλο του τουρισμού. Οι επισκέπτες από πλούσιες χώρες της Δυτικής Ευρώπης ή τις ΗΠΑ, συνηθισμένοι σε πολύ υψηλότερα επίπεδα τιμών στις πατρίδες τους, αποδέχονται χωρίς δεύτερη σκέψη τις χρεώσεις στην Ελλάδα. Αυτό δημιουργεί ένα «κατώφλι» στις τιμές, το οποίο τελικά υιοθετείται και από την εσωτερική αγορά. Έτσι, το 5ευρο για τον καφέ ή το 15ευρο για ένα απλό πιάτο μακαρόνια παύουν να θεωρούνται τουριστική υπερβολή και γίνονται καθημερινότητα και για τον Έλληνα καταναλωτή.

Το δεύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στο σούπερ μάρκετ. Παρότι τα ελληνικά προϊόντα σε πολλές περιπτώσεις είναι φθηνότερα, η προτίμηση των καταναλωτών σε εισαγόμενες μάρκες, από τα δημητριακά μέχρι τα αναψυκτικά, κρατάει ψηλά τον λογαριασμό.

Παρά τις μειώσεις σε ζυμαρικά (-4,2%) ή πατάτες (-3,2%), οι αυξήσεις σε κρέατα (+7,5%), ψάρια (+4,9%) και γαλακτοκομικά (+2,5%) ακυρώνουν κάθε όφελος. Η μέση «βόλτα» στο ταμείο παραμένει κατά 15%-20% ακριβότερη από δύο χρόνια πριν, ενώ η επιλογή ξένων brands αντί φθηνότερων ελληνικών κάνει τη διαφορά να φαίνεται ακόμη πιο έντονη.

Η Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνει ότι ο πληθωρισμός στα τρόφιμα –ιδίως στα νωπά– παραμένει επίμονος. Αυτό μεταφράζεται σε αυξημένο κόστος κάθε φορά που κάποιος γεμίζει το καλάθι του, με το σύνολο να παραμένει 15%-20% ακριβότερο σε σχέση με πριν από δύο χρόνια.

Καθοριστικός είναι και ο παράγοντας ενέργεια. Ο δείκτης της ΕΛΣΤΑΤ δείχνει άνοδο +7,7% στον ηλεκτρισμό τον τελευταίο χρόνο, με τους λογαριασμούς να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα Αν και οι διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αποκλιμακωθεί σε σχέση με το 2022, οι λογαριασμοί δεν επιστρέφουν σε «φυσιολογικά» επίπεδα. Για μια μέση οικογένεια, το κόστος ρεύματος εξακολουθεί να ξεπερνά τα 150 ευρώ τον μήνα, δημιουργώντας μια σταθερή πηγή πίεσης στον προϋπολογισμό. Στην πράξη, ο αρνητικός ενεργειακός πληθωρισμός που θα περίμενε κανείς ακυρώνεται.

Στο κομμάτι της στέγασης, η κατάσταση είναι ακόμη πιο πιεστική. Τα ενοίκια αυξήθηκαν φέτος κατά +10,9%, και σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, μπορεί να υπάρξει κάποια επιβράδυνση από το 2026, αλλά όχι ουσιαστική μείωση. Η Τράπεζα της Ελλάδος βλέπει επιβράδυνση στον ρυθμό αύξησης των τιμών κατοικίας προς το τέλος του έτους και περισσότερο το 2026, ωστόσο τονίζει ότι δεν πρέπει να αναμένεται ουσιαστική αναστροφή.

Αυτό σημαίνει ότι οι φοιτητές που ψάχνουν σπίτι στην Αθήνα, οι οικογένειες που ανανεώνουν μισθωτήρια στη Θεσσαλονίκη ή όσοι προσπαθούν να βρουν μια κατοικία σε τουριστικούς προορισμούς, θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν υψηλές απαιτήσεις.

Κλείσιμο

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η αποκλιμάκωση θα έρθει σταδιακά, αλλά η αίσθηση που έχουν τα νοικοκυριά στο πορτοφόλι τους θα αργήσει να αλλάξει.